Eparhija niška
епархија Српске православне цркве
Eparhija niška je eparhija Srpske pravoslavne crkve.
| Eparhija niška Srpska pravoslavna crkva | |
|---|---|
 Monogram Eparhije niške | |
 | |
| Osnovni podaci | |
| Sedište | Niš |
| Država |  Srbija |
| Osnovana | 13. vek |
| Broj manastira | 42 |
| Zvanični veb-sajt | |
| Arhijerej | |
| Arhijerej | Arsenije Glavčić |
| Čin arhijereja | Arhiepiskop i Mitropolit |
| Titula arhijereja | Arhiepiskop i Mitropolit niški |
 | |
Nadležni arhijerej je mitropolit Arsenije (Glavčić), a sedište eparhije se nalazi u Nišu.[1]
Istorijat
uredi
Sedište eparhije je u Nišu, a obuhvata krajeve i Pirota, Kruševca, Toplice i Leskovca. Eparhija sa sedištem u Nišu je istorijski jedna od najvažnijih u hrišćanstvu. Tokom predslovenske istorije, Niška eparhija je postojala do naseljavanja Slovena. Do tada je bila jedan od rimskih odnosno vizantijskih crkvenih centara. Tri veka kasnije se ponovno obnavlja u slovenskom obličju.
Episkopi
urediEpiskopi tokom predslovenske istorije Niša:
- Kirijak (lat. Ciriacus) (pre 343)
- Gaudencije (lat. Gaudentius de eveque Naissus) (343—350)
- Bonos (lat. Bonosus) (380—391)
- Markijan (lat. Marcianus) (409—414)
- Dalmatijus (467)
- Gajan (lat. Gaianus) (504—516)
- Projekt (lat. Proiectus) (553)
Episkopi Bugarske arhiepiskopije u Trnovu:
- Kirik (1204), episkop niški
Episkopi Srpske pravoslavne crkve:
- Nikodim (1279), episkop niški
- Matej (1528—1532), mitropolit niševski i leskovački
- Jeftimije, mitropolit niševski i leskovački
- Georgije, mitropolit niševski
- Makarije (oko 1570—1587), mitropolit niševski
- Gerasim (1645—1649), mitropolit niševski
- Ruvim (1680—1707)
- Jaonikije I (1707—1734), mitropolit niški i belocrkvanski
- Georgije Popović (1735—1737), mitropolit niški i belocrkvanski
- Pangelos (1734—1750)
- Gavrilo I Nikolić (?—1752)
- Kalinik (1752—1753), mitropolit belocrkvanski i niški
- Nikodim (1753—1754)
- Atanas (1754—?)
- Gavrilo II, (1761—1777)
Episkopi Carigradske patrijaršije:
- Gerasim mitropolit (oko 1778)
- Makarije (1802—1815),
- Melentije (1815—1821), mitropolit niški, obešen 1821. ispred Tvrđavavskog mosta
- Venedikt I (1821)
- Danilo (1821)
- Josif (1827—1832)
- Grigorije Srbin (1837—1842)
- Nikifor (1842)
- Venedikt II (1842—1845)
- Nikifor (18452—1847)
- Joanikije II (1848—1858)
- Stevan Kovačević (1858—1862)
- Kalinik (1862—1869)
- Partenije (1869), arhiepiskop niševski
- Kalinik II (1869—1872), mitropolit niški
Episkopi Bugarske egzarhije:
| Portret | Ime i prezime | Vreme službe |
|---|---|---|
|
Viktor Čolaković | 1871—1878 |
Episkopi Srpske pravoslavne crkve:
| Portret | Ime i prezime | Vreme službe | Napomene |
|---|---|---|---|
|
|
Viktor Čolaković | 1878—1883 | |
| Nestor Popović | 1883—1884 | ||
.jpg)
|
Dimitrije Pavlović | 1884—1889 | |
|
Jeronim Jovanović | 1889—1894 | |
|
Inokentije Pavlović | 1894—1898 | |
|
Nikanor Ružičić | 1898—1911 | |
.jpg)
|
Domentijan Popović | 1911—1913 | |
.jpg)
|
Dositej Vasić | 1913—1933 | |
| Jovan Ilić | 1933—1975 | ||
|
Irinej Gavrilović | 1975—2010; administrator 2010—11 | 2010. postao Patrijarh srpski |
|
Jovan Purić | 2011—2016 | |
|
Teodosije Šibalić | 2016—2017. administrator | vladika raško-prizrenski |
_%D0%B2_%D0%9A%D0%B8%D0%B5%D0%B2%D0%B5_(2).jpg)
|
Arsenije Glavčić | od 2017 |
Manastiri
uredi
- Ajdanovac,
- Babičko,
- Brajina,
- Veta,
- Visočka Ržana,
- Gabrovac,
- Golema Njiva,
- Gornji Matejevac,
- Gorčince,
- Divljane,
- Donja Kamenica,
- Đunis,
- Zavidince,
- Iverica,
- Izatovac,
- Jašunja,
- Kaludra,
- Kamenica,
- Kozarski manastir,
- Kondželj,
- Krupac,
- Lipovac,
- Manastirče,
- Miljkovac,
- Muštar,
- Oraovica,
- Petkovača,
- Pirkovac,
- Planinica,
- Pločnik,
- Poganovo,
- Rsovci,
- Rudare,
- Sveti Nikola,
- Sveti Onfurije
- Sveti Roman,
- Sinjac,
- Sićevo,
- Smilovci,
- Sukovo,
- Temska,
- Crkovnica,
- Činiglavci,
- Čukljenik.
