Domagoj
Domagoj (lat: Domagous, Domogous, Dommagous), bio je legendarni knez (dux) ranosrednjovekovne Kneževine Hrvatske od oko 864. do oko 876. godine. Osnivač je dinastije Domagojevića.
| Domagoj | |
|---|---|
 Domagojeva statua u Vidu. | |
| Lični podaci | |
| Datum smrti | 876. |
| Mesto smrti | Kneževina Hrvatska |
| Dinastija | Domagojevići |
| Period | 864-876 |
| Prethodnik | Trpimir |
| Naslednik | Domagojev neimenovani sin |
Biografija uredi
Domagoj na presto nije došao naslednim putem. Kneževsku titulu trebalo je preuzeti jedan od sinova Trpimira I, Petar, Zdeslav ili Muncimir. Budući da Domagoj nije pripadao vladajućoj dinastiji Trpimirovića, verovatno ga je na presto postavila protivvizantijska stranka koja je sprečavala da se kneževina politički usmeri prema Carigradu. O događajima u kneževini u to vreme podatke daju mletačke hronike, pre svega hronika Jovana Đakona, kao i papska pisma, a delimično i Konstantin Porfirogenit.
Koristeći se smenom na prestolu, u želji da pomogne Trpimirovićima, mletački dužd Orso I Partečipacio napao je Kneževinu Hrvatsku 865. godine. Domagoj je zatražio mir nudeći duždu i taoce. Dužd je prihvatio pregovore. Hrvati su se obavezali da ne napadaju i pljačkaju mletačke trgovačke brodove koji su plovili uz istočnu jadransku obalu. To je već bilo dogovoreno 839. godine između dužda Pjetra Tradenika, kneza Mislava i neretljanskog kneza Družaka. U vreme Domagojeve vladavine dolazi do velikih geopolitičkih promena. Arabljani sa Sicilije zauzimaju glavne pomorsko-strategijske tačke u 9. veku. Poraze i gubitke pretrpeo je i car Ludvig II (855-875) iz dinastije Karolinga, čiju je vrhovnu vlast prihvatao i Domagoj. Arabljani su 866. godine opseli Dubrovnik, koga je godinu dana kasnije deblokirao vizantijski admiral Nikita Orif. Između Ludviga i Vasilija I zaključen je savez protiv Arabljana sa ciljem njihovog isterivanja sa Balkanskog poluostrva. Domagojeva mornarica učestvuje u borbama protiv Arabljana. Ludvig je, uz pomoć vizantijske flote Nikite Orifa i Domagojeve mornarice, opsedao Bari. Nakon Orifinog povlačenja, pod Domagojevim vođstvom, Bari je zauzet 2. februara 871. godine. Godine 872/3. Domagoj je primio pismo pape Jovana VIII kojim ga papa upozorava o mogućoj pobuni provizantijske stranke. Domagoj je otkrio i ugušio pobunu.
Godine 872. Arabljani su ponovo prodrli u Jadransko more sa Krita. Opustošili su pojedine dalmatinske gradove. Mlečani su poslali izvidnički brod da uhodi arabljansku flotu. Tom prilikom, Domagojevi brodovi napali su mletački i tako prekršili sporazum iz 839. godine. Obnovljen je pomorsko-trgovački rat. Neretljani staju na stranu Mlečana. Papa je pozvao Domagoja da prekine ratne operacije. To je dovelo do sklapanja primirja koje je potrajalo bar godinu dana. Koristeći se neprilikama Mlečana u ratu sa Arabljanima, Hrvati su 875. godine napali mletački Grado. Borbe su se nastavile i u sledećoj godini, kada je Domagoj umro. Jovan Đakon je zapisao:
" Zatim je, posle smrti Domagoja, najgoreg kneza Slovena (Hrvata) (mortuo Domogoi, Sclavorum pessimo duce), gospodin dužd Orso i njegov sin Jovan sa Slovenima sklopio mir i slogu. Ipak, protiv Neretljana, sa kojima je bio u neprijateljstvu, pošalje vojsku."
Domagoja su nasledili sinovi nepoznata imena. Međutim, nedugo pre Domagojeve smrti u Italiji su se desile promene. Smrću Ludviga II (875), nestalo je stvarne franačke vlasti nad Hrvatskom.