Mira Stupica
Miroslava Mira Stupica (Gnjilane, 17. avgust 1923 — Beograd, 19. avgust 2016)[1] bila je srpska pozorišna, filmska, i televizijska glumica. Bila je rođena sestra glumcu Bori Todoroviću i tetka srpskom glumcu Srđanu Žiki Todoroviću.
| Mira Stupica | |||||
|---|---|---|---|---|---|
 Mira Stupica 1973. godine | |||||
| Lični podaci | |||||
| Puno ime | Miroslava Stupica | ||||
| Nadimak | Mira | ||||
| Datum rođenja | 17. avgust 1923. | ||||
| Mesto rođenja | Gnjilane, Kraljevina SHS | ||||
| Datum smrti | 19. avgust 2016. (93 god.) | ||||
| Mesto smrti | Beograd, Srbija | ||||
| Zanimanje | Filmska, televizijska i pozorišna glumica | ||||
| Porodica | |||||
| Supružnik | Milivoj Popović Bojan Stupica Cvijetin Mijatović | ||||
| Deca | 1 | ||||
| Veza do IMDb-a | |||||
| |||||
Jedna je od najvećih, najboljih i najpoznatijih srpskih glumica u istoriji jugoslovenske i srpske kinematografije, sa glumačkom karijerom koja je trajala više od 60 godina. Glumila je u preko stotinu televizijskih serija, filmova i predstava, glumila je u više od 200 pozorišnih predstava. Bila je dobitnica više glumačkih nagrada i priznanja, kao što su Federalna nagrada od jugoslovenske vlade 1949. i Sedmojulska nagrada. Osvojila je dve nagrade na Sterijinom pozorju u Novom Sadu, tri Zlatna laureata u Sarajevu, nagradu „Ljubiša Jovanović” 1986. godine u Šapcu, Stupica je bila nagrađena sa najvišim pozorišnim priznanjima i nagradama. kao što su Dobričin prsten 1981. godine, nagrada Joakim Vujić, 1985, nagrade za najbolju glumicu Zlatna arena u Puli 1966. godine, kao i nagrada Žanka Stokić, za životno delo i doprinos glumi.
Biografija uredi
Rođena je kao najstarije dete Radomira Todorovića iz Orašca i Danice (rođene Stanišić) iz Livna. Njeni roditelji su u to vreme kao profesori gimnazije službovali u Gnjilanu. Porodica se kasnije preselila u Gornji Milanovac, gde joj je otac umro 1932. godine, kada je Mira imala devet godina. Majka je potom dobila posao u Aranđelovcu gde se porodica preselila. Osim Mire imali su još dva sina koji su umrli kao deca i još najmlađeg, kasnije poznatog glumca Boru Todorovića.[2]
Već kao učenica beogradske Trgovačke akademije glumila je u školskim predstavama, tada je kao srednjoškolka počela da glumi u predstavama, postepeno je shvatila da je gluma ono što će da bude njena životna profesija. 1940. godine, kada je imala 17 godina, Mira je bila otkrivena od strane Viktora Starčića. 1941. godine, počinje da radi u Narodnom pozorištu u Beogradu . Njena rana karijera , kao mlada glumica, kao i njen privatni život tada su bili povezani sa glumcem Milivojem ’’Mavidom’’ Popovićem, koji je bio njen prvi muž, za koga se udala januara 1943. godine.[3] U tom braku dobila je ćerku Minu, nakon 4 godine braka se razvela od njega. Tokom i posle Drugog svetskog rata, Mira je glumila u pozorištima u Šapcu i u Nišu u periodima od 1943.− 45. i od 1945.− 47. godine, dok se nije vratila da radi u Narodnom pozorištu u Beogradu. 1948. godine, Mira je počela da glumi u Jugoslovenskom dramskom pozorištu, na poziv i ideju Bojana Stupice. U periodu do 1970. godine, dok je radila u Jugoslovenskom dramskom pozorištu, glumila je periodično ili je gostovala u Hrvatskom narodnom kazalištu, zatim Atelje 212 gde je gostovala, Beogradsko dramsko pozorište i u Crnogorskom narodnom pozorištu. Najviše je glumila u Jugoslovenskom dramskom pozorištu i u Narodnom pozorištu, gde se najčešće smenjivala i prelazila. Bila je u braku sa Bojanom Stupicom sve do njegove smrti 1970. godine. 1973. godine, udala se za Cvijetina Mijatovića, sa kojim je bila u braku do njegove smrti 1993. godine.
