Dionisije Aleksandrijski
Ovaj članak možda zahteva čišćenje i/ili prerađivanje kako bi se zadovoljili standardi kvaliteta Vikipedije. Problem: članak je napisan hagiografskim stilom, a takođe je najverovatnije i istorijski neutemeljen. |
Sveštenomučenik Dionisije (grč. Διονύσιος Αλεξανδρείας, lat. Dyonisius) poznat i kao Dionisije Veliki bio je episkop aleksandrijski. Rođen je u Aleksandriji od znamenitih roditelja i vaspitan na grčkoj filozofiji, po tom i kod Origena. Kao mladić pročitao je poslanice Apostola Pavla, poverovao u Hrista i krstio se od Dimitrija tadašnjeg Episkopa u Aleksandriji. 247. godine postao je episkop u istom tom gradu i poslužio Bogu i narodu Božijem kao pravi pastir, i to pod vrlo mučnim okolnostima. Spolja Crkva beše gonjena od neznabožaca, a unutra razdirana od jeretika. Pritom još udari čuma, koja satiraše ljude kroz nekoliko godina. Tri godine prožive van Aleksandrije, sklonjen vernim, da ne bi pre vremena poginuo. Za te tri godine on je pisao mnoge poslanice i druge sastave pastvi svojoj, poučavajući je i hrabreći u držanju Pravoslavlja. Među njegovim spisima nalaze se i nekoliki kanoni, koje je Crkva prihvatila. Isto tako i njegovo pismo protiv Novacijana smatra se kanonskim pismom.
U vreme Dekijevog progona hrišćana (250-251), i on je zatvoren, ali ga je rulja oslobodila provalivši u zatvor, nakon čega se sklonio u pustinju; kada se po Dekijevoj smrti vratio u Aleksandriju, Valerijan ga je ponovo prognao, najpre u Libiju, posle u unutrašnjost Egipta (257-258). Po povratku iz progonstva, susreo se s glađu, kugom i građanskim ratom.
Dionisije je živo učestvovao u bogoslovskim sporovima svoga vremena, izazvanim prvenstveno modalističkom jeresi Pavla Samosatskog i problemom odstupništva od vere koji se pojavio u vreme gonjenja hrišćana. Napisao je mnoga dela, od kojih je sačuvan samo manji broj fragmenata u 7. knjizi Jevsevijeve Istorije (PG, 1.10) i kod Atanasija Velikog. Najznačajnija dela: Knjige ο prirodi, u kojima kao dobar poznavalac filozofije kritikuje atomizam i epikureizam; Ο obećanjima, u dve knjige - protiv hilijazma; Izobličenje i apologija, Protiv Savelija, a upućeno Dionisiju Rimskom; Komentar na Knjigu Propovednikovu i dr. U pismu Episkopu Ksistu, Dionisije je izrazio stav po kome treba priznati i jeretičko Krštenje kada ono uvede vepnika u opštenje sa istinskom Crkvenom zajednicom u Svetoj Evharistiji, zbog učešća u pravom životu Crkve, navodeći jedan takav primer iz Aleksandrije. Bio je i protiv ponovnog Krštavanja onih koji su otpali od Crkve pa joj se ponovo vratili. Bio je za ponovno primanje u Crkvu onih koji su otpali od vere usled progona, umesto trajnog isključenja. Pisao je protiv jeresi hilijazma, po kojoj će proći 1000 godina pre nego Hristos uspostavi svoje Carstvo nakon Drugog Hristovog dolaska. Naglašavao je potrebu jedinstva i veličao stradanje koje za cilj ima očuvanje jedinstva Crkve. U trijadologiji je sledio Origena, naglašavao trojičnost konkretnih Božanskih Lica, a za Sina koristio terminologiju koja je smatrana za jeretičku, pa je morao da daje pojašnjenja i objašnjava šta je pod time mislio.
Umro je u vreme Antiohijskog sabora (264-265), na kome nije učestvovao.
Pravoslavna crkva proslavlja svetog Dionisija 5. oktobra po julijanskom kalendaru, odnosno 18. oktobra po gregorijanskom.
Napomena: Ovaj članak, ili jedan njegov deo, izvorno je preuzet iz Ohridskog prologa Nikolaja Velimirovića.