Vidi još
urediReference
uredi- ^ „Saopštenje za javnost Svetog Arhijerejskog Sabora (Maj 2017)”. Arhivirano iz originala 21. 04. 2018. g. Pristupljeno 28. 07. 2017.
Literatura
uredi- Becić, Ivan M. (2017). „Stradanje Eparhije niške u Prvom svetskom ratu” (PDF). Crkvene studije. 14: 349—370. Arhivirano iz originala (PDF) 24. 02. 2019. g. Pristupljeno 24. 02. 2019.
- Vojvodić, Mihailo (2003). „Kako je Srpska crkva dobila nezavisnost 1879. godine” (PDF). Istorijski časopis. 50: 87—98. Arhivirano iz originala (PDF) 24. 03. 2018. g. Pristupljeno 04. 08. 2017.
- Vuković, Sava (1996). Srpski jerarsi od devetog do dvadesetog veka. Beograd: Evro.
- Živković, Tibor (2004). Crkvena organizacija u srpskim zemljama: Rani srednji vek. Beograd: Istorijski institut SANU, Službeni glasnik.
- Janković, Marija (1985). Episkopije i mitropolije Srpske crkve u srednjem veku. Beograd: Istorijski institut SANU.
- Janjić, Dragana; Đokić, Nebojša (2014). „Nekoliko pitanja vezanih za istoriju Niške episkopije od početka XVI veka do stvaranja Bugarske egzarhije sredinom XIX veka” (PDF). Baština. 37: 85—122. Arhivirano iz originala (PDF) 24. 02. 2019. g. Pristupljeno 24. 02. 2019.
- Kalić, Jovanka (1984). „Niš u srednjem veku”. Istorijski časopis. 31: 5—40.
- Komatina, Ivana (2016). Crkva i država u srpskim zemljama od XI do XIII veka. Beograd: Istorijski institut.
- Midić, Dalibor (2012). „Georgije Popović mitropolit niški i belocrkvanski i episkop temišvarski”. Eparhija niška. Arhivirano iz originala 15. 08. 2016. g. Pristupljeno 06. 08. 2016.
- Midić, Dalibor (2012). „Gavrilo Nikolin, mitropolit niški i patrijarh pećki i njegovo vreme”. Eparhija niška. Arhivirano iz originala 14. 08. 2016. g. Pristupljeno 06. 08. 2016.
- Popović, Svetlana (2002). „The Serbian Episcopal sees in the thirteenth century”. Starinar. 51 (2001): 171—184.
- Radić, Radmila; Isić, Momčilo (2015). Srpska crkva u Velikom ratu 1914-1918. Beograd-Gacko: Filip Višnjić, Prosvjeta.
- Ranđelović, Milan (2017). „Episkop niški Joanikije II (1848–1858)” (PDF). Crkvene studije. 14: 317—324. Arhivirano iz originala (PDF) 24. 02. 2019. g. Pristupljeno 24. 02. 2019.
- Slijepčević, Đoko M. (1966). Istorija Srpske pravoslavne crkve. 2. Minhen: Iskra.
- Slijepčević, Đoko M. (1980). Mihailo, arhiepiskop beogradski i mitropolit Srbije. Minhen: Iskra. Arhivirano iz originala 23. 10. 2016. g. Pristupljeno 04. 08. 2017.
- Šuletić, Nebojša (2023). „Niški i toplički vladika Joanikije (1702-1734)” (PDF). Niš i Vizantija: zbornik radova. 21: 543—558.
- Šuletić, Nebojša (2024). „Niški jerarsi (1528-1766)” (PDF). Niš i Vizantija: zbornik radova. 22: 455—472.
