Википедија

Kejptaun

Kejptaun (afr. Kaapstad, engl. Cape Town, kos. iKapa) je treći glavni grad u Južnoafričkoj Republici (druga dva su Pretorija i Blumfontejn), kao i glavni grad pokrajine Zapadni Kejp. Posle Johanezburga i Durbana, Kejptaun je treći najveći grad zemlje.

Kejptaun
Kaapstad, Cape Town, iKapa
Zastava
Zastava
Grb
Grb
Administrativni podaci
Država Južna Afrika
PokrajinaZapadni Kejp
Osnovan1652.
Stanovništvo
Stanovništvo‍
 — 3.497.097
 — gustina1.424,64 st./km2
Geografske karakteristike
Koordinate33° 55′ 00″ J; 18° 29′ 00″ I / 33.916667° J; 18.483333° I / -33.916667; 18.483333
Aps. visina0-1590 m
Površina2.454,72 km2
Kejptaun na karti Južnoafričke Republike
Kejptaun
Kejptaun
Kejptaun na karti Južnoafričke Republike
Ostali podaci
GradonačelnikPatricija de Lil
Veb-sajt
capetown.gov.za
Pogled na Kejptaun sa Stone planine
Klifton plaža

Kejptaun je glavni grad države (sedište južnoafričkog parlamenta).[1] Kao sedište državnog parlamenta, takođe je i sedište zakonodavne vlasti, te se pored Pretorije smatra jednim od dva glavna grada. On je deo šire istoimene metropolitanske opštine. Grad je poznat po svojoj luci, po svom prirodnom položaju u botaničkoj regiji Kejp, kao i po vrlo uočljivim prirodnim obiležjima poput Stone planine i Kejp Pojnta. Prema podacima iz 2014. on je 10. najmnogoljudniji grad u Africi i dom za oko 64 % stanovništva regije Vestern Kejp.[2] Takođe je jedan od gradova sveta koji se može pohvaliti multikulturnim životom, a istovremeno predstavlja i jedno od osnovnih odredišta za useljenike i azilante[3] u Južnoafričku Republiku. Kejptaun je dobio i titulu svetske prestonice dizajna 2014. godine koji mu je dodelilo Međunarodno veće društava industrijskog dizajna.[4] Kejptaun je proglašen najboljim mestom da se poseti na svetu 2014. godine od strane Njujork tajmsa[5] i The Daily Telegraph.[6]

Smešten na obali Stonog zaliva. Kejptaun je najpre izgradila Holandska istočnoindijska kompanija kao opskrbnu stanicu za holandske brodove koji su plovili prema istočnoj Africi, Indiji i Dalekom istoku. Dolaskom Jan van Ribeka 6. aprila 1652. osnovano je prvo stalno evropsko naselje u današnjoj Južnoafričkoj Republici. Kejptaun je vrlo brzo prerastao svoju prvobitnu namenu kao prva evropska tvrđava „Dobre nade”, postavši ekonomsko i kulturno središte kolonije Kejp. Sve do početka zlatne groznice Vajtvotersrand i razvoja Johanezburga, Kejptaun je bio najveći grad u Južnoj Africi.

Istorija uredi

 
Gradska skupština i Stona planina
 
Stara gradska luka
 
Slika Čarlsa Bela: Dolazak Jana vana Ribeka u zaliv stola

Najstariji poznati dokazi o naseljenosti ovog kraja nađeni su u pećini Pirs u Fiš Hoeku, a datiraju iz perioda od pre 15.000 do 12.000 godina.[7] Vrlo malo je poznato o istoriji prvih stanovnika ove regije, pošto nije sačuvana pisana istorija sve dok ovo područje nije spomenuo portugalski istraživač Bartolomeo Dijas 1486. godine i Vasko da Gama kada je opisao Rt dobre nade 1497. godine. Krajem 16. veka, francuski, portugalski, engleski, danski i holandski brodovi su redovno pristajali u Stonom zalivu na svom putu prema Indiji. U trgovini sa plemenom Koikoi za sveže meso davali su duvan, bakar i gvožđe.

