Kenan Evren
Kenan Evren (tur. Kenan Evren; Alašehir, 17. jul 1917 — Ankara, 9. maj 2015) bio je turski general i političar. Jedan je vođa puča izvršenog 12. septembra 1980, i kasnije 7. predsednik Turske.
| Kenan Evren | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | |||||||||||||
| Lični podaci | |||||||||||||
| Datum rođenja | 17. jul 1917. | ||||||||||||
| Mesto rođenja | Alašehir, Turska | ||||||||||||
| Datum smrti | 9. maj 2015. (97 god.) | ||||||||||||
| Mesto smrti | Ankara, Turska | ||||||||||||
| Profesija | vojno lice | ||||||||||||
| |||||||||||||
Biografija uredi
Rođen je u mestu Alašehir. Nakon završene osnovne i srednje škole, pohađao je u vojnu školu, a kasnije diplomirao na vojnoj akademiji. Uspinjao se po vojnoj lestvici, na kraju dobivši čin generala, a 1978. imenovan je i za načelnika glavnog štaba oružanih snaga.
Godine koje su dovele do državnog udara okarakterisane su kao žestoka borba između krajnje desnice i krajnje levice. U nadi da će videti komunističku revoluciju, levičarski militanti su se pobunili na ulicama; s druge strane, desničarski nacionalistički militanti su uzvratili levičarskim revolucionarima i izazvali religiozno uzbuđenje. Univerziteti su stali na stranu i svaki je postao štab ili za levičare ili desničare. Haotična situacija koju su stvorile grupe krajnje levice i krajnje desnice uništila je javnu bezbednost u zemlji. Komunističke i neofašističke grupe pokušavale su da drže pod svojom kontrolom čak i ulice, prebijajući ili ubijajući svakoga ko nije bio jedan od njih. Konačno, antisekularistički skup koji su islamisti organizovali u Konji 6. septembra 1980. bio je poslednja kap koja je prelila čašu.
Sa pučem je došao Savet za nacionalnu bezbednost kao vladajući organ. Savet iz 1980. godine sačinjavali su komandanti Kenan Evren, načelnik štaba i predsednik države. Parlament je raspušten. U govoru u Mušu 1984. o pogubljenju Erdala Erena, komunističkog militanta navodnog 17-godišnjaka, ali prema zvaničnim podacima rođenog 1961. koji je optužen za ubistvo turskog vojnika, rekao je „Sada, pošto ga uhvatim, sudiću mu, a onda ga neću pogubiti, nego ću se brinuti o njemu doživotno. Nahraniću onog izdajnika koji je uzeo pušku ovim vojnicima koji su godinama prolivali krv za ovu domovinu. Da li biste pristali na to?!“[1]
Nakon pada s vlasti, povukao se u mediteransko letovalište, gde se posvetio slikarstvu.[2]
Nakon Edževitove smrti 2006, pokajao se zbog hapšenja političkih protivnika,[2] ali je opravdavao sam puč iz 1980. i 35 izvršenih smaknuća.[3]
Sprečena su dva atentata na njega.
Bio je oženjen i imao je troje dece. Preminuo je 9. maja 2015. godine u Ankari.
Suđenje uredi
Krivični sudovi u Turskoj su 10. januara 2012. podigli optužnice protiv Kenana Evrena i Tahsina Šahinkaje, bivšeg zapovednika Turskih vazdušnih snaga, zbog njihovih uloga u puču. Tužioci traže doživotni zatvor za njih.[4] Sud u Ankari 18. juna 2014 godine ga je osudio na doživotni zatvor.
Izvori uredi
Reference uredi
- ^ Oran, Baskın; Evren, Kenan (1989). Kenan Evren'in yazılmamış anıları (na jeziku: turski). Bilgi Yayınevi. str. 189. ISBN 975-494-095-9. Pristupljeno 5. jul 2008. „Şimdi ben, bunu yakaladıktan sonra mahkemeye vereceğim ve ondan sonra da idam etmeyeceğim, ömür boyu ona bakacağım. Bu vatan için kanını akıtan bu Mehmetçiklere silah çeken o haini ben senelerce besleyeceğim. Buna siz razı olur musunuz?” (Govor 3. oktobra 1984. u Mušu)
- ^ a b Sarıipek, Mustafa (6. 11. 2006). 2006 „Evren: Tutukladığım için üzgünüm” Proverite vrednost parametra
|url=(pomoć). Hürriyet (na jeziku: Turkish). Pristupljeno 23. 4. 2013. - ^ „Evren: Pişman değilim”. Radikal (na jeziku: Turkish). Anadolu Agency, Dogan News Agency. 3. 3. 2006. Arhivirano iz originala 22. 05. 2011. g. Pristupljeno 23. 4. 2013.
|section=ignorisan (pomoć) - ^ BBC News Turkish ex-president Kenan Evren faces coup charge, 10. 1. 2012.
Literatura uredi
- Oran, Baskın; Evren, Kenan (1989). Kenan Evren'in Yazılmamış Anıları. Bilgi Yayınevi. ISBN 978-975-494-095-4.
