Žorž Skrigin
Georgije-Žorž Vladimirovič Skrigin (Odesa, 4. avgust 1910 — Beograd, Srbija, 30. oktobar 1997), učesnik Narodnooslobodilačke borbe, filmski režiser, scenarista i fotograf-umetnik.
| žorž skrigin | |
|---|---|
.jpg) Žorž Skrigin, Autoportret, 1943. godina | |
| Lični podaci | |
| Datum rođenja | 4. avgust 1910. |
| Mesto rođenja | Odesa, Ruska Imperija |
| Datum smrti | 30. oktobar 1997. (87 god.) |
| Mesto smrti | Beograd, Srbija, SR Jugoslavija |
| Profesija | filmski režiser i scenarista, umetnički fotograf |
| Porodica | |
| Supružnik | Olga Skrigin |
| Delovanje | |
| Učešće u ratovima | Narodnooslobodilačka borba |
| Odlikovanja |  |
Biografija uredi
Rođen je plemićkoj porodici (otac Vladimir Aleksandrovič Skrigin je bio kapetan i učesnik japansko-ruskog rata i veteran prvog svetskog rata) 4. avgusta 1910. godine u Odesi, u današnjoj Ukrajini.[1] Nakon Oktobarske revolucije kao pripadnici Belog pokreta 1919. iz Odese sele se u Varnu, da bi se 1920. sa roditeljima doselio u Srbiju. Rusku kadetsku školu je pohađao u Beloj Crkvi, a gimnaziju i Visoku baletsku školu je završio u Zagrebu. Godine 1930. je stupio u Hrvatsko narodno kazalište u Zagrebu, kao baletski igrač. Fotografijom se bavio amaterski, od 1935. godine.
Godine 1941. je otišao u partizane, gde je bio član Kazališta narodnog oslobođenja pri Vrhovnom štabu NOV i POJ. Posle završetka rata, doselio se u Beograd, a od 1947. do 1967. bavio se profesionalno filmom, najpre kao snimatelj i scenarista dokumentarnih filmova, zatim kao reditelj igranih. Autor je 22 filma, od čega osam igranih. Bio je i generalni direktor Saveza filmskih radnika Jugoslavije.
Do početka Drugog svetskog rata, dobio je mnogobrojne nagrade za fotografije (Njujork, San Francisko, London, Buenos Ajres, Torino i dr). U posleratnom razdoblju se malo bavio izložbenom fotografijom. Nagradu AVNOJ-a dobio je za ukupan umetnički rad, fotografski; nagradu Foto-saveza Jugoslavije za životno delo; Pulsku arenu za životno delo, i dr. Prvi je nosilac zvanja Majstor fotografije u Srbiji (1951). Nosilac je Partizanske spomenice 1941. i drugih jugoslovenskih odlikovanja.
Umro je 30. oktobra 1997. godine u Beogradu. Sahranjen je u Aleji zaslužnih građana na Novom groblju.
Fotografski rad uredi
Od 1936. godine je bio član Foto kluba Zagreb.[2] U predratnom razdoblju predmet njegovog zanimanja su portreti, predeli i akt fotografije. Bio je vrlo aktivan na izložbama, naročito inostranim, pa je ubrzo, 1937. godine proglašen za majstora fotografije i prvaka u umetničkoj fotografiji.
U toku Narodnooslobodilačkog rata, ostvario izvanredan ciklus od oko 500 fotografija — snimao je zbegove, decu, ranjenike, portrete, ofanzive, kongrese. Već u tom razdoblju bile su internacionalno poznate dve njegove fotografije: portret Vrhovnog komandanta NOV i POJ Josipa Broza Tita (objavljen na nemačkoj poternici i u nemačkom vojnom časopisu „Signal”) i „Majka Knežpoljka”, na kojoj se nalazi majka Milica Tepić, sa dvoje dece u zbegu, januara 1944. godine na Kozari. Ova fotografija se nalazi u Muzeju holokausta u Aušvicu.
Godine 1968. objavio je ilustrovanu monografiju sa umetničkim fotografijama iz Narodnooslobodilačke borbe pod nazivom Rat i pozornica.
Fotografije je samostalno izlagao u Zagrebu, Budimpešti (1939) i Torinu (1940), a posle rata u Beogradu (1951, 1983, 1995), i Parizu (1986).