Godine 1652. Jan van Ribek i drugi radnici Holandske istočnoindijske kompanije (hol. Verenigde Oost-indische Compagnie, VOC) poslati su u Kejp da osnuju stanicu za snabdevanje za brodove koji su plovili na ruti Holandske istočnoindijske kolonije, te da sagrade tvrđavu de Goede Hoop (kasnije ju je zamenila tvrđava Good Hope). Naselje je polako raslo u tom vremenu, jer je bilo vrlo teško pronaći adekvatnu radnu snagu. Taj nedostatak radnika primorao je vlasti da uvoze robove iz Indonezije i sa Madagaskara. Mnogi od tih robova su preci prvih obojenih zajednica u Kejpu.[8] Pod upravom Van Ribeka i njegovih naslednika kao upravnika firme VOC, a kasnije i guvernera Kejpa, na ovo područje uvedene su brojne biljne vrste, čime je prirodno okruženje Kejptauna promenjeno zauvek. Neke od tih biljaka uključuju grožđe, žitarice, krompir, jabuke, limun i druge, što je dovelo do velike promene u privredi, ali i u društvu.[9]

Tokom francuskih revolucionarnih i Napoleonovih ratova, Holandiju je okupirala Francuska, a kontrolu nad holandskim kolonijama preuzela je Velika Britanija. Britanci osvajaju Kejptaun 1795. ali su ga vratili Holandiji nakon sporazuma 1803. godine. Međutim, britanske snage ponovno okupiraju Kejp 1806. nakon bitke kod Bloubergstranda. Po englesko-holandskom sporazumu 1814. Kejptaun potpuno prelazi pod vlast Britanaca. Postaje prestolnica novoformirane britanske kolonije Kejp koloni, čija se teritorija neprestano širila tokom 1800-ih. Širenjem teritorije sve češće su se čuli i zahtevi za širom autonomijom i nezavisnošću od Britanije, a 1854. godine Kejp je dobio i svoj vlastiti parlament, te lokalnog premijera 1872. godine. Pravo glasa nije bilo postavljeno na rasnim nego na polnim osnovama, u skladu sa Zakonom o pravu glasa u Kejpu (engl. Cape Qualified Franchise).[10][11]

Otkriće dijamanata u Grikvaland vestu 1867. i zlatna groznica Vajtvotersranda 1886. doveli su do ogromnog priliva useljenika u Južnu Afriku.[12] Sukob između Burske republike u unutrašnjosti i britanske kolonijalne uprave doveo je do izbijanja Drugog burskog rata od 1899. do 1902. koji je Britanija dobila. Godine 1910. Britanci osnivaju Uniju Južne Afrike, koja je ujedinila koloniju Kejp sa britanskom kolonijom Natal i poraženom Burskom republikom. Kejptaun je postao zakonodavno središte Unije, a kasnije i Južnoafričke Republike.

Na državnim izborima 1948. pobedila je Nacionalna stranka Južne Afrike na platformi aparthejda (rasne segregacije) i pod sloganom сwарт геваар (opasnost od crnog). Došlo je do erozije i kasnijeg ukidanja višerasnog društva u Kejpu, kao i do donošenja Zakona o grupnim područjima, kojim su sva područja u zemlji klasifikovana po rasama. Ranija višerasna predgrađa Kejptauna ili su očišćena od nepripadajućeg stanovništva ili potpuno srušena. Među najpoznatijim primerima ovog u Kejptaunu bio je Distrikt šest. Nakon što je proglašen područjem samo za belce 1965. godine, sve kuće su porušene a preko 60.000 njegovih stanovnika je nasilno premešteno.[13] Mnogi njegovi stanovnici su preseljeni u Kejp Flats i Lavender Hil. Pod režimom aparthejda, Kejp se smatrao područjem gde su obojeni radnici nepoželjni, zbog izopštavanja bantu pripadnika tj. crnaca. Kao reakcija na Zakon o obrazovanju bantua 1953. i ustanak u Sovetu u junu 1976, učenici iz škola u Langau, Guguletu i Nijangau u Kejptaunu organizovali su proteste, sakupljajući se i marširajući kroz ulice gde su se sukobili sa policijom. Mnoge školske zgrade su tada spaljene.[14][15]

Kejptaun je dom mnogim vođama pokreta protiv aparthejda. Na ostrvu Roben, bivšem kažnjeničkom ostrvu udaljenom 10 km od grada, držani su godinama u zatvoru mnogi poznati politički zatvorenici. Jedan od svetski poznatih događaja koji je obeležio kraj ere aparthejda, označio je prvi javni govor Nelsona Mandele nekoliko sati nakon puštanja na slobodu, sa balkona gradske skupštine Kejptauna 11. februara 1990. godine. Njegov govor obiležio je novi period u istoriji grada Kejptauna i cele Južnoafričke Republike, a prvi demokratski izbori održani su četiri godine kasnije 27. aprila 1994. godine. Na trgu Nobelovaca u četvrti Viktorija & Alfred Voterfront postavljene su statue četiri južnoafrička nobelovca za mir: Albert Lutuli, Desmond Tutu, Frederik Vilem de Klerk i Nelson Mandela. Počev od 1994. grad se sve više suočava sa problemima poput droge, koji kulminiraju nasiljem i kriminalnim delima u vezi s drogom, te nedavno i okršajima bandi. Istovremeno ekonomija je procvetala do neslućenih razmera zbog enormnog povećanja turizma i tržišta nekretnina. Sa Gini koeficijentom od 0,67 Kejptaun ima najviši odnos jednakosti raspodele dohotka u Južnoj Africi.[16]

