Kontinentalno pravo
Kontinentalno pravo je pravni sistem koji se prvobitno razvio u kontinentalnoj Evropi ali se danas raširio po celom svetu — Latinska Amerika, delovi Afrike, delovi Azije i po nekim drugim delovima sveta kao što su npr. Kvebek i Luizijana.[2] Karakterističko za kontinentalno pravo je da zasnovano pa zapisanim pravnim normama, koju su apstraktno konstruisane tako da su u mogućnosti da pokriju nebrojane mogućnosti danih situacija i svojom konkretizacijom pravno okarakterišu stvarne situacije.[3][4][5] U kontinentalnom sistemu sudovi su vezani na zakon i ne mogu rasuđivati van zakona. Takođe tipična za kontinentalno pravo je kodifikacija proces sistematskog zapisivanja i svrstavanja pravnih normi prema područjima koje one uređuju u širokoobuhvatne zakonike. Sistem kontinentalnog prava se često suprotstavlja sistemu običajnog prava, koji je nastao u srednjovekovnoj Engleskoj. Dok kontinentalno pravo ima oblik pravnih kodeksa, pravo u sistemima običajnog prava je istorijski proizašlo iz nekodifikovane sudske prakse koja je nastala kao rezultat sudskih odluka, priznajući prethodne sudske odluke kao pravno obavezujući presedan.[6]
.png)
Istorijski gledano, građansko pravo je grupa pravnih ideja i sistema koji su ultimatno izvedeni iz Corpus Juris Civilis, ali su u velikoj meri prekriveni napoleonskim, germanskim, kanonskim, feudalnim i lokalnim praksama, kao i doktrinarnim uticajima kao što je prirodno pravo, kodifikacija, i pravni pozitivizam.[7] Kontinentalno pravo smatra sudsku praksu sekundarnom i podređenom statutarnom pravu. Kontinentalno pravo je često upareno sa inkvizitorskim sistemom, ali ovi termini nisu sinonimi. Postoje ključne razlike između statuta i kodeksa.[8] Najizraženije karakteristike građanskih sistema su njihovi pravni kodeksi, sa sažetim i široko primenljivim tekstovima koji obično izbegavaju činjenično specifične scenarije.[9][8] Kratki članovi kontinentalnog zakona bave se opštim stvarima i stoje u suprotnosti sa redovnim statutima, koji su često veoma dugački i veoma detaljni.[8]
Ime
urediRazličiti autori koriste različita imena za ovaj pravni sistem. Tako se može sresti naziv rimsko po svojim korenima, germansko, francusko, romansko napoleonsko, slovensko po područijima gde se koristi ali uglavnom kao složenica npr. grčko-romansko-germansko, rimsko-germansko ili napoleonsko-germansko pravo. Drugi popularan naziv, posebno među autorima iz država opšteg prava, je civilno pravo, što se pak ne sme mešati sa drugim nazivom na granu privatnog prava, posebno u tuđoj literaturi - građansko pravo. Takođe se koristi izraz evropsko-kontinentalno pravo što se ne sme mešati sa Pravom Evropske unije.[10][11][12]
Istorija
urediKontinentalno pravo svoju može naći već u samom rimskom pravu pre svega u Justinijanovom zborniku.[13][14] Na kontinentalno pravo su uticale običajno pravo germanskih plemena koje su se naselila po Evropi tokom seobe naroda i kanonsko pravo. Kontinentalno pravo se konačno preoblikovalo pod uticajem prosvetiteljstva i dobilo formu koja je danas prepoznatljiva sa pisanjem Napoleonovog zakonika[15][16] i Opšteg građanskog zakonika
Podgrupe
urediKontinentalno pravo se može dalje deliti na:
- Francusko, romansko ili napoleonsko koje izvire iz Francuske tačnije iz same francuske revolucije sa svojim Napoleonovim kodeksom. U ovu grupu se sem Francuske i njenih biviših kolonija koje su preuzele francusko pravo po nezavisnosti, uračunavaju i Italija, Španija, Portugalija i njene bivše kolnije, Latinska Amerika i druge
- Germansko koja izvire iz nemačkogovorećih država Nemačke, Austrije i Švajcarske. Sem ovih država u ovu grupu se ubrajaju prava drugih država na koje su prava pre navedenih uticali kao što su Češka, Rusija, Litvanija, Latvija, Estonija, Hrvatska, Bosna i Hercegovina, Mađarska, Srbija, Slovenija, Slovačka, Grčka, Ukrajina, Turska, Japan, Južna Koreja, Tajvan itd.