Filmografija uredi
Reditelj uredi
| 1940 | 1950 | 1960 | 1970 | Ukupno | |
|---|---|---|---|---|---|
| Dugometražni film | 0 | 4 | 4 | 0 | 8 |
| Dokumentarni film | 1 | 0 | 1 | 1 | 3 |
| Kratki dokumentarni film | 4 | 4 | 0 | 0 | 8 |
| Ukupno | 5 | 8 | 5 | 1 | 19 |
| God. | Naziv | Žanr | Nagrada |
|---|---|---|---|
| 1940.-te_ | |||
| 1947. | Bled — Varna | (Kratki dokumentarni film) | |
| 1947. | Tragom IV i V ofanzive | (Dokumentarni film) | |
| 1948. | Praznik radnog naroda | (Kratki dokumentarni film) | |
| 1948. | Makedonija | (Kratki dokumentarni film) | |
| 1949. | Peti kongres komunističke partije Jugoslavije | (Kratki dokumentarni film) | |
| 1950.-te | |||
| 1950. | Bratska pomoć | (Kratki dokumentarni film) | |
| 1952. | Dolinom Morave | (Kratki dokumentarni film) | |
| 1953. | Revija jugoslovenskih igara | (Kratki dokumentarni film) | |
| 1953. | Borac i graditelj | (Kratki dokumentarni film) | |
| 1955. | Njih dvojica | ||
| 1956. | Potraga | ||
| 1957. | Krvava košulja | ||
| 1958. | Gospođa ministarka | ||
| 1960.-te | |||
| 1960. | Drug predsednik centarfor | ||
| 1961. | Velika turneja | ||
| 1962. | Mačak pod šljemom | ||
| 1965. | Tito — zapisi filmskog snimatelja | (Dokumentarni film) | |
| 1967. | Koraci kroz magle | ||
| 1970.-te | |||
| 1971. | Tito — Zapisi filmskog snimatelja | (Dokumentarni film) | |
Scenarista uredi
| 1940 | 1950 | 1960 | 1970 | Ukupno | |
|---|---|---|---|---|---|
| Dokumentarni film | 0 | 0 | 2 | 1 | 3 |
| Kratki dokumentarni film | 2 | 3 | 0 | 0 | 5 |
| Ukupno | 2 | 3 | 2 | 1 | 8 |
| God. | Naziv | Uloga | |
|---|---|---|---|
| 1940.-te_ | |||
| 1948. | Praznik radnog naroda (Kratki dokumentarni film) | / | |
| 1949. | Peti kongres komunističke partije Jugoslavije(Kratki dokumentarni film) | ||
| 1950.-te | |||
| 1952. | Dolinom Morave (Kratki dokumentarni film) | / | |
| 1953. | Revija jugoslovenskih igara (Kratki dokumentarni film) | / | |
| 1953. | Borac i graditelj (Kratki dokumentarni film) | / | |
| 1960.-te | |||
| 1965. | Tito — zapisi filmskog snimatelja (Dokumentarni film) | / | |
| 1967. | Na parčetu zemlje | / | |
| 1970.-te | |||
| 1971. | Tito — Zapisi filmskog snimatelja (Dokumentarni film) | / | |
Snimatelj uredi
| 1940 | |
|---|---|
| Dugometražni film | 1 |
| Kratki dokumentarni film | 1 |
| Ukupno | 2 |
| God. | Naziv | Uloga | |
|---|---|---|---|
| 1940.-te_ | |||
| 1947. | Slavica | / | |
| 1947. | Bled — Varna (Kratki dokumentarni film) | / | |
Ocena dela uredi
„Sam Skrigin je ocenio da je dimenziju autentičnosti dostigao u umetničkoj fotografiji, a ne na filmu. Njegove umetničke fotografije, predratne i ratne, zrače snagom nezaobilaznih istorijskih dokumenata i nesumnjivim umetničkim duhom. Spontano i rafinovano, uz pomoć suptilno upotrebljene svetlosti, koristeći čas dramatiku, a čas lirsku osećajnost, dočarao je psihološka i emocionalna stanja svojih junaka (U kovačnici, 1935, Dalmatinac, 1940, Ranjenici, 1943, Majka Knežpoljka, 1944. i dr).”
Galerija uredi
-
Lirski pejzaž (proleće)
(Skrigin, 1938)
-
Josip Broz Tito
(Skrigin, 1942) -
-
-
Kozarčanka
(Skrigin, 1943/44) -
Majka Knežopoljka
(Skrigin, 1944)
Reference uredi
- ^ Arsenьev, A. B. „Izobrazitelьnoe iskusstvo: SKRЫGIN Georgiй (Žorž) Vladimirovič”. artrz.ru. Pristupljeno 10. 1. 2019.
- ^ „Чланови Фотоклуба Загреб, 1931-77”, у: Загребачка фотографија, Загреб, Фотоклуб Загреб, 1978.
Literatura uredi
- 1. sveslovenska izložba umjetničke fotografije u Zagrebu (katalog), 1935;
- Mladen Grčević, „Počeci amaterske umjetničke fotografije u Zagrebu”. Zagrebačka fotografija, Zagreb, 1978, pp. 21—22;
- Milo Gligorijević, „Majstorova ispovest”, Umetnost, br. 67, 1980, str. 23-32;
- Rusi bez Rusije, srpski Rusi (rad grupe autora). — Beograd: Dunaj, 1994.
- Goran Malić, „(Žorž Skrigin) Majstor prostora i svetlosti”, Politika, 8. novembar 1997, str. 29;
- G. Malić, „Doprinos ruskih fotografa srpskoj kulturi u XIX i XX veku”. Godišnjak grada Beograda. — Knj. LI, str. 287—314.
- Goran Malić, Letopis srpske fotografije 1839—2008. Beograd : Fotogram, 2009.
Spoljašnje veze uredi
- Žorž Skrigin na sajtu IMDb (jezik: engleski)
- Kako je nastala fotografija Majka Knežpoljka
- Kako je nastala fotografija Kozarčanka
