Википедија

Mađarska revolucija 1848.

једна од револуција које су се 1848. године одиграле у Европи

Mađarska revolucija 1848. je bila jedna od revolucija koje su se 1848. godine odigrale u Evropi. Pored opštih obeležja evropskih ustanaka protiv feudalnih vlastodržaca, oslobađanja kmetova i borbe za druga osnovna ljudska prava, ova revolucija je imala prvenstveno karakter mađarske borbe za samostalnost i nezavisnu državu. Tri dana posle masovnih demonstracija u Beču, revolucija je zahvatila Budimpeštu, a potom se proširila na celu tadašnju Kraljevinu Ugarsku. Uz pomoć Rusije, austrijske trupe ugušile su ovaj revolucionarni pokret u avgustu 1849.

Mađarska revolucija 1848.
Deo revolucija 1848—1849.
Vreme15. mart 1848 — 4. oktobar 1849.
Mesto
Kraljevina Ugarska, Austrijsko carstvo
Ishod Austro-Ruska pobeda
Sukobljene strane
 Austrijsko carstvo
• Srpska Vojvodina
• Knjažestvo Srbija Srpski dobrovoljci
• Banovina Hrvatska
• Slovački nacionalni savet
• Transilvanijski Rumuni
 Ruska Imperija		 Kraljevina Ugarska
• Poljske, Nemačke i Italijanske revolucionarne legije
Komandanti i vođe
Austrijsko carstvo Ferdinand I
Austrijsko carstvo Franc Jozef
Austrijsko carstvo Alfred Vindišgrec
Đorđe Stratimirović
Stevan Šupljikac
Ferdinand Majerhofer
Kuzman Todorović
Knjažestvo Srbija Stevan Knićanin
Josip Jelačić
Ljudovit Štur
Avram Janku
Ruska Imperija Nikolaj I
Ruska Imperija Ivan Paskjevič		 Lajoš Košut
Lajoš Baćani  (RZ)
Artur Gergej  (RZ)
Jovan Damjanić
Henrik Dembinjski
Jožef Bem
Mor Percel
Jačina
decembar 1848: oko 132.000[1]
jun 1849: 140.000 carskih trupa, oko 190.000 Rusa[2]		 decembar 1848: oko 120.000 sa 250 topova[1]
jun 1849: 140.000 sa 450 topova[2]
Žrtve i gubici
10.000 Austrijanaca
6.000 Srba
6.000 Rumuna
1.000 Hrvata
900 Slovaka
600 Rusa
26.000 umrlih od kolere[3]		 24.000[3]
Ukoliko ste tražili drugo značenje, pogledajte članak Mađarska revolucija.
Članovi prve revolucionarne vlade

Martovska revolucija uredi

Početak uredi

Vođa i najistaknutiji pojedinac ove revolucije je bio Lajoš Košut. Revolucija je počela u Pešti, 15. marta predvođena grupom studenata na čelu sa Petefi Šandorom. Ta grupa je krenula iz kafane "Pilvaks", da bi tražila oslobađanje političkih zatvorenika. To je podstaklo masovne proteste na ulicama Pešte.

Carevi ustupci uredi

Ustanici su oslobodili političke zatvorenike u Pešti, uputili narodu proglas da se ukinu feudalna davanja (u to vreme još na snazi u Ugarskoj!) i formirali Komitet narodnog spasa koji je preuzeo svu vlast u Pešti, ukinuo cenzuru štampe i formirao nacionalnu gardu (od građana i seljaka). Revolucija se proširila i na druge mađarske gradove i zahvatila nemađarske narode. Seljaci su počeli da istupaju sa zahtevom za podelu veleposedničke zemlje. Ustanci protiv Austrije buknuli su i u Italiji.[4]

U isto vreme, ugarski sabor štampa zahtev sa 12 tačaka koji se upućuje u Beč. U njemu se zahteva veća vlast sabora (parlamenta), ukidanje kmetstva, povratak ugarskih vojnika u domovinu. Habzburški dvor pod velikim pritiskom revolucije u Beču i ustanka u Italiji, prihvata uslove. Mađari ovim činom iako ne dobijaju nezavisnu državu, dobijaju vladu koju imenuje njihov sabor, velika ovlašćenja sabora i ograničavanje carske vlasti vezano za sazivanje i raspuštanje sabora.