- Nordijsko ili skadinavsko koje je tipično za Dansku, Švedski, Norvešku, Finsku i Island.
- Kinesko koje je tipično za Narodnu republiku Kinu koje je hibridno pravo socijalističkog prava i kontinentalnog prava.
Treba razumeti da ova raspodela sama po sebi nije striktna i da postoje države koje imaju primese i jedne i druge podgrupe kao što su Holandija ili Poljska, te ih određeni autori uvrstavaju različito. Takođe iako je pravni red određene države uvršten u određenu grupu to ne znači da ne može unutar sebe sadržati elemente druge. Na primer iako je obligaciono pravo u Srbiji sa Zakonom o obligacionim odnosima uređeno po švajcarskom modelu to ne sprečava srpsko pravo da unutar sebe sadži insitut etažne svojine, pravno rešenje iz francuske podgrupe.
Vidi još
urediReference
uredi- ^ Alphabetical Index of the 192 United Nations Member States and Corresponding Legal Systems Arhivirano 2016-07-22 na sajtu Wayback Machine, Website of the Faculty of Law of the University of Ottawa
- ^ „The World Factbook”. cia.gov. Arhivirano iz originala 01. 12. 2017. g. Pristupljeno 03. 05. 2019.
- ^ Washington Probate, "Estate Planning & Probate Glossary", Washington (State) Probate, s.v. "common law", [htm], 8 Dec. 2008, retrieved on 7 November 2009.
- ^ Charles Arnold-Baker, The Companion to British History, s.v. "English Law" (London: Loncross Denholm Press, 2008), 484.
- ^ Michel Fromont, Grands systèmes de droit étrangers, 4th edn. (Paris: Dalloz, 2001), 8.
- ^ Husa, Jaakko (2016-05-02). „The Future of Legal Families”. Oxford Handbook Topics in Law (na jeziku: engleski). 1. Oxford University Press. ISBN 978-0-19-993535-2. doi:10.1093/oxfordhb/9780199935352.013.26.
- ^ Charles Arnold Baker, The Companion to British History, s.v. "Civilian" (London: Routledge, 2001), 308.
- ^ a b v Steiner, Eva (2018). „Codification”. French Law (na jeziku: engleski). 1. Oxford University Press. ISBN 978-0-19-879088-4. doi:10.1093/oso/9780198790884.001.0001.
- ^ “The role of legislation is to set, by taking a broad approach, the general propositions of the law, to establish principles which will be fertile in application, and not to get down to the details. . . .” Alain Levasseur, Code Napoleon or Code Portalis?, 43 Tul. L. Rev. 762, 769 (1969).
- ^ See TEU art 3(1) 'The Union's aim is to promote peace, its values and the well-being of its peoples.' (3) '... and shall promote social justice and protection...'
- ^ See TEU arts 3(3) 'It shall work for the sustainable development of Europe based on balanced economic growth and price stability, a highly competitive social market economy, aiming at full employment and social progress, and a high level of protection and improvement of the quality of the environment'. Art 4(3) 'Pursuant to the principle of sincere cooperation, the Union and the Member States shall, in full mutual respect, assist each other in carrying out tasks which flow from the Treaties'.
- ^ Van Gend en Loos v Nederlandse Administratie der Belastingen (1963) Case 26/62
- ^ Department, Reference. „GW Law Library: Library Guides: Roman Law Research: Corpus Juris Civilis”. law.gwu.libguides.com (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2022-02-10.
- ^ The name "Corpus Juris Civilis" occurs for the first time in 1583 as the title of a complete edition of the Justinianic code by Dionysius Godofredus. (Kunkel, W. An Introduction to Roman Legal and Constitutional History. Oxford 1966 (translated into English by J.M. Kelly), p. 157, n. 2)
- ^ Code civil des Français: édition originale et seule officielle. Paris: L'Imprimerie de la République. 1804. Pristupljeno 28. 11. 2016 — preko Gallica.
- ^ Robert B. Holtman, The Napoleonic Revolution (Baton Rouge: Louisiana State University Press, 1981)
Literatura
uredi- Milan Petrović, Miloš Prica; Uvod u velike pravne sisteme; SVEN Niš. 2011. ISBN 978-86-7746-288-8.
