Википедија

Leon Batista Alberti

Leon Batista Alberti (ital. Leon Battista Alberti; Đenova, 18. februar 1404 — Rim, 25. april 1472) je bio italijanski slikar, pesnik, lingvist, filozof, kriptograf, muzičar, arhitekta i uopšte, renesansni polimat.[1][2]

Leon Batista Alberti
Leon Batista Alberti
Lični podaci
Datum rođenja(1404-02-18)18. februar 1404.
Mesto rođenjaĐenova, Đenovljanska republika
Datum smrti25. april 1472.(1472-04-25) (68 god.)
Mesto smrtiRim, Papska država

Biografija uredi

Njegov život je opisao Đorđo Vazari u svojoj knjizi „Životi poznatih slikara, vajara i arhitekti“. Umetnost kvatročenta je u velikoj meri sažeta kroz njegov rad i delo. Formirao se na severu Italije, nakon što je njegova porodica bila proterana iz Firence. Alberti je imao direktno iskustvo sa slikarstvom i vajarstvom i takođe je bio vrlo maštovit arhitekta. Njegovu arhitekturu karakteriše rigurozna dispozicija klasičnih elemenata koja pruža racionalnu osnovu za nove načine koncepcije prostora i izgradnje. Među najistaknutijim primerima Albertijeve arhitekture nalazi se fasada gotske bazilike Santa Marija Novela u Firenci[1], dovršena 1458. godine, gde je Alberti razvio jedan plošni fasadni sistem koji će imati veliki uticaj na kasniju arhitekturu. Takođe je autor projekata više crkava među kojima se ističe crkva San Andree u Mantovi (dovršena 1494. godine)[1]. Od iste važnosti kao i građevinski projekti su njegovi teorijski traktati o slikarstvu, vajarstvu i arhitekturi. Alberti je bio plodan pisac i u svojim knjigama je sažeo sve inovacije svojih savremenika, uključujući takođe neke primjere iz antike. Među tim knjigama se ističe traktat o arhitekturi De Re Aedificatoria, napisan u periodu od 1453. do 1485. godine. Kao rezultat ovih Albertijevih teorijskih radova, nove ideje su se raširile širom, ali i izvan Italije. Knjigu Della Pittura, posvetio je Bruneleskiju, kao i Gibertiju, Donatelu, Luki dela Robiji i Mazaču.

 
De re aedificatoria

Rođen je kao vanbračni sin firentinskog trgovca. Obrazovan je kao pravnik na Univerzitetu u Bolonji.

Alberti se ubraja u autore koji su najviše dali u plastičnoj obradi, zato što je najčešće radio na fasadama već postojećih objekata.

  • Crkva San Francisko, Rimini · U to vreme mnogo rađene intervencije na postojećim objektima. Tako je i ovo srednjovekovna crkva, koju je porodica Malatestiano pretvorila u mauzolej za sahranjivanje velikih umetnika. Alberti je postojeću građevinu bukvalno obukao u novu fasadu, koristeći antičke elemente – trem, lukove, stupce. Delovi originalne građevine su vidljivi i predstavljaju igru: oblik u obliku, kuća u kući… U pročelju je upotrebljen trijumfalni luk. Inspiracija: trijumfalni luk u Riminiju.
  • Palata Ručelai (ital. Palazzo Rucellai)

U Firenci su porodice u stalnim velikim sukobima. Palate predstavljaju i rezidencije i tvrđave. U ovom periodu se rivalstvo ipak više prenosi na politiku i ekonomiju nego na direktne fizičke sukobe. Javlja se i potreba i mogućnost za oplemenjivanje fasade.

Između 1446-1451. godine projektovao je palatu za porodicu Ručelai. To je bila palata izrazito firentinskog tipa. Alberti je napustio fortifikacijski tip palate, kao što je bila palata Bruneleskijeva palata Piti, i dao joj ton gradske rezidencije sa centralnim dvorištem i reprezentativnim stepeništem. Najveću novinu uneo je na ulične fasade. Ublažio je rustičnu obradu fasada i podelio ih pilastrima, pri čemu se koristio superponiranjem dorskog, jonskog i korintskog stilskog reda.

