Manastir Svetog Jovana Krstitelja kod Gornjeg Matejevca
Manastir Svetog Jovana Krstitelja pripada Eparhiji niškoj Srpske pravoslavne crkve i predstavlja nepokretno kulturno dobro kao spomenik kulture. Prvobitni manastir vezuje se za vreme cara Konstantina Velikog. Godina gradnje je bez pouzdanih podataka, ali zbog načina gradnje, vezuje se za 11. vek.[1]
| Manastir Svetog Jovana Krstitelja | |
|---|---|
 Manastir Svetog Jovana Krstitelja | |
| Opšte informacije | |
| Mesto | Gornji Matejevac |
| Opština | Pantelej |
| Država |  Srbija |
| Koordinate | 43° 22′ 42″ N 21° 58′ 10″ E / 43.37833° S; 21.96944° I |
.svg)  Manastir Svetog Jovana Krstitelja kod Gornjeg Matejevca Manastir Svetog Jovana Krstitelja kod Gornjeg Matejevca na karti Srbije | |
| Vrsta spomenika | Manastir |
| Vreme nastanka | 11. vek |
| Tip kulturnog dobra | Spomenik kulture od velikog značaja |
| Nadležna ustanova za zaštitu | Zavod za zaštitu spomenika kulture Niš |
Položaj i prošlost uredi
Smešten je u blizini sela Gornji Matejevac, između brda Beli Vrh i Temeni Vrh. Pominje u turskim popisima iz 1498, 1516. i 1564. godine kada je već opusteo.Po predanju, u vreme turskog ropstva živelo dvanaest monaha, koji su bili narodni prosvetitelji, pčelari i prepisivači bogoslužbenih knjiga.
Manastirska crkva uredi
Manastirska crkva je jednobrodna trikohalna građevina sa manjom pripratom na zapadnoj strani. Podužni poluobličasti svod se oslanja na bočne lukove poduprte masivnim pilastrima. Ukopan je oko jedan metar u zemlju. Podne površine pokrivene su brižljivo klesanim kamenim pločama. Za časnu trpezu poslužio je antički stub. U zidu između naosa i priprate nalazi se veliki lučno oblikovan ulazni otvor, iznad koga je dvopojasna luneta. Krajem 16. veka crkva je obnavljena, kada je dozidana priprata, a nešto kasnije, u prvim decenijama 17. veka, crkva je živopisana. Poslednjim intervencijama iz 1835. godine, u vreme mitropolita Kalinika, izvršena je opšta konsolidacija hrama, obnovljena fasada, prozori, portal i podne površina naosa i priprate.
1869. godine urađen je novi živopis od strane putujuće zografske družine, o čemu svedoči natpis iznad ulaza u naos i ikonostas koji je iz tog vremena.
U vreme Oktobarske revolucije ruske monahinje odbegle od boljševičkog terora našle su utočište u ovom manastiru, gde su osnovali školu za slepe (sv. Sinod je u septembru 1923. odlučio da će u manastiru biti „kolonija slepih devojaka”[2]).
Galerija uredi
Vidi još uredi
Izvori uredi
- ^ „Eparhija niška/Manastir Svetog Jovana Krstitelja kod Gornjeg Matejevca”. Arhivirano iz originala 8. 08. 2016. g. Pristupljeno 6. 05. 2016.
- ^ "Politika", 9. sept. 1923, str. 7