- Budimir Košutić; Uvod u velike pravne sisteme današnjice; Pravni fakultet Univerziteta u Beogradu. 2008. ISBN 978-86-7630-113-3.
- Marjan Pavčnik; Teorija prava: prispevek k razumevanju prava; GV založba;. 2017. ISBN 978-961-247-319-8.
- Lydorf, Claudia. (2011). Romance Legal Family. Mainz: Institute of European History.
- MacQueen, Hector L. "Scots Law and the Road to the New Ius Commune Arhivirano na sajtu Wayback Machine (25. август 2018)." Electronic Journal of Comparative Law 4, no. 4 (December 2000).
- John Henry Merryman & Rogelio Pérez-Perdomo. The Civil Law Tradition: An Introduction to the Legal Systems of Europe and Latin America, 4th edn. Stanford University Press, 2018.
- Moustaira Elina N., Comparative Law: University Courses (in Greek), Ant. N. Sakkoulas Publishers, Athens. 2004. ISBN 978-960-15-1267-9.
- Reynolds, Thomas H. (1998). „Introduction to Foreign and Comparative Law”. Ur.: Rehberg, Jeanne; Popa, Radu D. Accidental Tourist on the New Frontier: An Introductory Guide to Global Legal Research. str. 47—86. ISBN 978-0-837-71075-4.
- Glendon, Mary Ann, Paolo G. Carozza, & Colin B. Picker. Comparative Legal Traditions in a Nutshell, 4th edn. West Academic Publishing, 2015.
- Glendon, Mary Ann, Paolo G. Carozza, & Colin B. Picker. Comparative Legal Traditions: Text, Materials and Cases on Western Law, 4th edn. West Academic Publishing, 2014.
- Glenn, H. Patrick. Legal Traditions of the World, 5th edn. Oxford: Oxford University Press, 2014 (1st edn 2000).
- Hamza, G. "Origine e sviluppo degli ordinamenti giusprivatistici moderni in base alla tradizione del diritto romano", Andavira Editora, Santiago de Compostela, 2013.
- Kischel, Uwe. Comparative Law. Trans. Andrew Hammel. Oxford: Oxford University Press, 2019.
- Moreno Navarrete, M. A. The Concept of Civil Law. Historical Dimension. Revista de Derecho Actual, vol. III, 2017.
- Weiss, Gunther A. (2000). „The Enchantment of Codification in the Common-Law World”. Yale Journal of International Law. 25 (2).
- McClure, Bruce (15. 7. 2019). „The Eclipse That Marked The Start Of The Iroquois Confederacy”. EarthSky. Pristupljeno 14. 8. 2021.
- „Kayanlaˀ Kówa – Great Law of Peace”. Oneida. Oneida Nation. Pristupljeno 14. 8. 2021.
- Supreme Court of Ireland (2020). „Sixth enrolment of the Constitution”. Annual Report 2019 (PDF). Dublin. str. 50—52. Pristupljeno 13. 8. 2022.
- „Revised Acts”. Dublin: Law Reform Commission. Pristupljeno 23. 8. 2022.
- Criminal Law Codification Advisory Committee (20. 9. 2013) [2010]. Draft Criminal Code and Commentary. Dublin: Stationery Office. ISBN 978-1-4064-2783-7. Pristupljeno 2. 9. 2022.
„Latest News”. Official website (na jeziku: engleski). Criminal Law Codification Advisory Committee. Arhivirano iz originala 11. 07. 2023. g. Pristupljeno 2. 9. 2022.
- Public Law No: 113-287, To enact title 54, United States Code, "National Park Service and Related Programs", as positive law.
- Meyer, Timothy (2012). „Codifying Custom”. University of Pennsylvania Law Review. 160: 995-1069.
- La Due, William J., J.C.D.: The Chair of Saint Peter: A History of the Papacy (Maryknoll, NY: Orbis Books, 1999)
Spoljašnje veze
uredi
- A collection of Roman Law resources maintained by professor Ernest Metzger
- The Roman Law Library by Professor Yves Lassard and Alexandr Koptev
- A Primer on the Civil Law System from the Federal Judicial Center
- Brasil Law Articles in English
- A Civil Law to Common Law Dictionary by N. Stephan Kinsella, Louisiana Law Review (1994)
- Brehon Law (King Ollamh Fodhla)
- The Concept of Civil Law. Historical Dimension. Moreno Navarrete, Miguel Ángel