Formula: na postojeću fasadu se nanosi stilski red. Inspiracija: Koloseum, rustika u prizemlju, ka spratovima se gubi. “Stilska fasada”.

Elementi fasade nisu pravi, predstavljaju samo plitak reljef. Alberti se još nije usuđivao da se otisne u prostor. Primetna je naglašena renesansna streha.

· Gotska crkva · Zadatak: urediti pročelje · Ovde se javlja plastično udubljivanje fasade. Postoji nekoliko planova, više ili manje izbačenih stubova, ali, opet, nisu slobodni. · Volute maskiraju kontrafore. I Alberti i naslednici su koristili ovaj trik. · Sve je izuzetno dekorisano · Fasada u proporcijskom odnosu – sve je u kvadratima. Moguća inspiracija: San Minjato Monte · U pitanju je dvojezična arhitektura: unutrašnjost je ostala originalna, gotska.

Dela uredi

 
A window of the Rucellai Palace
  • De Pictura, 1435. On Painting, in English, De Pictura, in Latin, On Painting. Penguin Classics. 1972. ISBN 978-0-14-043331-9. ; Della Pittura, in Italian (1804 [1434]).
  • Latin text and English translation. Momus. 2003. ISBN 0-674-00754-9. 
  • Alberti, Leon Battista (1988). De re aedificatoria [On the Art of Building in Ten Books]. Prevod: Joseph Rykwert, Robert Tavernor and Neil Leach. Cambridge, Mass.: MIT Press. ISBN 978-0-262-51060-8. . Latin, French and Italian editions and in English translation[mrtva veza].
  • De Cifris A Treatise on Ciphers (1467), trans. A. Zaccagnini. Foreword by David Kahn, Galimberti, Torino 1997.
  • Della tranquillitá dell'animo. 1441. 
  • Rocco Sinisgalli, ur. (9. 5. 2011). Leon Battista Alberti: On Painting: A New Translation and Critical Edition. New York: Cambridge University Press. ISBN 978-1-107-00062-9. 
  • I libri della famiglia, Italian edition[3]
  • "Dinner pieces". A Translation of the Intercenales by David Marsh. Center for Medieval and Early Renaissance Studies, State University of New York, Binghamton 1987.
  • "Descriptio urbis Romae. Leon Battista Alberti's Delineation of the city of Rome". Peter Hicks, Arizona Board of Regents for Arizona State university 2007.

Reference uredi

  1. ^ a b v Mišić, Milan, ur. (2005). Enciklopedija Britanika. A-B. Beograd: Narodna knjiga : Politika. str. 29. ISBN 86-331-2075-5. 
  2. ^ „Leon battista alberti”. slideshare. 10. 4. 2015. Pristupljeno 26. 1. 2021. 
  3. ^ Alberti, Leon Battista (1908). „I libri della famiglia”. 

Literatura uredi

 
Opere volgari, 1843.
  • Francesco P. Fiore: La Roma di Leon Battista Alberti. Umanisti, architetti e artisti alla scoperta dell’antico nella città del Quattrocento, Skira, Milano 2005.
  • D. Mazzini, S. Martini. Villa Medici a Fiesole. Leon Battista Alberti e il prototipo di villa rinascimentale, Centro Di, Firenze 2004.
  • Michel Paoli, Leon Battista Alberti 1404-1472, Paris, Editions de l’Imprimeur. 2004. ISBN 978-2-910735-88-3., in italiano: Michel Paoli, Leon Battista Alberti, Torino, Bollati Boringhieri, 124 p. + 40 ill. 2007. ISBN 978-88-339-1755-9.
  • Stefano Borsi, Leon Battista Alberti e Napoli, Polistampa, Firenze 2006.

Spoljašnje veze uredi

 
Leon Batista Alberti na Vikimedijinoj ostavi.
Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Леон_Батиста_Алберти&oldid=27374860”