Znamenitosti uredi

Kejptaun je drugi najposjećeniji grad Afrike, nakon Kaira. Velika većina turista posećuje obližnji Rt dobre nade. Turiste zanima planina Stona planina koja se nadvija nad gradom i koja je zaštićena kao nacionalni park i na njoj se mogu naći mnoge afričke životinje. Privlačne su gradske plaže, ali je more hladno zbog hladne morske struje.

Značajna je stara luka. Turiste privlači zatvor Nelsona Mandele na ostrvu Roben. Interesantan je i akvarijum. Zanimljive su zgrade u povijesnom centru građene u autohtonom holandskom arhitekturalnom stilu nazvanom Kejp Dač.

Geografija uredi

 
Kotao Kejptauna, pogled sa Stone planine

Kejptaun se nalazi na 33,55° južne geografske širine (otprilike kao Sidni i Buenos Ajres, odnosno slično kao i Kazablanka ili Los Anđeles na severnoj hemisferi) te 18,25° istočne dužine. Stona planina sa gotovo vertikalnim stenama i neobično ravnim vrhom na preko 1000 m nadmorske visine, sa vrhovima Đavolji vrh i (Lavovska glava) sa druge strane, zajedno formiraju jedinstvenu planinsku unutrašnjost koja okružuje centralno područje grada, a lokalno je poznat kao lonac Kejptauna. Uski pojas oblaka, kolokvijalno poznat kao odeća stola, ponekad se formira na vrhu planine. Neposredno na jugu pruža se poluostrvo Kejp sa pejzažnim planinskim rptom koji se pruža 40 km prema jugu u Atlantski okean završavajući se na Kejp Pojntu. Postoji više od 70 vrhova viših od 300 m unutar zvaničnih granica grada. Mnoga od gradskih predgrađa nalaze se na velikim zaravnima zvanim Kejp Flats, koja se pružaju preko 50 km prema istoku i povezuju poluostrvo sa kopnom. Te zaravni se nalaze na izdignutim morskim ravnicama, sačinjene uglavnom od sedimentiranog morskog peska čime se može potvrditi teza da je Stona planina nekad davno i sama bila ostrvo. Regija Kejptauna generalno sa svojom sredozemnom klimom, razuđenom obalom, neprohodnim planinskim lancima, priobalnim nizijama i graničnom polupustinjskom okolinom, ima dosta sličnosti sa južnom Kalifornijom.

Klima uredi

Rt dobre nade i grad Kejptaun imaju Mediteransku klimu po Kepenovovoj klasifikaciji klime,[17][18][19] sa blagim zimama, i suvim toplim letima. Zimi, koja počinje od juna i traje od kraja augusta, prevladavaju jaki severozapadni vetrovi koji donose hladna front sa Atlantskog okeana. Tad padne i najviše kiše na grad, iako ne svuda jednako. Na višim delovima grada, zna pasti i 1 500 mm, dok na nižim delovima padne uobičajenih 515 mm. Prosečne minimalne temperature su oko 7,0 °C, dok su maksimalne 17,5 °C.[20]

Leta koja počinju od novembra i traju do marta, su vruća i suva, ipak ne preterano jer je prosečna temperatura oko 26,5 °C. Tad znaju duvati jaki vetrovi sa jugoistočnog Atlantika koje lokalni stanovnici smtraju zdravim, jer odnose klice, bakterije i svu atmosfersku prljavštinu. Ali kad stanu duvati vetrovi sa brda na severoistoku, tad zna biti ekstremno vruće, iako to ne traje više od par nedelja krajem februara ili početkom marta.

