Ditrih Bukstehude
Ditrih Bukstehude (nem. Dieterich Buxtehude, dan. Diderik Hansen Buxtehude; Helsingborg, 1637 — Libek, 9. maj 1707) je bio nemačko-danski orguljaš, lautista i veoma cenjeni kompozitor barokne muzike.[1] Njegova dela se ubrajaju u standardni repertoar orguljaša. Uticala su na muzički razvoj mnogih kompozitora, od Baha do Malera.
| Ditrih Bukstehude | |
|---|---|
 | |
| Lični podaci | |
| Datum rođenja | 1637. |
| Mesto rođenja | Helsingborg, Danska |
| Datum smrti | 9. maj 1707. (69/70 god.) |
| Mesto smrti | Libek, Libek |
Didrik Bukstehude je rođen 1637. kao sin orguljaša Johana Bukstehudea, verovatno u Helsinborgu. Porodica je od 1641. živela u Helsingeru, gde je Johan dobio posao orguljaša u crkvi. Tu je Didrik pohađao latinsku školu.
Počeo je karijeru orguljaša u Bogorodičnoj crkvi u Helsingborgu 1657, u periodu 1660-1668. svirao je u Helsingeru, a od 1668. u Bogorodičnoj crkvi u Libeku. U Nemačkoj je promenio ime u Ditrih. U crkvi u kojoj je muzicirao započeo je tradiciju muzičkih večeri (od 1673) i postao slavan. Tu su ga posetili Georg Fridrih Hendl i Georg Mateson, pošto su bili zainteresovani da ga naslede na mestu orguljaša.
Poznata je anegdota iz 1705. kada je mladi J. S. Bah prepešačio više od 400 kilometara od Arnštata u Tiringiji, da bi u Libeku čuo Bukstehudea, i od njega dobio muzičku poduku. Baha je toliko impresionirao stari muzičar da je tu ostao 3 meseca.
Biografija uredi
Mladost u Danskoj uredi
Veruje se da mu je rodno ime Diderih Bukstehude. Stručnjaci se razilaze oko godine i mesta njegova rođenja, iako većina sada prihvata da je rođen 1637. godine u Helsingborgu, u najjužnijoj regiji današnje Švedske Skanije, koja je tada pripadala Danskoj. U njegovoj smrtovnici stoji kako je on „kao rodnu zemlju priznavao Dansku, odakle je došao u naše područje; živio je oko 70 godine“[2]. No drugi tvrde da je rođen u Bad Oldesku u Vojvodstvu Holštajn, u današnjoj Nemačkoj, koja je u to doba bila deo Danske kraljevine. Kasnije u životu je germanizirao ime i počeo potpisivati dokumente kao Ditrih Bukstehude.
Libek uredi
Bio je orguljaš, prvo u Helsingborgu od 1657. do 1658, zatim u Elsinoru od 1660. do 1668, te na kraju u crkvi Sv. Marije u Libeku od 1668. Njegova služba u slobodnom carskom gradu Libeku pružila mu je znatnu slobodu u muzičkoj karijeri i njegova autonomija bila je uzorom karijerama majstorima kasnijeg baroka kao što su Georg Fridrih Hendl, Johan Mateson, Georg Filip Teleman i Johan Sebastijan Bah. 1673. godine organizovao je serijal večernjih muzičkih koncerata poznatih kao Abendmuzik, koje su privlačile muzičare iz udaljenih krajeva, a ostali su u tradiciji crkve do 1810. 1703. godine Hendl i Mateson zajedno dolaze upoznati Bukstehude koji je tada već bio star i spremao se za mirovinu. Ponudio im je svoje mesto orguljaša pod uslovom da onaj ko prihvati oženi njegovu najstariju kći Anu Margaretu. Obojica su ponudu odbili i otišli dan nakon dolaska. 1705. godine, J. S. Bah, tada mladić od 20 godina prepešačio je više od 400 kilometara od Arnštata do Libeka i tamo ostao gotovo tri meseca kako bi čuo Abendmuzik, upoznao znamenitog orguljaša, čuo ga kako svira, i kako je Bah objasnio: „kako bi shvatio par stvari o njegovom umijeću“.
Uticaj i ostavština uredi
Iako je sačuvano preko 100 Bukstehudeovih vokalnih skladbi, vrlo malo ih se spominje u važnijim nemačkim zbirkama rukopisa iz tog perioda. Do ranog 20. veka, Bukstehudea se smatralo prvenstveno skladateljem za klavijature.
Dela uredi
Vokalna muzika:
- preko 100 kantata i duhovnih koncerata
- Pasija „Membra Jesu nostri“
- Misa brevis (BuxWV 114)
- nekoliko oratorijuma (većinom nisu sačuvani)
Dela za orgulje:
Dela za čembalo:
- oko 20 svita
- 6 varijacija
- trio sonate
Reference uredi
- ^ Mišić, Milan, ur. (2005). Enciklopedija Britanika. A-B. Beograd: Narodna knjiga : Politika. str. 189. ISBN 86-331-2075-5.
- ^ Nova literaria Maris Balthici, 1707.
