Zetska banovina
Zetska banovina je bila banovina u Kraljevini Jugoslaviji od 1929. do 1941. godine.
| Zetska banovina | |
|---|---|
| 1929.—1941. | |
 Položaj Zetske banovine | |
| Glavni grad | Cetinje |
| Regija | Balkan |
| Zemlja |  Kraljevina Jugoslavija |
| Stanovništvo | 925.516 (1931) |
| Događaji | |
| Status | bivša pokrajina |
| Vladavina | |
| • Oblik | banovina |
| ban | |
• | Krsta Smiljanić |
| Istorija | |
• Uspostavljeno | 1929. |
• Ukinuto | 1941. |
Granice
urediOva banovina je obuhvatala teritorije koje je Kraljevina Crne Gore 1918. g unela u sastav Kraljevine Srbije pre formiranja Kraljevine SHS, kao i teritoriju Dubrovačke republike i Boke, ali i zaleđa Dubrovnika u Hercegovini (Nevesinje, Trebinje, Gacko, sve do Foče na sever) kao i Kosovo i Metohiju sve do Kosovske Mitrovice, Srbice i Orahovca na istoku, veći deo Raške oblasti (Novopazarskog sandžaka) koju je oslobodila Srbija u ratu 1912. godine kao i varoši Rašku i Ušće. Dobila je ime po reci Zeti, čiji je sliv u Središtu ove administrativne oblasti, a koje je bilo u upotrebi i u srednjem veku i odnosilo se na prostore današnju Crnu Goru. Administrativno središte Zetske banovine je bilo Cetinje.
Godine 1939, kada je formiranjem Banovine Hrvatske Vlada Jugoslavije na čelu s Knezom Pavlom ispunjavala velikohrvatske želje zarad mira u Državi i od Zetske banovine odvajaju zapadni delovi bez nekih opravdanih argumenata i pripajaju novoformiranoj Banovini Hrvatskoj. S obzirom da je u tom delu od Pelješca, uključujući i Dubrovnik do ,Boka kotorske samo zabeleženo prisustvo Hrvata, ali ne i njihova većina da bi se opravdala takva granica. Uostalom i logičnije je da Dubrovčani svoje administrativne potrebe obavljaju na Cetinju (udaljenom 100 km), nego u Zagrebu (400km vazdušnom linijom, odnosno 600km putem). S obzirom na kratko trajanje i karakter banovina kao administrativnih oblasti, ovoj promeni granice nije data bitna istorijska važnost.
Drugi svetski rat
urediGodine 1941, u Drugom svetskom ratu, Sile Osovine su okupirale Zetsku banovinu. Nekoliko manjih područja oko Boke kotorske su aneksirana od strane fašističke Italije, dok je ostatak postao dio okupacione zone Italije u Crnoj Gori i Albaniji. Istočna područja su postala deo okupacijske zone nacističke Nemačke u Srbiji, dok su zapadna područja pripojena Nezavisnoj Državi Hrvatskoj.
Banovi
uredi
Banovi Zetske banovine u periodu 1929—1941. su bili:[1]
| Portret | Red | Ime i prezime (Datum rođenja i smrti) |
Početak mandata | Kraj mandata | Stranka |
|---|---|---|---|---|---|
|
1. | Krsta Smiljanić (1868—1944) |
9. oktobar 1929 |
1931 | |
| 2. | Uroš Krulj | 1931 | 3. jul 1932 | ||
|
3. | Aleksa Stanišić | 3. jul 1932 | 1934 | |
| 4. | Mujo Sočica | 1934 | 1936 | ||
|
5. | Petar Ivanišević | 1936 | 1939 | |
|
6. | Božidar Krstić | 1939 | 1941 | |
|
7. | Blažo Đukanović (1883—1943) |
1941 | 17. april 1941 |
Demografija
uredi
| Popis stanovništva Kraljevine Jugoslavije 1931.[2] (po veroispovesti) | |||
|---|---|---|---|
| vera | broj vernika | ||
Upravna područja
urediSrezovi sa područja Zetske banovine:
| - |
Reference
uredi- ^ World Statesmen: Montenegro (jezik: engleski)
- ^ „Glas javnosti: Popis 1931. po Banovini”. Arhivirano iz originala 04. 03. 2016. g. Pristupljeno 04. 08. 2010.
- ^ OD SRBIJE DO SRBIJE
- ^ STENOGRAFSKE BELEŠKE NARODNE SKUPŠTINE KRALjEVINE JUGOSLAVIJE
Literatura
uredi- Dimić, Ljubodrag (2001). Istorija srpske državnosti. 3. Novi Sad: Ogranak SANU.
- Radojević, Mira (1994). „Bosna i Hercegovina u raspravama o državnom uređenju Kraljevine (SHS) Jugoslavije 1918-1941. godine”. Istorija 20. veka: Časopis Instituta za savremenu istoriju. 12 (1): 7—41.