U gradu često bude neugodno toplo kada duva Berg Wind (brdski vetar) od unutrašnjosti Karoa tokom nekoliko nedelja u februaru i početkom marta. U kasno proljeće i rano leto ponekad se javljaju snažni vetrovi sa jugoistoka, lokalno poznati kao doktor Kejp, nazvani tako jer raznose zagađeni vazduh iznad grada. Taj vetar nastaje zbog sistema visokog pritiska (anticiklona) koja se formira u južnom Atlantiku zapadno od grada, a koja se u meteorologiji naziva i južnoatlantski anticiklon. Prosečno godišnje u Kejptaunu je izmereno 3100 sati sunčevog sjaja što se približno može uporediti sa Los Angelesom (3300 sati)[21] odnosno više od Atine i Madrida (2900 sati).[22] Temperature mora se značajno razlikuju od 10 °C na Atlantskoj obali do 22 °C u zalivu Fols (Lažnom zalivu). Prosečna godišnja temperatura okeana kreće se od 13 °C na obali Atlantika (slično kao u vodama Kalifornije kod San Franciska ili Big Sura) do 17 °C u zalivu Fole (slično kao temperature u severnim delovima Sredozemnog mora, poput Nice ili Monte Karla).

Klima Kejptaun (1961—1990)
Pokazatelj \ Mesec .Jan. .Feb. .Mar. .Apr. .Maj. .Jun. .Jul. .Avg. .Sep. .Okt. .Nov. .Dec. .God.
Apsolutni maksimum, °C (°F) 39,3
(102,7) 		38,3
(100,9) 		42,4
(108,3) 		38,6
(101,5) 		33,5
(92,3) 		29,8
(85,6) 		29,02
(84,24) 		32,0
(89,6) 		33,1
(91,6) 		37,2
(99) 		39,9
(103,8) 		41,4
(106,5) 		42,4
(108,3)
Maksimum, °C (°F) 26,1
(79) 		26,5
(79,7) 		25,4
(77,7) 		23,0
(73,4) 		20,3
(68,5) 		18,1
(64,6) 		17,5
(63,5) 		17,8
(64) 		19,2
(66,6) 		21,3
(70,3) 		23,5
(74,3) 		24,9
(76,8) 		22,0
(71,6)
Prosek, °C (°F) 20,4
(68,7) 		20,4
(68,7) 		19,2
(66,6) 		16,9
(62,4) 		14,4
(57,9) 		12,5
(54,5) 		11,9
(53,4) 		12,4
(54,3) 		13,7
(56,7) 		15,6
(60,1) 		17,9
(64,2) 		19,5
(67,1) 		16,2
(61,2)
Minimum, °C (°F) 15,7
(60,3) 		15,6
(60,1) 		14,2
(57,6) 		11,9
(53,4) 		9,4
(48,9) 		7,8
(46) 		7,0
(44,6) 		7,5
(45,5) 		8,7
(47,7) 		10,6
(51,1) 		13,2
(55,8) 		14,9
(58,8) 		11,4
(52,5)
Apsolutni minimum, °C (°F) 7,4
(45,3) 		6,4
(43,5) 		4,6
(40,3) 		2,4
(36,3) 		0,9
(33,6) 		−1,2
(29,8) 		−4,3
(24,3) 		−0,4
(31,3) 		0,2
(32,4) 		1,0
(33,8) 		3,9
(39) 		6,2
(43,2) 		−4,3
(24,3)
Količina padavina, mm (in) 15
(0,59) 		17
(0,67) 		20
(0,79) 		41
(1,61) 		69
(2,72) 		93
(3,66) 		82
(3,23) 		77
(3,03) 		40
(1,57) 		30
(1,18) 		14
(0,55) 		17
(0,67) 		515
(20,28)
Dani sa padavinama (≥ 0.1 mm) 5,5 4,6 4,8 8,3 11,4 13,3 11,8 13,7 10,4 8,7 4,9 6,3 103,7
Relativna vlažnost, % 71 72 74 78 81 81 81 80 77 74 71 71 76
Sunčani sati — mesečni prosek 337,9 297,4 292,9 233,5 205,3 175,4 193,1 212,1 224,7 277,7 309,8 334,2 3.094
Izvor: Svetska meteorološka organizacija,[20] NOAA,[23] Južnoafrička metereološka služba,[24] eNCA[25]
Panorama Kejptauna

