Mazari Šarif

Mazari Šarif
مزار شریف
Mazari Šarif; مزار شریف
	Plava džamija u Mazari Šarifu
Administrativni podaci
Država	Avganistan
Provincija	Balk
Stanovništvo
Stanovništvo	‍
— 2006.	300.600
Geografske karakteristike
Koordinate	36° 43′ S; 67° 07′ I / 36.71° S; 67.11° I
	Mazari Šarif Mazari Šarif na karti Avganistana

Mazari Šarif je grad u Avganistanu. Četvrti je po broju stanovnika u Avganistanu i ima 183.000 stanovnika (službena procena 2002. godine). Ime grada znači plemenito svetilište, po plavom svetilištu i džamiji za koju mnogi veruju da je grobnica kalifa Alije. Šiti van Avganistana veruju da je grobnica njihovog prvog kalifa u Nadžafu, a ostali da je u Mazari-Šarifu. Glavni jezik je dari persijski. Grad predstavlja veliku turističku atrakciju zbog muslimanskih i helenističkih arheoloških lokaliteta.

Istorija uredi

Mazari Šarif postoji zahvaljujući snu. Početkom 12. veka jedan mula je sanjao da je kalif Alija sahranjen tajno blizu Balka. Kalif Alija je bio jedan od 4 pravedna kalifa po sunitskom verovanju ili prvi kalif po šitskom verovanju. Sultan Seldžuka je posle istraživanja naredio da se tu sagradi svetilište, koje je kasnije uništio Džingis-kan. Kasnije je Mazari Šarif obnovljen, ali uvek je bio u senci grada Balka, koji je 1866. napušten i Mazari Šarif je postao glavni grad avganistanskog Turkestana. Većinu stanovništva čine Tadžici, a postoji i mnogo Uzbeka, Turkmena, Hazara i Paštuna.

Za vreme Sovjetsko-avganistanskog rata Mazari Šarif je postao sovjetska baza. Aerodrom je korišćen za udar na mudžahedine. Kada se Sovjetski Savez povukao iz Avganistana grad je pao u ruke uzbečke milicije pod komandom Abdul Rašid Dostuma i tadžičke milicije Ahmad Šah Masuda i Rabanija. Abdul Rašid Dostum je bio komandant komunističkog garnizona, ali pobunio se i 1992. je uspostavio autonomnu vlast. Grad je bio oaza mira tokom građanskoga rata u Avganistanu. Dok se ostatak zemlje raspadao, grad je ojačavao veze sa novim državama centralne Azije i sa Turskom. Štampali su sopstveni novac. U maju 1997. general Abdul Malik je izdao Dostuma i prešao talibanima, koji su se spremali da zauzmu grad. Talibani su 1997. neuspešno pokušali da zauzmu grad. Oko 2.500 talibana je tada masakrirano. Talibani su se 1998. osvetili na Hazarima. Kada je 1998. zauzet Mazari Šarif Pakistan je priznao talibane. Nakon 11. septembra 2001. Mazari je bio prvi grad koji je osvojila Severna alijansa. Severna alijansa je zauzela grad 9. novembra 2001. uz pomoć SAD. Blizu grada su se desili navodni masakri nad talibanskim borcima. Talibansko povlačenje iz Mazarija se pretvorilo u povlačenje sa severa i zapada Avganistana. Grad je pod kontrolom avganistanske centralne vlasti. U i oko grada postoje NATO snage.

Stanovništvo uredi

Populacija (ist.): Mazari Šarif
Godina	2021
Stanovništvo	500207^[1]

Reference uredi

^ „Estimated Population of Afghanistan 2021-22” (PDF). National Statistic and Information Authority (NSIA). april 2021. Arhivirano (PDF) iz originala 24. 6. 2021. g. Pristupljeno 21. 6. 2021. CS1 održavanje: Format datuma (veza)

Spoljašnje veze uredi

Mazari Šarif Arhivirano na sajtu Wayback Machine (13. decembar 2017)

[nsia-1] „Estimated Population of Afghanistan 2021-22” (PDF). National Statistic and Information Authority (NSIA). april 2021. Arhivirano (PDF) iz originala 24. 6. 2021. g. Pristupljeno 21. 6. 2021. CS1 održavanje: Format datuma (veza)

[1]