Keti
Keti su jenisejski narod, starosedeoci su Sibira. Govore ketskim jezikom koji spada u severnu grupu jenisejskih jezika.
 Žene i deca, narod Keti 1914. (fotografija Fritjofa Nansena) | |
| Ukupna populacija | |
|---|---|
| 1.600 | |
| Regioni sa značajnom populacijom | |
 Rusija (Krasnojarska Pokrajina) | 1.219 (2010) |
 Ukrajina | 37 (2001) |
| Jezici | |
| ketski, ruski | |
| Religija | |
| pravoslavlje, animizam, šamanizam | |
| Srodne etničke grupe | |
| Jugi i ostali (izumrli) jenisejski narodi; mogući daleki srodnici: Navaho, Apači i ostali Dene | |
Keti su mali etno-lingvistički izolovani narod iz Krasnojarskog kraja, sa srednjeg i donjeg toka reke Jenisej i pritoka Potkamena Tunguska, Jeloguj i Kurejka. Jenisejskim narodima, pripadali su i narodi Kot, Arin, Jug, Pumpokol, i Asan ali su ih Hakasi, Evenki i Rusi asimilovali. Danas su Keti jedini preostali jenisejski narod.[1]
Keti žive u malim raštrkanim grupama, mongoloidnog su izgleda, ali svetlije puti. Lov, ribolov i uzgoj irvasa tipični su njihovoj kulturi.
Ime uredi
Rusi su ih u 17. veku prozvali Ostjacima, što je naziv pod kojim je bio obuhvaćen veći broj nesrodinih sibirskih naroda. Kasnije su, da bi se napravila razlika između njih i drugih naroda poznatih pod imenom Ostjaci, nazvani Jenisejski Ostjaci, po reci Jenisej čiji su srednji i donji tok naseljavali.[2] Nekoliko godina nakon stvaranja Sovjetskog Saveza, 1930-ih, zvanično im je promenjeno ime u Keti. Ketski autonim (ime kojim sami sebe nazivaju) je Ket (u množini je Deng), što znači čovek.[1] Keti sa reka Sim i Kas koji su nazivali sebe Jugun, 1960-ih su priznati kao poseban narod.
Istorija uredi
Veruje se da su Keti na reku Jenisej doseljeni pre oko 2.000 godina sa juga, sa nekog mesta koje je bliže planinama Zapadni Sajan, Istočni Sajan i Altaj.[3] Prvi spomen o njima datira iz 17. veka, kada Rusi spominju njihova plemena Inbak, Zemčak i Bogden. Početkom 17. veka ketska zemlja ulazi u sastav Ruskog carstva. Kozaci iz grada Mangazeja 1607. na njihovoj teritoriji osnivaju ispostavu za prikupljanje poreza, u obliku krzna lasica, veverica i vidri. Keti su pružili otpor ali bezuspešno.[1]
Keti, koji su bili polunomadski narod, su nakon dolaska komunista na vlast u Rusiji i stvaranja Sovjetskog Saveza, početkom 20. veka, u vreme kolektivizacije, naseljeni u stalna naselja.[1]
Keti su 2010. brojali 1.219 ljudi,[4] a naselja im se (više nisu nomadi) nalaze u Turuhanskom rejonu: Kelog, Serkovo, Baklaniha, Gorošiha, Pakuliha, Turuhansk i Madujka, i u Evenkijskom rejonu: Sulomaj. Keti su kao i ostali mongoloidni narodi u Rusiji polurusifikovani, što znači da nose ruska imena i prezimena. Mada je ovo osobina svih nomada, kao što Romi nose imena i prezimena većinskih naroda u državama u kojima žive.
Jezik uredi
Stručnjak za ketski jezik, Finac M. A. Kastrin, 1858. izdaje prvu gramatiku i rečnik ketskog jezika, koji sadrži i nešto materijala o kotskom jeziku.
Reference uredi
- ^ a b v g The Peoples of the Red Book
- ^ "Ket: Bibliographical guide". Institute of Linguistics (Russian Academy of Sciences) & Kazuto Matsumura (Univ. of Tokyo).
- ^ „The Ket and Other Yeniseian Peoples”. Arhivirano iz originala 06. 04. 2019. g. Pristupljeno 02. 01. 2017.
- ^ „Rezultati popisa 2010. u Rusiji Nacionalni sastav stanovništva” (PDF). Arhivirano iz originala (PDF) 10. 12. 2019. g. Pristupljeno 02. 01. 2017.