Revolucionarna vlada uredi

Car Ferdinand I od Austrije postavio je 19. marta 1848. za kraljevskog namesnika u Mađarskoj svog rođaka nadvojvodu Štefana, a za predsednika vlade grofa Lajoša Baćanija, predstavnika liberalnije grupe velikaša iz Gornjeg doma Sabora. Vlada je obrazovana 23. marta i svi njeni članovi pripadali su nižem plemstvu. Najistaknutija ličnost bio je ministar finansija, advokat Lajoš Košut, vođa reformističke stranke sitnog plemstva, a ministar rata postao je austrijski pukovnik Lazar Mesaroš. Vlada je uzela svu vlast u svoje ruke, stavivši se na čelo revolucije. 28. juna izabrana je nova skupština, u kojoj je većinu imalo liberalno srednje plemstvo, naklonjeno stvaranju demokratske mađarske države u okviru Habsburške monarhije.[4]

Honved uredi

Ferdinand I je 25. aprila oktroisao prvi ustav (koji je ubrzo ukinut), i preneo komandu nad mađarskim jedinicama redovne carske vojske u Mađarskoj (11 pešadijskih i 10 husarskih pukova) na mađarsku vladu: vojska je u maju 1848. položila zakletvu na vernost vladi i počelo je formiranje redovne mađarske vojske (Honved) popunjene dobrovoljcima (uglavnom revolucionarnom omladinom), sa mađarskim oficirima, u narodnom odelu i sa komandom na mađarskom jeziku. Istovremeno su austrijske jedinice u Ugarskoj potčinjene kraljevskom namesniku. Jula 1848. parlament je odlučio da se Honved poveća na 200.000 ljudi, fabrike oružja u Mađarskoj stavljene su pod državnu upravu, a počela je kupovina oružja u Belgiji i Pruskoj. Odbijen je zahtev kralja i austrijske vlade da se 40.000 mađarskih regruta pošalje u rat u Italiji, pa je Austrija odbila da vrati preostale mađarske trupe u zemlju, zbog čega su neke husarske jedinice napustile garnizone u Češkoj i Galiciji i samovoljno se vratile u Mađarsku. Stanje u Mađarskoj bilo je nesigurno: u Pešti se zbog revolucije u Italiji pobunio italijanski puk koji je silom razoružan, a seljaci u tri županije pobunili su se i silom podelili veleposedničku zemlju.[4]

Nacionalni sukobi uredi

Dalja događanja u mađarskom ratu za nezavisnost su uveliko određena pogrešnom mađarskom politikom prema nemađarskim stanovnicima tadašnje Ugarske - Srbima, Hrvatima, Slovacima, itd. Radi očuvanja mađarskih privilegija u mnogonacionalnoj kraljevini Ugarskoj ("od Karpata do Jadrana") nova mađarska vlada je prema Austriji i bečkom dvoru povela politiku legalnosti i saveza. Nije priznavala nacionalne težnje nemađarskih naroda, proklamujući da su Mađari jedina nacija u Ugarskoj, a svi ostali su samo deo te nacije, bez ikakvih prava na nacionalnu autonomiju. Zbog toga su vodeći krugovi nemađarskih naroda, u zaštiti svojih nacionalnih i klasnih interesa (uplašeni seljačkim pokretom za podelu zemlje), stali na stranu Austrije.[4]

Srpska Vojvodina uredi

Glavni članak: Srpska revolucija 1848—1849.

Zbog šovinističkog stava vlade Mađarske, Srbi su već u aprilu 1848. formirali svoje čete i na Majskoj skupštini u Sremskim Karlovcima proglasili obnavljanje Srpske Vojvodine. Srbi su potom zbacili lokalne mađarske vlasti u Zemunu i Pančevu, dok su seljaci u okolini Kikinde i Bečeja ustali protiv mađarske gospode. Na to je mađarska vojska 31. maja napala Sremske Karlovce, ali su je Srbi predvođeni Đorđem Stratimirovićem odbili. Srbi graničari i Šajkaši (iz Vojne Krajine) prešli su u junu u novoformiranu srpsku narodnu vojsku (oko 15.000 ljudi sa 40 topova), a u avgustu je pristiglo više hiljada dobrovoljaca iz Kneževine Srbije pod Stevanom Knićaninom. Ovom vojskom, preimenovanom u austro-srpski korpus, komandovali su austrijski oficiri, pukovnik Stevan Šupljikac i general Kuzman Todorović.[4]

 
Bitka kod Pakozda, potisnula je Jelačićeve snage prema Beču.

