Manastir Svetih arhangela Mihaila i Gavrila (Buzovik)
Manastir Svetih arhangela Mihaila i Gavrila ili manastir Binač, u mestu Buzovik kod Vitine je manastir Eparhije raško-prizrenske Srpske pravoslavne crkve iz 14. veka. U drugoj polovini juna 1999. godine manastir je potpuno opljačkan i uništen eksplozivom.
| Manastir Svetih arhangela Mihaila i Gavrila | |
|---|---|
 | |
| Osnovni podaci | |
| Jurisdikcija | Eparhija raško-prizrenska |
| Osnivanje | 14. vek |
| Mesto | Buzovik, Vitina |
| Država |  Srbija |
Položaj i istorijat uredi
Manastirska crkva posvećena Svetim Arhanđelima Mihaili i Gavrilu podignuta je i oslikana freskama na početku 14. veka. Smešten je pored mesta Vitina (oko 5 km), na izvoru reke Sušice. Bio je centar lokalne episkopije u vreme vizantijskog cara Vasilija II.
U toku vladavine Brankovića, kraj 14. i početak 15. veka, manastir je napušten i uništen. Obnovljen je u 16. veku.
Godine 1900. maja meseca, mitropolit skopski Dionizije je posetio manastir. To je stara svetinja, koja leži u brdima. Tada je zub vremena porušio krov, ocepio zidove, uništio svaki pisani znak od imena onoga čiji je bio zadužbina. Meštani sela Binača su nekako pokrili hram i utegli zidove, da sasvim ne propadne. Mitroplit je tom prilikom postavio za domaćina manastira, sinđela Mihaila Rankovića, koji je određen da nadgleda predviđenu opravku manastira. Narod koji se tu sabrao skupio je preko 1000 groša priloga za obnovu manastira.[1]
Izgled manastirske crkve uredi
Crkva je jednobrodna građevina sa polukružnom apsidom i polucilindričnim svodom. Na zidovima se nalaze dva sloja fresaka, jedan preko drugoga. Noviji sloj je iz 16. veka i prikazuje arhiepiskope.
Lokalni albanci su 1867. godine zaklali sveštenika, nakon čega je manastir opet napušten, a obnovljen je po drugi put početkom 20. veka. U crkvi su čuvani i vredni sasudi iz 14. veka.
Osnov za upis u registar spomenika kulture uredi
Rešenje (Oblasni) zavoda za zaštitu spomenika kulture u Prištini, br. 175 od 6. marta 1963. Zakon o zaštiti spomenika kulture (Službeni glasnik NRS br. 51/59).
Razaranje manastira 1999. godine uredi
U drugoj polovini juna 1999. godine, nakon završetka NATO agresije na Jugoslaviju, i dolaska snaga KFOR-a na ovaj prostor Albanci su manastir oskrnavili i opljačkali. Unutrašnjost manastirske crkve je nakon povlačenja američkog odreda KFOR-a je spaljena a manastir potpuno uništen eksplozivom, u decembru iste godine.[2]
Istovremeno su uništene i kapele Svete Petke, Svetog Arhiđakona Stefana i Svetog Nikole u blizini manastira.[3]
Izvori uredi
- ^ "Carigradski glasnk", Carigrad 1900. godine
- ^ http://www.rastko.rs/kosovo/raspeto/crkve/cr04.html Uništene i oskrnavljene srpske pravoslavne svetinje na Kosovu i Metohiji (1999-2000), Kosovo, 4. Manastir Sv. Arhanđela Gavrila u Binaču pored Vitine
- ^ http://fokus.rs/Моја_Србија/thread/1803/манастир-бинач-бузовик/ Arhivirano na sajtu Wayback Machine (4. mart 2014) Manastir Binač (Buzovik)
