Karlobag
Karlobag je naseljeno mesto i sedište opštine u Ličko-senjskoj županiji, Republika Hrvatska.
Karlobag | |
|---|---|
.JPG) Karlobag | |
| Administrativni podaci | |
| Država | Hrvatska |
| Županija | Ličko-senjska |
| Opština | Karlobag |
| Stanovništvo | |
| — 2011. |  468 |
| Geografske karakteristike | |
| Koordinate | 44° 31′ 38″ S; 15° 04′ 25″ I / 44.52735° S; 15.07365° I |
| Vremenska zona | UTC+1 (CET), ljeti UTC+2 (CEST) |
| Aps. visina | 30 m |
  Karlobag Karlobag na karti Hrvatske | |
 Karlobag Karlobag na karti Ličko-senjske županije | |
| Ostali podaci | |
| Poštanski broj | 53288 Karlobag |
| Pozivni broj | +385 53 |
| Veb-sajt | www |
Geografija uredi
Karlobag je malo mesto na obali Jadranskog mora, koji se nalazi zapadno od Gospića i južno od Senja.
Istorija uredi
Grad je osnovao sveti rimski imperator Karlo IV u četrnaestom veku. Grad je dobio ime po njemu. U gradu se nalazi manastir Kapučin koji je pun starih crteža slika iz srednjeg i novog veka. Na brdu blizu grada su ruševine tvrđave iz srednjeg veka Fortice i crkve svetog Karla od Boromea sagrađene 1615. godine.
Srbi izbegli iz Turske naselili su se 1626. oko Karlobaga. Hrvatski zapovednici na austrijsko-turskoj granici tražili su hranu, da je daju izgladnelim naseljenicima.[1]
Nemac Bernhard Švarc u svojoj putopisnoj knjizi o Crnoj Gori "Crna Gora" (prvo izdanje: Lajpcig 1888.) za Karlobag kaže: "To je Karlobag, najjužnija od većih hrvatskih naseobina".[2]
Stiglo je 1792. godine devet pravoslavnih porodica u mesto.[3] Tražili su da im se ustupi za vesrske potrebe kapela Sv. Trojstva. Pravoslavci Srbi u Karlobagu do 1855. godine nisu imali svoje groblje. Zagrebačka gubernija je 1854. godine odredila za njih jedno mesto ali kako je broj Srba u tom primorskom gradiću bio mali, nisu imali dovoljno sredstava. Nameravali su na groblju i malu kapelu da podignu. Pozivu da im se pomogne, odazvao se episkop Dalmatinski Stefan Knežević, koji je priložio 277 f. Bio je to najveći prilog.[4]
Učitelj u Karlobagu, Simeon Končar je 1911. godine preveo knjigu pripovedaka sa slovenačkog na srpski jezik. Bilo je to delo Slovenca Josipa Jurčića, koje je objavila u ediciji "Knjige za narod", novosadska Matica srpska.[5]
Dvadeseti vek uredi
U crkvenom pogledu Karlobag je bio 1905. godine selo u sastavu pravoslavne crkvene opštine Smiljan. Karlobag je bio sedište svoje političke opštine, a tu su i pošta i brzojav. U mestu je bila osnovna škola za srpske učenike.[6]
Dana 5. novembra 1918. godine Italijani su zauzeli mnoga primorska mesta i obalu između Karlobaga i Trogira.
Karlobag je u 20. veku ostao mirno primorsko turističko mesto pod Velebitom. Godine 1929. radilo se na instalaciji telefonskih komunikacija između Karlobaga i drugih mesta u primorju. U Njemu je tokom 1932. godine bilo 636 turista. Bilo je u to vreme svetske ekonomske krize.[7] Poređenja radi 1937. godine konstatovano je da postoji napredak, i tada ih je bilo oko 500 dana (toliko su turisti proveli).
Godine 1934. Karlobag je odlukom nadležnog ministra Preke izgubio status grada. Do tada su tri najmanja grada bili: Ivanić Grad, Kostajnica i Karlobag. Gradić Karlobag je jedini od njih postao obično selo.[8] U njemu je radila Državna ugovorna pošta.
