Marinizam
Marinizam (ital. marinismo) je stilski pravac koji je obilježio italijansku baroknu poeziju u prvoj polovini 17. vijeka. Naziv je dobio po svom utemeljivaču, pjesniku Đan Batista Marinu, čiji je stil prihvatila velika grupa sljedbenika i imitatora. Nastala u periodu opšte moralne i društvene krize u Italiji, marinistička poezija je lišena svakog dubljeg idejnog ili emocionalnog sadržaja i teži jedino formalnom savršenstvu. Osnovne karakteristike njenog stila su neobične alegorije i antiteze, drastične hiperbole, igre riječima, iznalaženje novih poetskih slika po svaku cijenu, a posebno upotreba takozvanih končeta. Cilj poezije postaje želja pisca da ostavi duboki utisak na čitaoca, da začudi i zadivi. Ova čisto formalna inventivnost daje marinističkoj poeziji hladan intelektualistički ton, koji je posebno izražen kod onih Marinovih sljedbenika koji su njegove stilističke postulate, a posebno one negativnije osobine njegove poezije, ponekad dovodili do apsurda. Marinizam u Italiji nije dao velike pjesnike. Njegovi najistaknutiji predstavnici su Klaudio Akilini i Đirolamo Preti. U španskoj književnosti marinizmu odgovara gongorizam, a u engleskoj jufjuizam. Kao sinonimni pojam za marinizam, sa nešto širim značenjem, upotrebljava se sečentizam. Marinizam kao stil imao je svoje pristalice i u dubrovačkoj poeziji 17. i prve polovine 18. vijeka, Stijepu Đurđevića, koji je prvi pokušao da imitira igre riječima iz jedne Marinove pjesme, i Dživu Bunića.
Literatura uredi
- B. Croce, Saggi sulla letieratura italiana del Seicemo, 1924
- B. Croce, Storia dell’età barocca in Italia, 1929
- B. Croce, Nuovi saggi sulla letteratura italiana del Seicemo, 1931
- C. Calcaterra, I lirici del Seicento e dell’Arcadia, 1936
- G. Getto, Opere scelte di G. B. Marino e dei Marinisti, 1949—1954
- G. G. Ferrero, Marino e i marinisti, 1954