Impotencija
Impotencija je nemogućnost muškarca da obezbedi zadovoljavajuću seksualnu aktivnost. Dok se u užem smislu, polna nemoć muškarca za obavljanje polnog čina, usled organskih ili psiholoških uzroka, koji trajno onemogućavaju postizanja i održanja zadovoljavajuće erekcije, označava kao erektilna disfunkcija, dotle se u najopštijem smislu, pojmom impotencija može označavati i nesposobnost, ili nemoć muškarca u duhovnom, stvaralačkom, ili nekom drugom smislu.[1]
| Impotencija | |
|---|---|
 | |
| Lečenje erektilne disfunkcije vakuumom | |
| Klasifikacija i spoljašnji resursi | |
| MKB-10 | F52.2, N48.4 |
| MKB-9-CM | 302.72, 607.84 |
| DiseasesDB | 21555 |
| eMedicine | med/3023 |
| MeSH | D007172 |
Impotencija se može manifestovati kao potpuna nesposobnost postizanja erekcije (ako ona traje duže od tri meseca), ili je njena nekonzistentnost ili sposobnost održavanja erekcije samo kratkotrajna (prolazna).[2]
Svaki poremećaj koji utiče na normalnu cirkulaciju krvi u muškom polnom udu, može biti potencijalni uzrok impotencije. Kao najčešći uzroci navode se oni koji su fizičke prirode, bolesti, povreda ili neželjenih dejstava lekova.[3]
Iako impotencija nije primarno posledica starenja (jer samo starenje ne uzrokuje impotenciju), njena učestalost ipak raste sa procesom starenja: tako da oko 5% muškaraca u petoj deceniji života i 15-25% muškaraca strajih od 65 godina pati od ovog problema.[2]
Mušku impotenciju takođe treba razlikovati od neplodnosti i prerane ejakulacije. Naime muškarac koji ne može održati erekciju, može u svakom drugom pogledu biti sposoban za oplodnju. Takođe preranu ejakulaciju, kod koje orgazam nastaje suviše brzo da bi se zadovoljio neki od partnera, treba razlikovati od impotencije.
Način lečenja zavisi od specifičnosti problema koji je uzrokovao impotenciju. Zato je prvi korak u terapiji erektilne disfunkcije definisanje uzroka, ako je to moguće, a zatim donošenje odluke o najjednostavnijem i najmanje rizičnom načinu rešenja ovog problema.[2]
Sinonimi uredi
Za impotenciju koriste se i ovi nazivi: erektilna disfunkcija, erekcijska disfunkcije, poremećaji erekcije.
Za impotenciju medicinska struka najviše koristi izraz erektilna disfunkcija, da bi njime označila stalnu nesposobnost muškarca da održi zadovoljavajuću erekciju dovoljnu za polni odnos.
Erektilnu disfunkciju treba razlikovati od ostalih problema koji onemogućavaju polni odnos, zbog npr. smanjene seksualne želje i problema sa ejakulacijom i orgazmom.
Etiopatogeneza uredi
Opšti stav medicinske struke koji je vladao tokom 20. veka da su uzroci impotencije psihološke prirode značajno se promeni. Brojna istraživanja utvrdila su da je 70-80% slučajeva impotencija organski uzrokovana, hipoksijom ili nedostatkom kiseonika zbog nedovoljnog dotok krvi u muški ud u brojnim a poremećajima kao što su; ateroskleroza (na prvom mestu), komplikacije šećerne bolesti, prostatektomija (hirurško uklanjanje prostate) i primena lekova. Erektilnu disfunkciju mogu izazvati i oštećenja nerava u udu ili maloj karlici i nedovoljan nivo hormona u krvi.[2]
- Psihološki uzroci impotencije
Erektilna disfunkcija češće je uzrokovana psihološkim problemima u mlađih osoba, dok je kod starijih muškaraca ona obično uzrokovana fizičkim problemima.
Danas medicina smatra da brojna negativna emotivna stanja, povezana sa impotencijim, zapravo nastaju kao propratna pojava navedenih organskih promena, najverovatnije kao reakcija na iskustvo impotencije nego kao njen uzrok.
Kako velike broj fizičkih i psiholoških stanja može dovesti do erektilne disfunkcije, kratkotrajne periode impotencije treba smatrati samo normalnom pojavom poput obične prehlade.[a]
- Organski uzroci impotencije
Kako je za erekciju uda potreban niz preduslova, ona može biti posledica čitavog niza preduslova koji uključuju i nervne impulse u mozgu, kičmenoj moždini, području polnog uda i odgovor u mišićima, fibroznim tkivima, venama i arterijama u i oko kavernoznih tela.
Oštećenja arterija, glatkih mišića i fibroznog tkiva, uzrokovana raznim bolestima, čest su uzrok impotencije.
Tokom operativnog zahvata (prostatektomija) može doći do povrede nerava i arterija u blizini penisa, što rezultuje impotencijom.[2]
Povreda penisa, kičmene moždine, prostate, mokraćne bešike i male karlice mogu biti jedan od činilaca za nastanak impotencije, ako je tokom povrede došlo do oštećenja nerava, glatkih mišića, arterija i fibroznih tkiva kavernoznog tela.[2]
- Lekovima uzrokovana impotencija
Impotencija može nastati i kao posledica neželjenog dejstva mnogih lekova: antihipertenziva, antidepresiva, trankvilizatora (sredstava za umirenje), preparata za smanjenje apetita i cimetidina (antiulkusno sredstvo).[2]
- Ostali uzroci impotencije
Drugi potencijalni uzroci impotencije su; pušenje koje utiče na cirkulaciju krvi u venama i arterijama, hormonalni poremećaji (npr snižen nivo testosterona), hronična zloupotreba alkohola.[2]
Napomene uredi
- ^ Mada i prehlada može izazvati prolaznu impotenciju!
Izvori uredi
- ^ Doctissimo (2023-09-11). „Symptômes, causes, traitements : tout savoir sur l’impuissance”. Doctissimo (na jeziku: francuski). Pristupljeno 2024-01-26.
- ^ a b v g d đ e ž Bolesti i stanja kod muškaraca ;Impotencija, Priručnik bolesti, Pliva zdravlje. 2016.
- ^ „What Is Erectile Dysfunction?”. Cleveland Clinic (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2024-01-26.
Literatura uredi
- Ovaj članak ili njegov deo izvorno je preuzet iz Rečnika socijalnog rada Ivana Vidanovića uz odobrenje autora.
