Manastir Delo
Manastir Delo je ženski manastir koji se nalazi na brdu 6 km. severno od istorijskog Vlaškog Trgovišta u blizini reke Jalomica. Područje kojim se prolazi od Trgovišta do manastira naziva se „Dolina vojvoda“.
| Manastir Delo | |
|---|---|
 | |
| Osnovni podaci | |
| Jurisdikcija | Rumunska pravoslavna crkva |
| Osnivanje | 1499—1501 |
| Osnivač | Radu Veliki |
| Mesto | Trgovište (Rumunija) |
| Država |  Rumunija |
Manastir Delo, iako nije najpoznatiji, jedan je od najbogatijih istorijskih događaja u Rumuniji. Izgradnja manastirske crkve Svetog Nikole prethodila je arhiepiskopskoj crkvi manastira Kurtea de Arđeš. Arhitektonski i stilski ove dve crkve su veoma slične. Crkvu je osvetio Nifont II Carigradski, koji je doveden iz Jedrena za vlaškog mitropolita. Crkvu je 1514-1515. godine oslikao slikar Dobromir iz Trgovišta. [1]
Manastir je bio svedok mnogih istorijskih dela. U manastiru je 1508. godine jeromonah Makarije postavio štampariju Crnojevića. Ovde je 1508. godine štampana knjiga Liturgija, 1510. Oktoih, a 1512. godine štampana su čuvena Trgovačka četvorojevanđelja, sva izdržana u pravopisnim normama Trnovske književne škole. Štamparska delatnost u manastiru Delu je prestala posle 1512. godine, kada je Makarije postavljen za mitropolita vlaškog, ali je obnovljena za vreme vladavine Mateja Basaraba (1632-1654), koji je postavio kneževsku štampariju uvezenu iz Rusije. Prva štampana knjiga bila je „Poučno Jevanđelje” ili „Skazanije” (1644) Konstantina Preslavskog. U početku je kneževa štamparija bila u manastiru Govora, odakle je, posle štampanja pravila govora, prenet u ovaj tradicionalni centar za vlaško štampanje. [2][3]
Manastir Delo je u 16. veku bio značajna privredna nekropola, koja je tu ulogu obavljala od 1508. godine, kada je sahranjen Radu Veliki, ktitor crkve. Posle ovog datuma ovde su sahranjeni sestra, brat, sin i sinovac vojvode; vlaški vladar Vlad Utopljenik (1532) i Mihaj Movila (1608). Najvrednija stvar koja je sačuvana u manastirskoj kosturnici je glava Mihaja Hrabrija, ovde doneta 1603. godine, nakon što ju je 19. avgusta 1601. godine u Turdi posekao valonski oficir Jakob (Žak) de Buri po nalogu habzburškog cara Rudolfa II.
Prethodno i u toku dugog rata, Mihaj Hrabri, kao poverenik i štićenik ubijenog Mihajla Šejtanoglua, ovde je 9. juna 1598. godine u manastiru Delu zaključio ugovor o savezu sa Svetim rimskim carstvom, priznavši se za vazala habzburškog cara. Habzburški car sa svoje strane obavezao na logistiku i finansiranje pohoda južno od Dunava protiv osmanlija i podrške trnovskom ustanku. [4]
Konstantin Brankovanu je ponovo živopisao manastirsku crkvu, sačuvavši imena zografa: Konstantin, Preda, Nikolae i Radu, što znači otprilike isti tim koji je oslikao Mitropoliju u Trgovištu 1707-1709. Posle vladavine Svetog Konstantina Brankovianua, za vreme fanariota, kao i mnogi drugi manastiri u zemlji, manastir Delo je počeo da se raspada. Na taj način je sa manastirom Delom počela da bledi i dela ranije faktički nezavisnih vlaških vladara i gospodara Visoke Porte. [1]
Reference uredi
- ^ a b Manastirea Dealu
- ^ EVANGHELIE ÎNVĂȚĂTOARE (MĂNĂSTIREA DEALU, 1644)
- ^ „Mănăstirea Dealu, necropola domnească unde este îngropat capul lui Mihai Viteazul”. Arhivirano iz originala 03. 01. 2022. g. Pristupljeno 03. 01. 2022.
- ^ Mihai Viteazul şi tratatul semnat la Mănăstirea Dealu din 1598. „Ciorna” ce readuce românilor „Transalpina, cu toate veniturile şi cu hotarele sale”