Banovina Hrvatska uredi

Hrvatski ban Josip Jelačić prekinuo je 14. aprila 1848. veze sa mađarskom vladom, i posle neuspelih pregovora, na podsticaj bečkog dvora, objavio je 7. septembra rat. On je sa oko 40.000 vojnika (15—20.000 neobučenih) prešao Dravu 11. septembra i krenuo na Budim, u nameri da obori mađarsku vladu. Glavnina Jelačićeve vojske je 29. septembra potučena od Mađara (16.000 ljudi sa 36 topova pod komandom Janoša Moge) u bici kod Pakozda i povukla se prema Beču, dok je izolovana leva kolona (8.000 ljudi) zarobljena 6. oktobra. Jelačić sklapa primirje sa mađarskim zapovednikom i ide u Beč da bi pomogao u suzbijanju Bečke revolucije. Iako je Jelačić poražen, on daje prostora austrijskoj vladi da se konsoliduje.[4]

 
Ratne operacije krajem 1848.

Zaoštravanje sukoba uredi

Ferdinand I raspustio je 3. oktobra 1848. mađarski Parlament i vladu, ali su Mađari odbili da se pokore i Lajoš Košut je formirao novu vladu. Šandor Petefi objavio je tih dana pesmu Vešajte kraljeve, ali je ostao usamljen i od zvaničnih krugova proglašen komunistom.[4]

Napad na Beč uredi

U Beču je 6. oktobra ponovo buknula revolucija, i Košut je u pomoć pobunjenim građanima Beča poslao Dunavsku armiju (30.000 ljudi i 90 topova) pod komandom generala Moge, koja je 30. oktobra pobeđena kod Švehata od austrijskih i hrvatskih snaga pod generalom Vindišgrecom i banom Jelačićem i potisnuta nazad u Mađarsku. General Moga podneo je ostavku i na njegovo mesto došao je general Artur Gergej.[4]

Ustanak Slovaka uredi

 
Slovački dobrovoljci
Glavni članak: Slovački ustanak (1848—1849)

Slovački ustanak bio je reakcija na mađarsku revoluciju u zapadnim delovima Gornje Ugarske (danas Zapadna Slovačka). Jedan od uzroka je bila mađarizacija Slovaka. Slovaci su zahtevali da njihova kultura bude pošteđena mađarizacije i da im se garantuju određene slobode i prava. Ovi zahtevi su ubrzo prerasli u demonstracije koje zagovaraju prava etničkih manjina u Ugarskoj. Načinjena su hapšenja koja su dodatno razljutila demonstrante i na kraju je u Pragu održan Prvi sveslovenski kongres. Na ovom kongresu je sačinjen dokument koji je upućen mađarskoj vladi i kojim se zahtevaju prava slovačkog naroda. Mađari su odgovorili nametanjem vojnog zakona slovačkoj regiji. Carska vlada je priznala da su širom carstva etničke manjine težile većoj autonomiji, ali potpuni razlaz želela je samo Mađarska. To su koristili podržavajući etničke nacionalne pokrete protiv mađarske vlade. Slovačkim dobrovoljačkim jedinicama naloženo je u Beču da se pridruže kampanjama protiv Mađara širom carevine. Slovački puk je potom marširao na Mijavu gde se slovački savet otvoreno odvojio od Mađarske. Napetosti su rasle kada je mađarska vojska pogubila jedan broj slovačkih prvaka zbog izdaje, a borbe su postale još krvavije.

