Dragi Stamenković
Miodrag Dragi Stamenković (Leskovac, 29. februar 1920 — Beograd, 17. februar 2004) bio je učesnik Narodnooslobodilačke borbe, društveno-politički radnik SFR Jugoslavije i SR Srbije i narodni heroj Jugoslavije. Od 17. novembra 1964. do 6. maja 1967. godine obavljao je funkciju predsednika Izvršnog veća Skupštine SR Srbije.
| dragi stamenković | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Dragi Stamenković | |||||||||
| Lični podaci | |||||||||
| Datum rođenja | 29. februar 1920. | ||||||||
| Mesto rođenja | Leskovac, Kraljevstvo SHS | ||||||||
| Datum smrti | 17. februar 2004. (83 god.) | ||||||||
| Mesto smrti | Beograd, Srbija, Srbija i Crna Gora | ||||||||
| Profesija | društveno-politički radnik | ||||||||
| Delovanje | |||||||||
| Član KPJ od | 1937. | ||||||||
| Učešće u ratovima | Narodnooslobodilačka borba | ||||||||
| Služba | NOV i PO Jugoslavije 1941—1945. | ||||||||
| predsednik Izvršnog veća Skupštine SR Srbije | |||||||||
| Period | 17. novembar 1964 — 6. maj 1967. | ||||||||
| Prethodnik | Stevan Doronjski | ||||||||
| Naslednik | Đurica Jojkić | ||||||||
| Heroj | |||||||||
| Narodni heroj od | 6. jula 1953. | ||||||||
| Odlikovanja |
| ||||||||
Biografija uredi
Rođen je 29. februara 1920. godine u Leskovcu. Osnovnu školu i dva razreda gimnazije završio je u rodnom gradu, a Trgovačku školu u Beogradu. Od 1935. godine aktivno je delovao u URS-ovim sindikatima. Član Komunističke partije Jugoslavije (KPJ) postao je 1937. godine. Početkom 1938. godine postao je sekretar jedne partijske organizacije tekstilaca na Karaburmi. Zbog učešća u brojnim akcijama, hapšen je i zatvaran nekoliko puta, a sredinom decembra 1940. uhapšen je i u Upravi grada teško mučen. U jesen 1940. godine kooptiran je u Pokrajinski komitet SKOJ-a za Srbiju.
Narodnooslobodilačka borba uredi
Odmah po kapitulaciji zemlje, kao član PK SKOJ, održavao je vezu između PK i rukovodstva SKOJ-a u Leskovcu i Nišu, a kasnije i sa Zaječarom i radio na učvršćivanju partijskih organizacija i pripremama ustanka. Pod njegovim rukovodstvom, u leto 1941. godine, formiran je Kukavički partizanski odred. Kada je Odred ojačao, po zadatku KPJ vratio se na rad u PK SKOJ, a zatim otišao na partijski rad u Niški okrug. Sredinom decembra 1941. godine uhapšen je i mučen. Trećeg dana mučenja uspeo je da pobegne iz zatvora i da se poveže sa članovima Okružnog komiteta SKOJ-a za Niš. Ubrzo je bio imenovan za partijskog rukovodioca u partizanskom odredu na Pasjači. U leto 1942, od PK KPJ za Srbiju dobio je zadatak da u Nišu formira Pokrajinsko povereništvo KPJ za jugoistočnu Srbiju. U Nišu je ostao na partijskom radu do 3. septembra 1942., kada se zbog provale sklonio u Leskovac. Pošto je bio postavljen za sekretara PK SKOJ-a, 20. oktobra 1943. prešao je na politički rad u Beograd, gde je radio na stvaranju Saveza antifašističke omladine Srbije.
Jula 1943. godine obilazio je organizacije i rukovodstva KPJ i SKOJ-a na teritoriji Šumadije. Pošto je obavio ovaj zadatak, u septembru, kao član PK KPJ za Srbiju, otišao je u Leskovac, a zatim se prebacio na slobodnu teritoriju Jablanice i Crne Trave. Tu je politički radio na terenu i u partizanskim odredima. Posle odlaska Prve južnomoravske brigade u Sandžak, ostao je na teritoriji Jablanice, gde je politički delovao u partizanskim odredima, održavao vezu sa PK KPJ i, po zadatku PK KPJ, vršio kadrovske promene u partizanskim odredima i brigadama.
Od proleća 1944. godine radio je na formiranju partijskih rukovodstava i jačanju partizanskih odreda, održavao savetovanja sa organizacijama i rukovodstvima SKOJ-a, radio na stvaranju organizacija USAOS-a, pokretanju lista omladine Srbije i pripremanju Prvog kongresa antifašističke omladine Srbije.
Posleratna karijera uredi
Aprila 1945. godine postao je organizacioni sekretar Mesnog komiteta KPJ za Beograd, 1948. godine je izabran za organizacionog sekretara Centralnog komiteta Komunističke partije Srbije, a krajem 1949. za sekretara Oblasnog komiteta KPJ za Beogradsku oblast. Godine 1950. bio je ministar u vladi Srbije i predsednik Saveta za energetiku i ekstraktivnu industriju, a od 1951. godine predsednik Republičkog veća Saveza sindikata Srbije i potpredsednik Centralnog veća Saveza sindikata Jugoslavije. Od 1962. do 1963. godine bio je predsednik Privredne komore Srbije, od 1963. do 1964. godine sekretar Gradskog komiteta SK Beograd, a od 17. novembra 1964. do 6. maja 1967. godine predsednik Izvršnog veća Skupštine SR Srbije.
Od 1967. godine bio je predsednik Republičkog odbora Socijalističkog saveza radnog naroda Srbije. Biran je za člana Centralnog komiteta SKJ od Petog do Osmog kongresa SKJ. U međuvremenu je bio završio Višu partijsku školu „Đuro Đaković“ u Beogradu. Član Centralnog komiteta SK Srbije bio je od 1945. do 1968. godine. Bio je narodni poslanik Skupštine SR Srbije i savezni poslanik u više saziva. Bio je član Predsedništva Saveznog odbora SSRN Jugoslavije, Predsedništva SFR Jugoslavije i Saveta federacije, te ambasador SFR Jugoslavije u Ujedinjenom Kraljevstvu i Brazilu. Decembra 1985. izabran je za člana Saveta federacije.
Umro je 17. februara 2004. godine u Beogradu. Sahranjen je na Novom groblju u Beogradu.
Nosilac je Partizanske spomenice 1941. i više drugih odlikovanja, među kojima su — Orden narodnog oslobođenja, Orden jugoslovenske zvezde s lentom, Orden zasluga za narod sa zlatnom zvezdom, Orden bratstva i jedinstva sa zlatnim vencem i Orden za hrabrost. Ordenom narodnog heroja odlikovan je 6. jula 1953. godine.
Porodica uredi
Dragi Stamenković potiče iz poznate radničke porodice. Osim njega, u radničkom pokretu učestvovao je njegov brat Trajko, sekretar PK KPJ za Srbiju i narodni heroj, i sestra Leposava, istaknuta organizatorka tekstilnih radnika na Karaburmi u Beogradu.
Vidi još uredi
Literatura uredi
- Narodni heroji Jugoslavije. Beograd: Mladost. 1975.
- Enciklopedija Jugoslavije (knjiga osma). „Jugoslavenski leksikografski zavod“, Zagreb 1971. godina.
