Župa Nikšićka

Župa Nikšićka je oblast u Crnoj Gori desetak kilometara na jugoistoku od Nikšića. Župa Nikšićka ima klimu župe u punom smislu, kao i kvalitetno zemljište pogodno za poljoprivredu, naročito za uzgoj voća i povrća. Rubni delovi Župe od podnožja planina koje je okružuju su takođe bogati šumom. Otud je Župa uvek bila naseljena, sasvim pouzdano u periodu od kada su se tu doselili Sloveni, pa do danas.

Pogled na Župu

Demografija

U Župi Nikšićkoj su sledeća naselja: Liverovići, Oblatno, Zagrad, Bastasi, Carine, Kuta, Vasiljevići, Bjeloševina, Morakovo, Dučice, Stapo Selo i Jugovići. Prema podacima iz 2011. godine, u ovih 12 naselja živelo je 3714 stanovnika u 1645 domaćinstava (od kojih je 634 povremenog ili sezonskog karaktera).

Župljani su danas većinom plemenski Nikšići i doseljenici sa raznih strana iz novijeg doba. Veoma malo je rodova koji se smatraju starosedelačkim.

Demografija

Godina	Stanovnika
1971	4433
1981	4414
1991	4202
2002	4006
2011	3714

Manastir Župski

Kulturno istoriski spomenici

Župa ima više kulturno istoriskih spomenika koji u značajnoj meri mogu doprineti turističkoj promociji ovog kraja.

Neki od najznačajnijih kulturno istorijskih spomenika su:

• Jerinin grad
• Voltica
• Manastir Sv. Luke
• Nikšin kiljan
• Mramor bana Ugrena
• Nikšina ploča
• spomenik palim borcima na Sutjesci
• Crkva sv. Ilije na Lukavici
• Arheološki lokalitet Gradina
• Ostaci stare crkve u Vasiljevićima
• Crkva sv. Jovana u Morakovu
• Ostaci stare crkve u Miolju Polju
• Viljajin most
• Čanuša-najstarija kuća u Župi
• župske nekropole i stećci

Istorija

Najraniji pomeni o stanovništvu Župe govore da su ovde u srednjem veku živeli Riđani, pleme čije poreklo još uvek nije sasvim razjašnjeno. Kasnije, u Župu se doseljava i pleme Nikšića, koje će svoju ekspanziju na Nikšićko Polje i okolinu grada Onogošta početi upravo iz župskog naselja Zagrad. Župa je granično područje na tradicionalnoj liniji razdvajanja istorijskih oblasti Zete (kasnije Crne Gore) i Hercegovine. Nikšić sa okolinom, uključujući i Župu, od kraja srednjeg veka, budući u sastavu države Hercega Stjepana, od 1448. godine, kao granično područje prema Zeti, tokom dalje istorije, pa do danas, iako u okviru države Crne Gore, smatra se sastavnim delom Hercegovine, u istorijskom i geografskom smislu. Turska okupacija, koja je zadesila i ovu oblast počev od druge polovine 15. veka, pratila je zatečene granice, pa je i ovo područje ušlo u sastav Hercegovačkog sandžaka, za razliku od južnijih oblasti u najbližem susedstvu Nikšiću, koji su ušli u sastav Skadarskog sandžaka. Tako je i Župa u narednih četiri stoleća pratila sudbinu grana Onogošta, kasnije Nikšića, i plemena Nikšića koje od 15. veka čini većinu stanovništva ove oblasti, počev od legendarnog vojvode Nikše koji je, u prvoj polovini 15. veka, preoteo upravljanje Onogoštom od bana Ugrena. Učestvujući u svim ustancima i ratovima koje su hrišćanske države vodile na ovim prostorima protiv Osmanskog carstva, i Župljani su plaćali veliku cenu svoje buntovnosti. Župa je više puta paljena tokom ratnih dejstava, a stanovništvo se u nekoliko navrata u velikom broju zauvek iseljavalo. Naročito je težak bio period od kada su Turci obnovili Nikšić odakle su kontrolisali okolnu oblast. Od početka 18. veka, Nikšići i Župljani su gotovo u neprekidnom sukobu s nikšićkim Turcima. Konačno, nakon bitke na Grahovcu u kojoj je crnogorska vojska izvojevala sjajnu pobedu protiv brojčano i vojno-tehnički nadmoćnijih Turaka, Župa se sasvim odmetnula od turske vlasti i 1859. godine ušla u crnogorsku granicu. Tada je uspostavljena Župska kapetanija. Od 1919. godine, kapetanija dobija status opštine, sve do 1954. godine, kada je, u postupku ukrupnjavanja područja jedinica lokalne samouprave, Župska opština pripojena Opštini Nikšić.

Spoljašnje veze

• Poreklo stanovništva Župe Nikšić
• Župa u srcu