Elija Pulherija
Elija Pulherija (lat. Aelia Pulcheria, rođ. 19. januara 399. — umrla 18. februara 453. godine) bila je ćerka istočnorimskog (vizantijskog) cara Arkadija, sestra Teodosija II i supruga Markijana. Nosila je titulu avguste od 414. sve do svoje smrti i decenijama je bila jedna od najuticajnijih osoba na carigradskom dvoru. Naročito je bila uporna u podršci pravoslavlju i inicirala je vaseljenske sabore u Efesu 431. i Halkedonu 451. godine. Zbog toga se danas poštuje kao svetica i u Pravoslavnoj i u Rimokatoličkoj crkvi.[1][2][3]
| Sveta Pulherija | |
|---|---|
.jpg) Freska na kojoj je prikazana carica Pulherija | |
| Lični podaci | |
| Datum rođenja | 398/399. |
| Mesto rođenja | Konstantinopolj, Vizantijsko carstvo |
| Datum smrti | jul/septembar 453. |
| Mesto smrti | Konstantinopolj, Vizantijsko carstvo |
| Svetovni podaci | |
| Poštuje se u | pravoslavna crkva katolička crkva |
| Praznik | 10. septembar po julijanskom, 23. septembar po gregorijanskom |
| Elija Pulherija | |
|---|---|
 carica Elija Pulherija prikazana na novcu | |
| Lični podaci | |
| Puno ime | Elija Pulherija |
| Datum rođenja | 19. januar 398. ili 399. |
| Mesto rođenja | Konstantinopolj, Vizantijsko carstvo |
| Datum smrti | jul/septembar 453. |
| Mesto smrti | Konstantinopolj, |
| Porodica | |
| Supružnik | Markijan |
| Roditelji | Arkadije Elija Eudoksija |
| Dinastija | Teodosijeva dinastija |
| Vizantijska carica/avgusta | |
| Period | 414. — 450. (kao avgusta pod Teodosijem II) 28. jul — 25. avgust 450. (samostalno) 25. avgust 450 — jul/septembar 453. (sa Markijanom) |
| Prethodnik | Teodosije II |
| Naslednik | Markijan |
Poreklo i mladost
urediElija Pulherija je rođena 19. januara 399. kao druga ćerka i drugo dete istočnorimskog cara Arkadija i njegove supruge Elije Eudoksije, ćerke rimskog vojskovođe franačkog porekla Bautona. Pulherija je već imala stariju sestru Flacilu (rođ. 397), a kasnije je dobila i sestre Arkadiju (400) i Marinu (403) i brata Teodosija (401), budućeg cara. Ime je dobila po Arkadijevoj sestri, ćerki Teodosija I i njegove druge supruge Flacile, koja je preminula kao devojčica. Carica-majka Eudoksija je preminula usled posledica pobačaja 6. oktobra 404. godine, a briga o njenom i Arkadijevom potomstvu poverena je evnuhu Antiohu. Evnuh je ubrzo imenovan za velikog komornika (praepositus sacri cubiculi) i važio je za jednog od najuticajnijih dvorana. On je organizovao osnovno obrazovanje za carevu decu koje je obuhvatalo časove i grčkog i latinskog jezika i književnosti. Pulherija je nakon Flaciline smrti postala najstarija među Arkadijevom decom, ali su ubrzo sve četvoro ostali siročići kada je i car preminuo 1. maja 408. godine u vreme kada je imeo tridesetak godina. Srećom, Teodosijeva dinastija je imala odane i sposobne sluge u liku pretorijanskog prefekta Antemija i evnuha Antioha i mali Teodosije II je nasledio presto bez potresa.
Avgusta Pulherija
urediPulherija je već 412. godine postala vodeći član carske porodice kada je na njeno insistiranje lojalni Antioh otpušten iz službe. Po rečima istoričara crkve, savremenika događaja, Sozomena, Pulherija je postala carev zaštitnik (grč: επιτροπος).
Sveta Pulherija
urediPulherija, ćerka cara Arkadija, zavetovala se ostati doveka u devstvu, i u znak toga zaveta sagradila u sabornoj crkvi časnu trpezu od zlata i dragog kamenja.
Velika revniteljka vere pravoslavne. Njenim nastojanjem sazvan Treći vaseljenski sabor u Efesu, koji osudi Nestorijevu jeres i Četvrti vaseljenski sabor u Halkedonu, koji osudi učenje aleksandrijskog patrijarha Dioskora i carigradskog arhimandrita Evtihija.
Sagradila znamenitu crkvu Svete Bogorodice u Vlaherni, u Carigradu.
Po smrti Teodosijevoj venčala se sa Markijanom, izabranim carem, no živela s njim kao sa bratom.
Pronašla mošti 40 mučenika sevastijskih.
Pravoslavna crkva pominje caricu Pulheriju 10. septembra po julijanskom kalendaru.
Reference
uredi- ^ „Pulcheria Roman empress”. Britannica. Pristupljeno 16. 1. 2021.(jezik: engleski)
- ^ „Pulcheria (C. 398–453)”. Encyclopedia. Pristupljeno 16. 1. 2021.(jezik: engleski)
- ^ „St. Pulcheria”. New Advent. Pristupljeno 16. 1. 2021.(jezik: engleski)
