Ilirik
Ilirik (lat. Illyricum — Ilirikum) u drevno doba severozapadni deo Balkanskog poluostrva i Jadranskog mora nazvan po Ilirima. Južni deo zemlje koje su naseljavali Iliri (južna Dalmacija) došla je u indirektnu kontrolu Rima posle Prvog ilirskog rata vođenog 229/228. p. n. e.
Ilirik (u smislu zemalja u unutrašnjosti Balkana do reke Save) postaje od sredine 1. veka p. n. e. zemlja koja se dodeljivala na upravu rimskim promagistratima, a tek pod vladavinom Oktavijana Avgusta konačno pokorena i tako postaje rimska provincija.
Nakon poraza Ilira u ustanku od 6. do 9. godine nove ere. dolazi do deljenja na provincije Illyricum inferius (Panonija) i Illyricum superius (Dalmacija). Nakon deljenja carstva 395. Dalmacija i Panonija pripadaju Zapadnom rimskom carstvu.
U 4. veku je na zapadnim prostorima jugoistočne Evrope stvorena prefektura Ilirik, koja je naknadno podeljena na istočni i zapdani deo (dijeceza Ilirik). U 7. veku naseljavaju se južnoslovenska plemena.
Literatura uredi
- Gračanin, Hrvoje (2003). „Bitka kod Murse 351. i njezin odjek”. Scrinia Slavonica. 3: 9—29.
- Gračanin, Hrvoje (2005). „Ilirik u Marcelinovoj Kronici: Kronika komesa Marcelina kao izvor za društvenu i gospodarsku povijest te ekohistoriju kasnoantičkog Ilirika”. Ekonomska i ekohistorija. 1: 9—36.
- Zečević, Nada (2002). Vizantija i Goti na Balkanu u IV i V veku. Beograd: Vizantološki institut SANU.
- Mócsy, András (2014) [1974]. Pannonia and Upper Moesia: A History of the Middle Danube Provinces of the Roman Empire. New York: Routledge.
- Ostrogorski, Georgije (1969). Istorija Vizantije. Beograd: Prosveta.
- Papazoglu, Fanula (1969). Srednjobalkanska plemena u predrimsko doba: Tribali, Autarijati, Dardanci, Skordisci i Mezi. Sarajevo: Akademija nauka i umjetnosti Bosne i Hercegovine.
- Popović, Radomir V. (1993). „Rano hrišćanstvo u Iliriku pre doseljenja Slovena: I deo” (PDF). Bogoslovlje: Organ Pravoslavnog bogoslovskog fakulteta u Beogradu. 51 (1-2): 19—86.
- Popović, Radomir V. (1994). „Rano hrišćanstvo u Iliriku pre doseljenja Slovena: II deo” (PDF). Bogoslovlje: Organ Pravoslavnog bogoslovskog fakulteta u Beogradu. 52 (1-2): 29—85.
- Popović, Radomir V. (1995). „Rano hrišćanstvo u Iliriku pre doseljenja Slovena: III deo” (PDF). Bogoslovlje: Organ Pravoslavnog bogoslovskog fakulteta u Beogradu. 53 (1-2): 8—34.
- Popović, Radomir V. (1995). Rano hrišćanstvo na Balkanu pre doseljenja Slovena (Srbija, Povardarje, Crna Gora). Beograd.
- Popović, Radomir V. (1996). Le Christianisme sur le sol de l'Illyricum oriental jusqu'à l'arrivée des Slaves. Thessaloniki: Institute for Balkan Studies.
- Popović, Radomir V. (2004). Hrišćanstvo na tlu istočnog Ilirika pre doseljenja Slovena. Beograd.
- Popović, Radomir V. (2013). „Ranohrišćanski svetitelji na tlu istočnog Ilirika” (PDF). Bogoslovlje: Časopis Pravoslavnog bogoslovskog fakulteta u Beogradu. 72 (1): 80—92.