Stanovništvo uredi

 
Priobalje sa centralnim poslovnim distriktom u pozadini

Prema državnom popisu u Južnoafričkoj Republici sprovedenom 2011. godine, stanovništvo metropolitanske opštine grada Kejptauna, područje koje uključuje predgrađa i okolna naselja koja se uvek ne smatraju delom grada, iznosi 3.740.026 stanovnika. To predstavlja godišnji rast stanovništva od oko 2,6 % u odnosu na rezultate prethodnog popisa stanovništva 2001. godine, po kojem je broj stanovnika Kejptauna iznosio 2.892.243.[26] Polni udeo muškaraca u odnosu na žene iznosi 0,96 što znači da ima neznatno više žena.[26] Oko 42,4 % stanovništva se smatra obojenim, 38,6 % crncima, 15,7 % belcima i 1,4 % ostalim (poput Indijaca i Azijata).[26] Po jezicima, 35,7 % stanovnika se izjasnilo da priča afrikanerski kao prvi jezik, dok ih 29,8 % govori kosa jezik (xhosa) i 28,4 % engleski. Oko 24,8 % stanovništva je mlađe od 15 godine, dok je 5,5 % starije od 65 godina.[26]

Od stanovnika starijih od 20 godina, 1,8 % ih nije pohađalo školu, 8,1 % imaju neko školovanje, ali nisu završili osnovnu školu, 4,6 % stanovnika je završilo osnovnu ali nije pohađalo dalje škole, 38,9 % učenika je pohađalo srednju ali je nije završilo, 29,9 % stanovnika je završilo srednju školu ali se nisu školovali dalje, a 16,7 % stanovnika imaju više obrazovanje. Sveukupno, 46,6 % stanovnika imaju srednjoškolsko obrazovanje.[26] Od dece između 5 i 25 godina, njih 67,8 % je pohađalo neku obrazovnu instituciju.[26] Među osobama između 15 i 65 godina, stopa nezaposlenosti iznosi 23,7 %.[26] Prosečni dohodak domaćinstva u Kejptaunu iznosi 161.762 randa.[26] U opštini živi 1.068.573 domaćinstva što daje prosečnu veličinu domaćinstva od 3,3 osobe.[26] Oko 94 % domaćinstava ima električnu struju u domovima,[26] oko 87,3 % ima pitku vodu iz gradskog vodovoda dok ih 12 % koriste vodu iz javnih česmi.[26] Usluge odvoza smeća obuhvataju 94,6 % domaćinstava.[26] Samo 34 % domaćinstava ima fiksni telefon, ali ih 91,3 % ima mobilne telefone. Oko 37,9 % ih poseduje računar, a 49,3 % ima pristup internetu (bilo putem računara ili pametnog telefona).[26]

Privreda uredi

Kejptaun je ekonomsko središte provincije Vestern Kejp, južnoafričkog drugog po značaju ekonomskog centra i trećeg najvećeg ekonomskog središta na afričkom kontinentu. Služi i kao regionalni proizvodni centar u Vestern Kejpu. U 2011. gradski BDP iznosio je 56,8 milijardi američkih dolara, odnosno 15.721 američki dolar po glavi stanovnika.[27] U pet godina pre 2014. BDP Kejptauna rastao je po prosečnoj godišnjoj stopi od 3,7 postotaka. U tom periodu, poljoprivredni i proizvodni sektori su smanjili svoj udeo u gradskom BDP-u, dok su finansijski, uslužni, transportni i logistički sektor znatno porasli što oslikava rast specijaliziranih sektora usluga u lokalnoj privredi. Ribolov, tekstilna industrija, proizvodnja vunenih proizvoda, elektronika, namještaj, finansijski i drugih sektori su grane privrede u ekonomiji Kejptauna koje imaju najveće komparativne prednosti.[2] Između 2001. i 2010. Gini koeficijent u gradu, mera nejednakosti raspodele društvenog dohotka, se donekle popravio; u 2007. iznosio je 0,59 da bi 2010. pao na 0,57, te u 2011/12. povećao se na 0,67. Uprkos ovom povećanju, Gini koeficijent grada je i dalje najniži među svim gradovima u državi.[2]

