Izbori za narodne poslanike Kraljevine SHS 1923.

Izbori za narodne poslanike Kraljevine SHS 1923. su održani 18. marta 1923.

Izbori za narodne poslanike Kraljevine SHS 1923.

18. mart 1923.

Stranka Vođa %! Mandati +/– Narodna radikalna stranka Nikola Pašić 25,8 108 / 312 Hrvatska seljačka stranka Stjepan Radić 21,8 70 / 312 Jugoslovenska demokratska stranka Ljubomir Davidović 18,4 51 / 312 Slovenačka narodna stranka Anton Korošec 4.9 21 / 312 Jugoslovenska muslimanska organizacija Mehmed Spaho 5.2 18 / 312 Džemijet — 3.3 14 / 312 Savez zemljoradnika i Samostalna seljačka stranka Jovan Jovanović Pižon 7.6 11 / 312 Ovo je spisak stranaka koje su osvojile mandate. Pogledajte potpune rezultate ispod.

Izbori

Homogenost radikalsko-demokratske vlade narušili su pregovori Ljubomira Davidovića i Hrvatskog bloka. Pašić je podneo ostavku na mesto predsednika vlade decembra 1922. godine. Pribićevićeva grupa u Demokratskoj stranci označila je pregovore ličnom inicijativom Ljubomira Davidovića. Rasplet krize doneo je kralj: on je decembra iste godine formirao novu vladu na čelu sa Pašićem, isključivo sastavljenu od radikala, raspustio Skupštinu i zakazao nove izbore za 18. mart 1923. godine. Središnje mesto u predizbornoj kampanji zauzelo je pitanje državnog uređenja. Radikali su branili postojeći poredak. Demokrate su izašle na izbore formalno jedinstveni, ali faktički podeljeni na dve frakcije. HRSS je dominirala političkim životom Hrvatske i predstavljala je interese hrvatskog naroda. Na izborima se našlo 33 stranaka. Radikali su odneli najviše glasova i ukupno 108 od 312 poslaničkih mesta. Na drugom mestu bila je HRSS koja je osvojila 70 poslaničkih mesta. Demokrate su dobile 51 mandat. Uspehu HRSS doprineo je sukob radikala i demokrata koje su otimale glasove jedni od drugih, dok je HRSS nastupila jedinstveno, sa jedinstvenim nacionalnim programom.

Rezultati

Stranka		Glasovi	%	Poslanici
Narodna radikalna stranka		562,213	25.8%	108
Hrvatska republikanska seljačka stranka		473,733	21.8%	70
Jugoslovenska demokratska stranka		400,342	18.4%	51
Slovenačka narodna stranka		107,497	4.9%	21
Jugoslovenska muslimanska organizacija		112,228	5.2%	18
Tursko-arnautski savez „Džemijet“		71,453	3.3%	14
Savez zemljoradnika (Zemljoradnička i kmetijska stranka)		164,602	7.6%	11
Nemačka stranka Jugoslavije		43,415	2.0%	8
Hrvatska pučka i Bunjevačko-šokačka stranka		12,793	0.6%	3
Socijalistička partija Jugoslavije		48,337	2.2%	2
Jugoslovenska zajednica - Ante Trumbić		23,427	1.1%	2
Crnogorska federalistička stranka		8.561	0.4%	2
Srpska stranka		15,236	0.7%	1
Rumunska partija		7,070	0.3%	1
Nezavisna radnička partija Jugoslavije		24,321	1.1%	0
Jugoslovenska republikanska stranka		18,941	0.9%	0
Srpska narodna radikalna stranka - Stojan Protić		13,742	0.6%	0
Nezavisna seljačka partija		11,029	0.5%	0
Staromađaroni		8,561	0.4%	0
Invalidska i ratnička stranka		6,566	0.3%	0
Hrvatska pučka stranka		6,088	0.3%	0
Jugoslovenska muslimanska narodna organizacija		6.074	0.3%	0
Narodna socijalistička stranka		4,064	0.2%	0
Ostali:				0
Ukupno		2,177,051		312

Izvori

• Statistika izbora narodnih poslanika kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca održanih 18. marta 1923. godine, redigovao Laza M. Kostić, XXVI-XXVII i XXXIV str.
• Između demokrata i radikala - produbljivanje političkih podela među Srbima u Hrvatskoj i parlamentarni izbori 1923
• Studia croatica THE ELECTIONS OF 1923 IN THE KINGDOM OF THE SERBS, CROATS, AND SLOVENES
• Nebojša A. Popović Srpske parlamentarne stranke u Kraljevini SHS 1918-1929
• Dimić, Ljubodrag (2001). Istorija srpske državnosti. 3. Novi Sad: Ogranak SANU. 
• Ferdo Čulinović, Jugoslavija između dva rata, prva knjiga, JAZU, Zagreb, 1961