Transilvanija uredi

U Erdelju su Sasi (nemačka manjina) 25. septembra ustali protiv mađarske vlade, dok su Rumuni (Vlasi) 10. oktobra obrazovali Nacionalni savet u Sibinju, koji je pozvao Mađare i Sekelje (Mađari iz Transilvanije) da polože oružje. Ove nacionalne pokrete iskoristio je austrijski zapovednik Transilvanije, general Antal Puhner, koji je prikupio oko 11.000 vlaških vojnika (koji su ostali verni caru) i preuzeo vlast u Transilvaniji. Mađarsko plemstvo napustilo je Transilvaniju i pobeglo u Arad, a austro-rumunske trupe zauzele su do 29. novembra Kluž i 5 od 6 županija u Transilvaniji. Opirala se jedino županija Haromsek, koju je branilo oko 18.000 naoružanih Sekelja.[4]

Mađarski rat za nezavisnost uredi

Ferdinand I abdicirao je 2. decembra u korist Franca Jozefa I, ali to mađarski Parlament, osim novoformirane Miroljubive stranke (40 poslanika), nije priznao. Obe strane pripremale su se za oružani obračun.[4]

Ratne operacije u zimu 1848—1849. uredi

Suprotstavljene snage uredi

U decembru 1848. mađarska vlada raspolagala je sa oko 120.000 vojnika: Honveda, nacionalne garde i stranih dobrovoljaca (2 poljske legije, 8 četa Italijana, Bečka akademska legija, tirolski i bečki dobrovoljci), nejednako obučenih, sa 250 topova. Nedostajali su oprema, municija i starešinski kadar, pošto je većina aktivnih oficira ostala verna caru. Glavnina vojske (Dunavska armija) sa oko 30.000 ljudi nalazila se kod Bratislave, dok je ostatak, u divizijama od 3.000-12.000 ljudi, bio rasut po čitavoj Ugarskoj, od Štajerske i Karpata do Arada, Temišvara i Petrovaradina.[1]

U isto vreme, carska vojska je sa srpskim, hrvatskim i rumunskim dobrovoljcima raspolagala sa oko 132.000 ljudi, bolje naoružanih, obučenih i sa boljim komandnim kadrom od mađarske vojske. Glavnina pod generalom Vindišgrecom (45.000 ljudi sa 180 topova) bila je kod Beča, dok je u Vojvodini bilo oko 20.000 boraca pod Teodorovićem i Knićaninom, a u Erdelju još 18.000 pod generalom Puhnerom.[1]

Austrijska ofanziva uredi

Vindišgrec je 15. decembra zauzeo Bratislavu koju su Mađari napustili bez borbe, a zatim je 30. decembra potukao Dunavsku armiju u bici kod Mora. Mađarska vojska je odstupila prema Budimu, koji je napustila bez borbe, dok se mađarska vlada preselila u Debrecin. Budim je zauzet bez borbe 5. januara 1849. U nastavku operacija u januaru, Dunavska armija je krenula na sever i oslobodila Košice, Austrijanci su izbili do Tokaja i odbacili Mađare preko Tise, ali su se naglo povukli zbog napredovanja Dunavske armije iz Slovačke.[1][5]

Transilvanija uredi

U Transilvaniji je mađarski general Bem 6. januara potisnuo austrijske snage u Bukovinu i 17. januara uz pomoć Sekelja potukao vojsku generala Puhnera.[1]

Vojvodina uredi

 
Bitka kod Vršca januara 1849.

U austro-srpskom korpusu, do početka 1849. prevladali su austrijski oficiri nad narodnim starešinama, kada je za komandanta postavljen austrijski general Glazer. Delovi korpusa su do početka februara zauzeli Sentu, Kulu, Vrbas i Bačku Topolu.[5]

Ruska intervencija uredi

Po sporazumu Austrije i Rusije, u borbe su se umešali Rusi i 2. februara 1849. zauzeli Brašov i Sibinj. Košut je preduzeo diplomatske korake protiv ruske intervencije, ali bez uspeha.[1]

 
Mađarska opsada Budimpešte 1849.

Mađarska protivofanziva uredi

Mađarski vrhovni zapovednik, general Dembinjski, okupio je sredinom februara 1849. glavninu mađarske vojske kod Miškolca. Ove snage potučene su od feldmaršala Vindišgreca 26-27. februara 1849. u bici kod Kapolne. General Dembinjski je smenjen, i mađarska vojska pod komandom generala Gergeja prešla je u napad, potukavši Austrijance kod Išasega 6. aprila i kod Vaca 10. aprila. Vindišgrec je smenjen i novi austrijski zapovednik, general Franc Velden, povukao je glavninu vojske prema Beču, ostavivši u Budimu generala Hajnriha Hencija sa 4 bataljona i jednim eskadronom konjice. Gergej je 4. maja opseo Budim i zauzeo ga 21. maja.[5]