Kejptaun je nedavno doživeo procvat tržišta nekretnina i izgradnje, jer se zbog Svetskog fudbalskog prvenstva 2010. mnogo ljudi odlučilo da kupi nekretnine ili letne rezidencije u gradu ili su odlučili da se trajno nastane ovde. Kejptaun je bio domaćin devet utakmica prvenstva: šest utakmica u grupnoj fazi, jedne utakmice u osmini finala, jedno četvrtfinale i jedno polufinale. Centralni poslovni distrikt je uključen u opširni urbani program renoviranja, u kojem se odvija restauracija starih zgrada i izgradnja novih u organizaciji Kejptaun partnerstva.[28] Grad ima četiri velika trgovačka čvora, a centralni poslovni distrikt sadrži najveći broj poslovnih prostora i poslovnih mogućnosti. Century City, pojas Bellville/TygerValley i Klaremont su takođe vrlo razvijeni poslovni centri koji sadrže mnoge kancelarije, predstavništva i sedišta korporacija. U gradu najviše sedišta imaju kompanije iz oblasti osiguranja, trgovački lanci, izdavačke kuće, dizajnerske firme, transportne i naftne kompanije, arhitekti i oglašivači.[29] Među svetski poznatim kompanijama koje imaju sedište u gradu su, između ostalih, trgovački lanac Woolworths,[30] lanci supermarketa Pick n Pay Stores i Shoprite,[31] modni lanac Foschini Group,[32] međunarodni gigant iz oblasti medija Naspers i finansijska kompanija Sanlam.[33] Druge poznatije kompanije uključuju Belron (međunarodna grupa specijalizirana za autodelove, naročito stakla), CapeRay (medicinska oprema za dijagnostikovanje raka dojki), Ceres Fruit Juices (proizvođač voćnih sokova i drugih proizvoda na bazi voća), ICS (nekada jedan od najvećih proizvođača mesa), Capitec Bank (velika komercijalna banka u JAR) i druge. Grad je takođe i proizvodna baza za nekoliko multinacionalnih kompanija, kao što su Džonson i Džonson, GlaxoSmithKline, Levi Strauss & Co., Adidas, Bokomo i Nampak.

Mnoge proizvedene robe prođu kroz luku Kejptauna i međunarodni aerodrom Kejptaun. Mnoge kompanije koje se bave izgradnjom brodova imaju svoje kancelarije i postrojenja u Kejptaunu.[34] Provincija je također i centar energetskog razvoja države, gde postojeća nuklearna električna centrala Koeberg proizvodi energiju za potrebe provincije Vestern Kejp. Provincija u kojoj je i Kejptaun je važna turistička regija Južnoafričke Republike. Prihodi od turizma iznose oko 9,8 % ukupnog BDP-a provincije i zapošljavaju 9,6 % radne snage. U 2010. godini preko 1,5 miliona inostranih turista posetilo je ovo područje.[35]

Sa najvećim brojem uspešnih IT kompanija u Africi, Kejptaun je i važno središte ove industrije na celom kontinentu. Rast na godišnjem nivou od 8,5 % uz približnu vrednost od 77 milijardi randa u 2010. u celoj državi, IT industrija u Kejptaunu sve više dobija na značaju u privredi grada.[36]

Grad je nedavno dobio i epitet najboljeg grada za preduzetništvo u Južnoafričkoj Republici, sa postotkom građana koji ostvaruju poslovne mogućnosti gotovo tri puta više nego državni prosek. Građani starosti od 18 do 64 godine imaju oko 190 % više šanse da uspešno pokrenu neki poslovni projekat, dok u Johanezburgu ista demografska grupa ima samo 60 % šanse u odnosu na državni prosek da pokrenu neki novi biznis.[37]

Sport uredi

Najpopularniji sportovi u Kejptaunu, računajući po broju učesnika ili igrača su kriket, fudbal, plivanje i ragbi.[38] U ragbiju, Kejptaun je dom ekipe „Вестерн Провинс” koja svoje domaće utakmice igra na stadionu Njulands a takmiči se u Currie kupu. Osim toga, igrači Vestern Provinsa (zajedno sa nekim igračima Boland Kavaliersa iz Velingtona) čine Stormers u takmičenju južne hemisfere Super ragbi. Grad je često domaćin i reprezentaciji Južnoafričke Republike u ragbiju poznate pod nadimkom Springboks (antilope). Grad je bio i domaćin Svetskog kupa u ragbiju 1995. godine uključujući ceremonije otvaranja i mnoge utakmice, kao što je bilo polufinale između reprezentacija Novog Zelanda i Engleske.

Fudbal je takođe popularan u Kejptaunu, kao i u celoj državi. Dva fudbalska kluba iz Kejptauna igraju u premer ligi Južnoafričke Republike (PSL), najvišem nivou takmičenja u državi. Ti timovi su Ajaks Kejptaun koji je nastao spajanjem klubova Seven Stars i Cape Town Spurs 1999. godine, te klub koji je nedavno ušao u premijernu ligu Chippa United. U Kejptaunu odigrano je i nekoliko utakmica u okviru Svetskog prvenstva 2010. uključujući jedno polufinale.[39] U području Grin Pojnta izgrađen je novi stadion Kejptaun stadion kapaciteta 70 hiljada sedećih mesta.

