Diošđer

Diošđer (mađ. Diósgyőr) je istorijsko naselje u severoistočnoj Mađarskoj, koje je danas deo grada Miškolca. Diošđer je bio jedno vreme centar teške industrije u Mađarskoj. Srednjovekovni zamak je bio popularno izletište za kraljevske porodice a danas je turistička atrakcija. Fudbalski tim iz Miškolca je takođe nazvan po ovom mestu FK Diošđer VTK a stadion se takođe nalazi u Diošđeru.

Diošđer mađ. Diósgyőr
Administrativni podaci
Država	Mađarska
Region	Severna Mađarska regija
Županija	Boršod-Abauj-Zemplen
Srez	Miškolc
Stanovništvo
Stanovništvo	‍
—	60.000
Geografske karakteristike
Koordinate	48° 06′ 15″ S; 20° 47′ 29″ I
Vremenska zona	UTC+1 (CET), leti UTC+2 (CEST)
Diošđer Diošđer na karti Mađarske
Poštanski broj	3500—3549
Pozivni broj	36
Veb-sajt
www.diosgyor.hu

Ovde se nalazi Stadion Diošđer.

Poreklo imena

Dio (Dió) prevedeno na srpski jezik znači orah i odnosi se na mnogobrojne orahe koji su u gradu i okolini. Đer (Győr) je stari izraz za prsten, krug i odnosi se na kružni oblik starog grada, dvorca koji je bio podignut na uzvišenju. Dvorac je originalno bio okružen sa orahovom šumom, tako da je spajanjem ove dve reči se došlo do današnjeg naziva Diošđer ili slobodnim prevodom Orahov prsten.

Istorija Diošđera i zamka

Glavni članak: Diošđerska tvrđava

Predeo oko Diošđera je bio naseljen od antičkih vremena, što se može videti po nalazištima oko zamka. Ime grada se prvi put spominje od strane anonimusa u Letopisu Mađara oko 1200. godine kao Geuru (Geuru).

Kada je naš vođa Arpad napustio Serenč sa svojom armijom... on je dao zemlju između Tapolce i reke Šajo, zvanu Miškolc u to doba i grad po imenu Đer, Bengeru, Borsovom ocu.

Najverovatnije je da je prvi zamak ovde sagrađen u 12. veku, ali je bio uništen u vreme mongolskih osvajanja Evrope. Zamak koji i danas postoji je podignut za vreme kralja Bele IV u 13. veku.

Svoj sjaj, zamak, je imao tokom vladavine Lajoša I Anžujskog. Tada, 1364. godine, obližnji grad Miškolc je bio pripojen Diošđerskom okrugu. Svoju važnost, Diošđer je izgubio kada je prestala da postoji politička unija Mađarske i Poljske.

Posle bitke kod Mezekeresteša, 1596. godine, Turci su okupirali ovaj deo Mađarske. Tvrđava je takođe pala pod vlast turaka i egerske paše su vladale njome sve do 1687. godine kada su Turci napustili ove krajeve. Negde u to vreme tvrđava je i izgubila svoj vojni značaj.

Iako su Miškolc i Diošđer povezani autobuskom linijom od 1903. godine, tramvajem od 1906. godine, turistički vodič iz 1922. godine ih i dalje spominje kao dva odvojena grada. Od 1. januara 1945. godine ova dva grada su zvanično spojena u jedan. U početku su bili spojeni samo sa fabrikom koja je sagrađena na putu između ova dva mesta, ali porastom broja stanovnika i širenjem samih gradova, ova dva mesta su se spojila i danas je prosto nemoguće nacrtati graničnu liniju koja je delila istorijski Miškolc od istorijskog Diošđera.

Diošđer - zamak

Fotografija iz vazduha: Diošđer - zamak

Manastir

Manastir, Pavlovog reda je osnovan od strane Ištvana Palatina u 13. veku. Za života Ištvana manastir je dobijao potpotru od ovog plemića. Manastir je imao sopstvenu biblioteku i pisarnicu. Jedan od kodeksa, preteće knjiga, je ovde napravljen za potrebe Avaške protestanske crkve, koja se nalazi danas u centru Miškolca. Kodeks se čuva u Egerskoj arhivi.

U 16. veku Kraljevina Ugarska je bila podeljena na tri dela Osmanlijsku Mađarsku, habsburšku Mađarsku i Erdelj. Ova podela je dovodila do sukoba plemića rivala koji su bili za jednu od tri strana centra moći. Gašpar Šeredi, plemić koji je bio lojalan Ferdinandu vladaru Habsburške mađarske, je opustošio manastir, koji se nalazio na teritoriji rivala, vladara Erdelja, Jovane Zapolje. Žigmond Balaš, koji je 1549. godine bio dobio Diošđersko imanje na upravu i korišćenje, je sravnio ostatke manastira sa zemljom. Početkom hiljadu sedamstotih Pavlov red je obnovio manastir, ali je Jozef II u to vreme ukinio sve religijske redove i konfidkovao njihovu imovinu. Od ovog vremena zgrada manastira je bila korišćena od strane diošđerske uprave šumarstva.

U novije vreme su vršena mnoga arheološka iskopavanja i 1973. godine su otkrivene zidine starog manastira. Manastir je po tim otkrićima bio pravougaonog oblika sa dvorištem i samostanom. Ostaci samostana nisu pronađeni. Ono što je pronađeno je zgrada sa četiri sobe, koja je bila uništena požarom. Po srednjovekovnim izvorima, Ištvan Palatin je izgradio manastir nedaleko od svog letnjikovca, tako da je moguće da prostorije koje su arheolozi otkrili jesu u stvari delovi Ištvanove privatne prostorije. Pronađeni umetnički predmeti se danas mogu videti u muzeju u severoistočnom tornju zamka. Jedan od vrednijih umetničkih predmeta, koji se nalazi u ovom muzeju, je i gotička statue takozvane Diošđerske Gospe.

Diošđerski zamak na poleđini novčanice od 200 forinti.

Diošđerske crkve

• Diošđerska Evangelistička crkva
• Diošđerska Grkokatolička crkva
• Diošđerska Rimokatolička crkva
• Diošđerska Protestanska crkva

Spoljašnje veze

• Zvanična strana
• Fotografije iz vazduha
• Slike dvorca i srednjovekovni izgled
• Informacije i slike Arhivirano na veb-sajtu Wayback Machine (3. mart 2005) - Severna Mađarska, uključujući Miškolc, Eger i okolinu.
• Diošđer, zamak meseca U ovom članku se nepravilno koristi nazv mesta Miškolc-Diošđer, koji se koristi tek od 1945. godine.
• Fotografije iz vazduha 1980. Arhivirano na veb-sajtu Wayback Machine (29. septembar 2007)