Pad Srpske Vojvodine uredi

 
Bitka kod Vilova između srpske i mađarske vojske

U Vojvodini, Knićanin se sa oko 10.000 dobrovoljaca vratio u Srbiju (februara 1849), što su iskoristili Mađari pod generalom Percelom i 27. marta zauzeli Novi Sad i Petrovaradin, dok je 3. aprila osvojen Srbobran, u kome je pobijeno 4.000 Srba, ali je ofanziva zaustavljena kod Titela uz pomoć iz Srbije. U nastavku operacija krajem aprila osvojeni su Veliki Bečkerek i Kikinda, a po padu Pančeva 10. maja 1849. delovi austro-srpskog korpusa izbegli su u Srbiju i Srem.[5]

Transilvanija uredi

Za to vreme je u drugoj polovini marta general Bem je sa oko 9.000 ljudi proterao austrijske i ruske snage iz Transilvanije u Vlašku.[1]

Proglašenje nezavisnosti uredi

Za to vreme, austrijska vlada je 4. marta 1849. objavila novi ustav, kojim je priznala autonomiju Srbima, Hrvatima, Rumunima i Sasima. Mađarski parlament u Debrecinu je 14. aprila svrgnuo habzburšku dinastiju sa mađarskog prestola, a Mađarsku proglasio nezavisnom državom: Lajoš Košut je postao namesnik države. Ali, te promene nisu mogle da izmene situaciju koja se razvijala u prilog Austrije.[5]

Operacije u leto 1849. uredi

Ruska intervencija uredi

Austrijski i ruski car sporazumeli su se 19. maja 1849. u Varšavi da ruske snage sadejstvuju austrijskim u gušenju Mađarske revolucije, s tim da zajednička dejstva počnu 17. juna. Mađarska vlada uputila je protest evropskim državama zbog predstojeće ruske intervencije, ali je taj protest ostao bez odgovora. Dok je mađarska vlada nastojala da organizuje odbranu, grupa velikaša izdala je proglas o vernosti Habsburškoj dinastiji, a general Gergej zatražio je od Parlamenta da povuče odluku o nezavisnosti. Sve je to dovelo do pometnje među stanovništvom, smanjilo priliv dobrovoljaca i regruta u mađarsku vojsku i umanjilo njenu borbenu snagu.[5]

Suprotstavljene snage uredi

Početkom juna 1849. pri obostranom grupisanju snaga, Mađari su imali 12 korpusa sa 140.000 ljudi i 451 top: glavnina pod Gergejem bila je kod Komorana, dva korpusa pod Bemom u Transilvaniji i 2 korpusa pod Percelom u Bačkoj i Banatu.[2]

Austrijske snage pod komandom generala Julijusa Hajnaua imale su 140.000 ljudi: glavnina (80.000 ljudi) bila je kod Bratislave, 40.000 pod Jelačićem na Dunavu i 12.000 u Vlaškoj kod Krajove.[2]

Ruske snage pod komandom feldmaršala Ivana Paskeviča imale su oko 190.000 ljudi: glavnina (130.000 ljudi) bila je u Galiciji, sa još 60.000 u Vlaškoj.[2]

 
Bitka kod Temišvara 9. avgusta 1849.

Ruska ofanziva uredi

Ruska glavnina je 16. juna 1849. upala u Slovačku i do 3. jula zauzela Košice i Debrecin. Istovremeno je austrijska vojska 21. juna potisnula mađarsku glavninu u Komoran i 11. jula zauzela Budim, gde se susrela sa ruskim snagama, dok je Jelačić 14. jula potučen kod Malog Iđoša. Gonjena od Rusa, glavnina mađarske vojske povukla se prema Miškolcu (koji je pao 24. jula) i Tokaju, gde je 30. jula prešla na levu obalu Tise i utvrdila se kod Arada. Austrijanci su krajem jula krenuli na Segedin (sedište mađarske vlade), gde su se okupile preostale mađarske snage (oko 60.000 ljudi) pod komandom generala Dembinjskog: Mađari su 5. avgusta potučeni kod Serega (blizu Segedina), a 9. avgusta i kod Temišvara, gde je veći deo vojske (oko 80.000) kapitulirao, a vlada je prešla u Arad i pokušala da pregovara sa Rusima, koji su ih odbili i uputili na Austriju. [3]