Kejptaun je imao i olimpijske aspiracije. Godine 1996. grad je bio jedan od pet kandidata u užem izboru Međunarodnog olimpijskog odbora i započeo zvaničnu kandidaturu za domaćina Letnih olimpijskih igara 2004. godine. Iako su igre dodeljene Atini, Kejptaun je na glasanju pri izboru grada domaćina bio treći. Postojale su neke špekulacije da je Kejptaun tražio i nominiranje putem olimpijskog odbora Južnoafričke Republike kao domaćina Letnjih olimpijskih igara 2020. godine,[40] ali nije došao do statusa grada-kandidata.

Gradovi pobratimi uredi

Zemlja Grad Uspostavljeno
Belgija Antverpen[41] 1996
Nemačka Ahen[42] 2000
Izrael Haifa[43] 1975
Kina Hangdžou[44] 2005
Mozambik Maputo 1994
Francuska Nica[45] 1974
Rusija Sankt Peterburg[46] 2001
Portugalija Funšal 1995
Angola Luanda 1997

Partnerski gradovi uredi

Reference uredi

  1. ^ „Community Survey 2007 interactive data”. Statistics South Africa. Arhivirano iz originala 5. 8. 2012. g. Pristupljeno 24. 1. 2012. 
  2. ^ a b v Morris, Michael (21. 11. 2014). „Highlights from the State of the City 2014 report”. Weekend Argus. Pristupljeno 23. 11. 2014. 
  3. ^ „Why Cape Town is one of the best cities for travel and expat living”. ExpatCapeTown. Pristupljeno 14. 4. 2014. 
  4. ^ „Cape Town Hosts Official WDC 2014 Signing Ceremony”. World Design Capital. Pristupljeno 4. 8. 2012. 
  5. ^ „14 Fun Facts You Didn’t Know About Cape Town – Interesting & Amusing Things about the Mother City”. Cape Town Magazine. 
  6. ^ „The world's best cities”. Telegraph.co.uk. 
  7. ^ „The Antiquity of man”. SouthAfrica.info. Arhivirano iz originala 01. 03. 2009. g. Pristupljeno 23. 05. 2017. 
  8. ^ „Slavery and early colonisation, South African History Online”. Sahistory.org.za. 22. 9. 1927. Pristupljeno 17. 3. 2011. 
  9. ^ Pooley, S. Jan van Riebeeck as Pioneering Explorer and Conservator of Natural Resources at the Cape of Good Hope (1652–62), Environment and History 15 (2009): 3–33. . doi:10.3197/096734009X404644.  Nedostaje ili je prazan parametar |title= (pomoć)
  10. ^ Bell, Charles. „A painting of the arrival of Jan van Riebeeck in Table Bay”. Arhivirano iz originala 30. 12. 2011. g. Pristupljeno 11. 4. 2011. 
  11. ^ McCracken, J.L. (1967). The Cape Parliament, 1854—1910. Clarendon Press, Oxford, 1967. 
  12. ^ Mbenga, Bernard. „New History of South Africa”. Tafelberg, South Africa, 2007. Arhivirano iz originala 22. 04. 2014. g. Pristupljeno 18. 1. 2013. 
  13. ^ „Recalling District Six”. SouthAfrica.info. 19. 8. 2003. 
  14. ^ „Cape Schools Join the Revolt – South African History Online”. 
  15. ^ „Western Cape Youth Uprising timeline 1976 – South African History Online”. 
  16. ^ „Cape Town least unequal SA city – Politics | IOL News”. IOL.co.za. 4. 12. 2012. Pristupljeno 24. 2. 2014. 
  17. ^ Robinson, Peter J.; Henderson-Sellers, Ann. Contemporary Climatology. Harlow: Pearson Education Limited. str. 123. . 1999. ISBN 978-0-582-27631-4.
  18. ^ Rohli, Robert V.; Vega, Anthony J. Climatology. Sudbury, MA: Jones & Bartlett Learning. str. 250. . 2011. ISBN 978-1-4496-4954-8.
  19. ^ „Cape Point (South Africa)”. Global Atmosphere Watch Station Information System (GAWSIS). Federal Office of Meteorology and Climatology MeteoSwiss. Arhivirano iz originala 27. 8. 2013. g. Pristupljeno 20. 5. 2014. 
  20. ^ a b „World Weather Information Service – Cape Town”. Pristupljeno 4. 5. 2010. 
  21. ^ „Los Angeles climate”. climatemps.com. Arhivirano iz originala 08. 08. 2012. g. Pristupljeno 30. 6. 2012. 
