Mikele Sanmikeli
Mikele Sanmikeli (ital. Michele Sanmicheli; Verona, 1484 — Verona, 1559) je bio italijanski renesansni arhitekta i pored Antonija da Sangala mlađeg najpoznatiji graditelj utvrđenja svog vremena. Smatra se da je prvi upotrebio sistem odbrane gradova pomoću bastiona.
| Mikele Sanmikeli | |
|---|---|
 | |
| Lični podaci | |
| Datum rođenja | 1484 |
| Mesto rođenja | Verona, |
| Datum smrti | 1559 |
| Mesto smrti | Verona, |
Život i delo uredi
Školovao se u Rimu kao Bramanteov učenik i duže vreme delovao u Vatikanu. Godine 1528. stavlja se u službu Mletačke republike koja ga 1535. godine postavlja za svog glavnog inžinjera. U Veneciji je povećao i učvrstio gotovo sva utvrđenja, prvi je izgradio i zidine na Lidu (1535—1549), a gradio je i utvrđenja širom poseda Republike, pa tako i u Zadru.
U rodnoj Veroni je na starim gradskim zidinama izgradio impozantna vrata, među kojima su najpoznatija „Porta Nuova“. Tamo je sagradio i palate „Palazzo Bevilacqua“ i „Palazzo Pompei“, a u Veneciji „Palazzo Grimani“. Izradio je i projekte za crkvu „Madonna di Campagna“ u Veroni, koja je dovršena posle njegove smrti, kao i za utvrđenje „San Andrea“ na ulazu u venecijansku luku.
Sanmikelijeve građevine snažno su uticale na stil veronskih palata koje se odlikuju grubo tesanim kamenom rustikalnom obradom tzv. bosiranjem u prizemlju i manirističkim elementima na gornjim spratovima.
Rad na izgradnji zadarskih utvrđenja uredi
Mikele Sanmikeli zaslužan je i za osnovni raspored novih zadarskih utvrda u 16. veku, smeštaj i kompoziciju „Kopnenih vrata (Porta Terraferma)“ a njegov nećak Đianđirolamo Sanmikeli za oblikovanje velikog središnjeg bastiona -Pontona.
Intenzivni radovi na gradnji novog fortifikacijskog sastava u Zadru započinju u doba Mletačko-turskog rata 1537—1540, na kojima su Mikele Sanmikeli i njegov nećak Đianđirolamo bili angažirovani od samog početka. Mikele je upućen u Zadar 1537. godine, s prvobitnim zadatkom da preko zadarskog poluostrva sagradi obrambeni pojas sa dva bastiona, no na koncu je izveden fortifikacijski sistem bitno drukčiji od onog koji je trebalo da se gradi po uputstvima vojvode od Urbina, koji je imao funkciju "Capitano generale da terra". Kako je Mikele Sanmikeli umesto vojvodina predloga trasirao drukčije utvrđenje, upućen je na Krf, a u Zadru je ostao Đianđirolamo (tada svega 24 godine star) koji je dovršio njegove zamisli.
Sanmikeli je odredio i mesto novome glavnom ulazu u grad. Dotadašnja su se glavna „Kopnena vrata (Porta Terraferma)" nalazila severoistočnije, u zoni rimskih gradskih vrata, odnosno rimskoga dekumana (lat. decumanus - glavna poprečna ulica u naseljima Starog Rima). Nakon odluke da to mesto zaprieči novi veliki bastion, Ponton, ulaz u grad trebalo je smestiti na novo mesto, na način da se vrata nadovezuju na već postojeću važnu gradsku ulicu, a koje će ujedno biti pogodno i u sklopu novoprojektovanih utvrđenja. Nova Kopnena vrata (dovršena 1543) predstavljaju vrhunsko remek-delo renesansne arhitekture u Zadru i šire.
Najpoznatija dela uredi
- Kapela Petruči u Crkvi Sv. Dominika (1516—1524, Orvijeto)
- Kapela Pelegrini u Crkvi Sv. Dominika (1528—1538, Verona)
- Palata Kanosa (1530—1537, Verona)
- Vrata Porta Nova (1533—1540, Verona)
- Palata Bevilakva (1534, Verona)
- Vila Brenzone (1541—1550, Punto San Viđilio)
- Vrata Porta San Zeno (1542, Verona)
- Kopnena vrata (1543, Zadar)
- Palata Kornaro (1547—1559, Venecija)
- Vrata Porta Palio (1550—1557, Verona)
- Palata Pompei (1551, Verona)
- Palata Grimani (započeta 1556, Venecija)
- Crkva „Madonna di Campagna“ (1559, Verona)
- Utvrđenja Breskija, Bergamo, Venecija, Zadar, Krit i Krf
Literatura uredi
Spoljašnje veze uredi
- Sanmikelijeva biografija (jezik: engleski)