Slom uredi

General Gergej, zapovednik poslednje mađarske vojske, pozvao je 11. avgusta vladu da podnese ostavku i odmah poveri njemu vojnu i građansku vlast, što je vlada i učinila. Gergejeva vojska je noću 12. avgusta napustila Arad i 13. avgusta bezuslovno kapitulirala pred Rusima, a ubrzo i drugi ostaci mađarskih snaga, osim Komorana koji se držao sve do 4. oktobra.[3]

Košut je 17. avgusta sa nekoliko generala i 5.000 izbeglica prešao iz Oršave u Vidin, na teritoriju Turskog carstva.[3]

Posledice uredi

Većina mađarskih zapovednika je streljana kod mesta Vilagoš, a Lajoš Košut je pobegao iz Ugarske prvo u američku državu Ajova, gde je i jedan okrug dobio ime po njemu, zatim u Istanbul (Turska) i na kraju u Torino (Italija), gde je dočekao duboku starost.

Košut i Garašanin uredi

Lajoš Košut je posle propasti Mađarske revolucije pobegao u Tursku. Tamo mu se priključila supruga, kojoj je u tome pomogao Ilija Garašanin. Košut u pismu Garašaninu kaže:

Za mene je dragocena vera da je za spasenje moje žene Vašom pomoći zraka božanskog predskazanja za ono bratimljenje Vašeg i mojeg naroda koje su nesrećni nesporazumi (da, da, ...nesporazumi, no ne sa srpske strane) u prošlosti tako gorko pomutili. To zbratimljenje leži u interesu slobode naših naroda...

Značajne bitke uredi

Značajne revolucionarne ličnosti uredi

Slike uredi

  •  
    D. Meternih
  •  
    Proglašenje Srpske Vojvodine 1848. godine, kao odgovor na nacionalnu politiku mađarskih revolucionara
  •  
    Linije fronta u Vojvodini 1848—1849. godine
  •  
    Osvajanje Tapiobičkog mosta 4. april 1849. Mor Tan
  •  
    Predaja mađarske vojske kod grada Vilagoš
  •  
    Novčanica od 1 forinte iz vremena Mađarske revolucije 1848-1849.
  •  
    Novčanica od 1 forinte iz vremena Mađarske revolucije 1848-1849.
  •  
    Novčanica od 2 forinte iz vremena Mađarske revolucije 1848-1849.
  •  
    Novčanica od 2 forinte iz vremena Mađarske revolucije 1848-1849.
  •  
    Novčanica od 5 forinti iz vremena Mađarske revolucije 1848-1849.
  •  
    Novčanica od 5 forinti iz vremena Mađarske revolucije 1848-1849.
  •  
    Novčanica od 10 forinti iz vremena Mađarske revolucije 1848-1849.
  •  
    Novčanica od 10 forinti iz vremena Mađarske revolucije 1848-1849.
  •  
    Novčanica od 15 forinti iz vremena Mađarske revolucije 1848-1849.
  •  
    Novčanica od 15 forinti iz vremena Mađarske revolucije 1848-1849.
  •  
    Novčanica od 30 forinti iz vremena Mađarske revolucije 1848-1849.
  •  
    Novčanica od 30 forinti iz vremena Mađarske revolucije 1848-1849.
  •  
    Novčanica od 100 forinti iz vremena Mađarske revolucije 1848-1849.
  •  
    Novčanica od 100 forinti iz vremena Mađarske revolucije 1848-1849.
  •  
    Dve pengo forinte iz vremena Mađarske revolucije 1848—1849.
  •  
    Dve pengo forinte iz vremena Mađarske revolucije 1848—1849.

Vidi još uredi

Reference uredi

  1. ^ a b v g d đ e ž Gažević 1974, str. 189
  2. ^ a b v g d Gažević 1974, str. 191
  3. ^ a b v g d Gažević 1974, str. 192
  4. ^ a b v g d đ e ž z i Gažević 1974, str. 188
  5. ^ a b v g d đ Gažević 1974, str. 190

Literatura uredi

Spoljašnje veze uredi

 
Mađarska revolucija 1848. na Vikimedijinoj ostavi.
Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Мађарска_револуција_1848.&oldid=27534986”