Tokom 1936. godine građen je vodovod, koji je sa Velebita dovodio vodu za piće u Karlobag.[9]
Karlobag je 1938. i unazad nekoliko godina bio bez lekara; bio je to pokazatelj njegovog zaostajanja za ostalim primorskim varošicama.[10] Bila je to posledica otvaranja ličke pruge, zbog koje je to turističko mesto izgubilo značaj. Magacini za robu na obali ostali su prazni, jer je zbog loših drumskih saobraćajnica promet zamro. Putevi su tada bili neravni, kameniti, uski i bez i jednog saobraćajnog znaka. Ni turisti nisu kao pre u značajnijem broju svraćali.
Mesto je još 1880. godine imalo osmorazrednu Građansku školu čiji je opstanak bio ugrožen zbog nemaštine i malog broja đaka.[11] Međutim ona se održala i tek tridesetih godina 20. veka je bila zatvorena. Bilo je to septembra 1932. godine, po odluci ministra prosvete.[12] Pri Državnoj osnovnoj školi u Karlobagu je 13. jula 1939. godine dozvoljeno otvaranje prvog razreda Više narodne škole.
Grad je postao poznat tokom jugoslovenskih ratova kada je prof dr Vojislav Šešelj više puta zahtevao da JNA povuče trupe na liniju Karlovac-Karlobag-Virovitica, dodavši da je sve istočno od te linije srpska zemlja.
Do teritorijalne reorganizacije u Hrvatskoj nalazio se u sastavu stare opštine Gospić.
Privreda uredi
Danas je glavno zanimanje u gradu ribarenje, i turizam. Karlobag je poznata turistička destinacija. Velebit planine koje se nalaze iznad grada su proglašene za svetsku rezervu biosfere, koja je i jedina u Hrvatskoj.
Stanovništvo uredi
Prema popisu iz 2001. godine opština Karlobag je imala 1.019 stanovnika, većina njih su Hrvati (92,19%) ali postoji i mali broj Srba, i Italijana.
Na popisu stanovništva 2011. godine, opština Karlobag je imala 917 stanovnika, od čega u samom Karlobagu 468.[13]
Popis 1991. uredi
Na popisu stanovništva 1991. godine, naseljeno mesto Karlobag je imalo 467 stanovnika, sledećeg nacionalnog sastava:
Vidi još uredi
Reference uredi
- ^ "Delo", Beograd 1907. godine
- ^ Švarc 2014, str. 23.
- ^ Ilirska dvorska kancelarija", akt 2823/1792.
- ^ "Srbski dnevnik", Novi Sad 1855. godine
- ^ "Delo", Beograd 1911. godine
- ^ Mata Kosovac: "Srpska pravoslavna mitropolija Karlovačka po podacima iz 1905. godine", Karlovci 1910. godine
- ^ "Pravda", Beograd 1933. godine
- ^ "Pravda", Beograd 18. januar 1934. godine
- ^ "Vreme", Beograd 1936. godine
- ^ "Pravda", Beograd 1938. godine
- ^ "Školski list", Sombor 1880. godine
- ^ "Prosvetni glasnik", Beograd 1932. godine
- ^ „Popis stanovništva 2011.”. Državni zavod za statistiku RH. 2011. Pristupljeno 17. 7. 2013.
Literatura uredi
- Dabić, Vojin S. (2000). Vojna krajina: Karlovački generalat (1530—1746). Beograd: Sveti arhijerejski sinod Srpske pravoslavne crkve.
- Gelo, Jakov (1998). Narodnosni i vjerski sastav stanovništva Hrvatske, 1880-1991: po naseljima. Zagreb: Državni zavod za statistiku Republike Hrvatske. ISBN 978-953-6667-07-9.
- Švarc, Bernhard (2014). Crna Gora. CID, Podgorica.
Spoljašnje veze uredi
- Zvanični sajt (jezik: hrvatski)