  22. ^ „Madrid climate”. climatemps.com. Arhivirano iz originala 11. 07. 2012. g. Pristupljeno 30. 6. 2012. 
  23. ^ „Cape Town/DF Malan Climate Normals 1961—1990”. National Oceanic and Atmospheric Administration. Pristupljeno 8. 4. 2013. 
  24. ^ „Climate data: Cape Town”. Old.weathersa.co.za. 28. 10. 2003. Arhivirano iz originala 14. 3. 2011. g. Pristupljeno 17. 3. 2011. 
  25. ^ „Hottest temperature”. enca.com. Arhivirano iz originala 20. 07. 2015. g. Pristupljeno 6. 3. 2015. 
  26. ^ a b v g d đ e ž z i j k l Census 2011 Municipal report: Western Cape (PDF). Statistics South Africa. Arhivirano iz originala (PDF) 2. 1. 2015. g. Pristupljeno 2. 9. 2013. . 2012. ISBN 978-0-621-41459-2.
  27. ^ „Global city GDP 2011”. Brookings Institution. Pristupljeno 18. 11. 2014. 
  28. ^ Cape Town's Economy: Current Trends and Future Prospects – 2001
  29. ^ „Economic Development”. City of Cape Town: Economic Statistics. City of Cape Town. Arhivirano iz originala 16. 1. 2014. g. Pristupljeno 23. 5. 2017. 
  30. ^ „Media Contact”. Woolworths. Woolworths Holdings Limited. Arhivirano iz originala 2. 1. 2014. g. Pristupljeno 23. 5. 2017. 
  31. ^ EMIS. „Pick n Pay Holdings Ltd”. Emerging Markets Information Service. EMIS. Arhivirano iz originala 17. 4. 2014. g. Pristupljeno 23. 5. 2017. 
  32. ^ „Contact Us”. Foshini Group. Foschini. Arhivirano iz originala 16. 1. 2014. g. Pristupljeno 15. 1. 2014. 
  33. ^ „Who We Are”. Sanlam. Sanlam. Arhivirano iz originala 16. 1. 2014. g. Pristupljeno 23. 5. 2017. 
  34. ^ „South African Boatbuilders Business Council”. Southafricanboatbuilders.co.za. Arhivirano iz originala 6. 1. 2017. g. Pristupljeno 30. 8. 2018. 
  35. ^ Annual Report 2010. Cape Town Routes Unlimited. ISBN 978-0-621-35496-6. Arhivirano iz originala (PDF) 15. 09. 2011. g. Pristupljeno 23. 05. 2017. 
  36. ^ „Cape Town Leads In Information Technology”. 27. 3. 2007. Pristupljeno 24. 2. 2014. 
  37. ^ „Cape Town breeds entrepreneurs: Fin24: Business”. Fin24. 7. 9. 2008. Arhivirano iz originala 26. 1. 2009. g. Pristupljeno 23. 5. 2017. 
  38. ^ Woulidge, Sam (2006). Time Out: Cape Town. Time Out Publishing. str. 127—130: Sports. ISBN 978-1-904978-12-1. 
  39. ^ „SA 2010: frequent questions”. southafrica.info. Arhivirano iz originala 03. 06. 2007. g. Pristupljeno 26. 5. 2007. 
  40. ^ South Africa Announces Bid For 2020 Summer Olympic Games, Gamesbids.com
  41. ^ „Antwerp”. worldpossible.org. Arhivirano iz originala 2. 4. 2015. g. Pristupljeno 23. 5. 2017. 
  42. ^ „Agenda 21 Partnership Cape Town – Aachen”. Arhivirano iz originala 24. 2. 2009. g. Pristupljeno 5. 3. 2010. 
  43. ^ „Cape Town”. Haifa City. Arhivirano iz originala 15. 12. 2010. g. Pristupljeno 5. 3. 2010. 
  44. ^ „Agreement on the Establishment of Relations of Friendship between the City of Hangzhou of the People's Republic of China and the City of Cape Town of the Republic of South Africa” (PDF). 18. 4. 2005. Arhivirano iz originala (PDF) 27. 7. 2011. g. Pristupljeno 5. 3. 2010. 
  45. ^ „Villes jumelées avec la Ville de Nice” (na jeziku: francuski). Ville de Nice. Arhivirano iz originala 29. 10. 2012. g. Pristupljeno 24. 6. 2013. 
  46. ^ „Saint Petersburg in figures – International and Interregional Ties”. Saint Petersburg City Government. Arhivirano iz originala 24. 2. 2009. g. Pristupljeno 23. 3. 2008. 

Literatura uredi

Spoljašnje veze uredi

Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Кејптаун&oldid=27528335”