Bila je prvo udata za glumca Milivoja Popovića Mavida (1909—1994), a potom za Bojana Stupicu (1910—1970). Kao udovica ponovo se udala za političara Cvijetina Mijatovića, koji je od 1974. do 1984. godine bio član Predsedništva SFRJ, a od 1980. do 1981. godine predsednik Predsedništva. Iz prvog braka ima ćerku Milku-Minu, od koje ima unuku Miu i praunuka Maksima. Sestra je glumca Bore Todorovića i tetka glumca Srđana Todorovića.[4]
Najvažniju ulogu u njenoj karijeri ima stupanje u Jugoslovensko dramsko pozorište i susret sa Bojanom Stupicom koji ima presudan uticaj na sazrevanje njenog glumačkog talenta. Tokom duge karijere ostvarila je brojne antologijske uloge, posebno u delima Šoa, Brehta, Držića, Marinkovića, Pirandela i Kohouta, što joj je donelo brojne nagrade i priznanja (među ostalim i Sedmojulsku nagradu SR Srbije). Ostaće zapažena njena gluma u Gospođi ministarki Branislava Nušića. Igrala je, brojne glavne uloge, i u Narodnom pozorištu u Beogradu.
Filmsku karijeru je započela u filmu Bakonja fra Brne (1951) F. Hanžekovića. Glavne likove glumila je i u filmovima Jara gospoda (1953), U mreži (1956) B. Stupice, Bila sam jača (1953) G. Gavrina, Stojan Mutikaša (1954) F. Hanžekovića, Delije (1968) M. Popovića, Krvava bajka (1969) T. Jankovića, Doručak sa đavolom (1971) M. Antića i Kako umreti (1972) M. Stamenkovića. Poslednju filmsku ulogu imala je u filmu Parada iz 2011. godine, u režiji Srđana Dragojevića. Niz uloga odigrala je i na televiziji, gde je posebno zapažena kao Kika Bibić u TV-seriji Bukvar. Dobila je Zlatnu arenu za najbolju glavnu žensku ulogu na Filmskom festivalu u Puli za ulogu u filmu Roj 1966. godine. Dobila je nagradu Dobričin prsten 1981, Statuetu Joakim Vujić 1985, Nagradu Pavle Vuisić 2007. i nagradu za životno delo festivala „Dani Zorana Radmilovića“ 2013.[5]
Njoj u čast priređena je izložba „Mira Stupica - glumica veka“ u Muzeju Narodnog pozorišta 23. septembra 2013. godine.[6]
Odlikovana je Medaljom Belog anđela od strane predsednika SRJ dr Vojislava Koštunice Ukazom od 28. decembra 2001 za „izuzetno lično ostvarenje u oblasti umetnosti, a povodom 60 godina rada i velikih glumačkih ostvarenja na scenama naše zemlje”.[7]
Do 2015. je živela u stanu na Dorćolu, a potom u domu za stare.[8][9]
Preminula je 19. avgusta 2016. godine, u 93. godini života .[10][11][12]
Filmografija uredi
| 1950 ▼ | 1960 ▼ | 1970 ▼ | 1980 ▼ | 1990 ▼ | 2000 ▼ | 2010 ▼ | Ukupno | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Dugometražni film | 7 | 12 | 4 | 1 | 0 | 1 | 1 | 26 |
| TV film | 1 | 3 | 7 | 1 | 1 | 0 | 0 | 13 |
| TV serija | 0 | 5 | 4 | 5 | 1 | 0 | 0 | 15 |
| TV mini serija | 0 | 0 | 1 | 1 | 0 | 0 | 0 | 2 |
| TV kratki film | 0 | 1 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 1 |
| TV kratka serija | 0 | 0 | 1 | 0 | 0 | 0 | 0 | 1 |
| Ukupno | 8 | 21 | 17 | 8 | 2 | 1 | 1 | 58 |
Reference uredi
- ^ „Mira Stupica”. imdb.com. Pristupljeno 27. 1. 2022.
- ^ Mira Stupica puni 90 godina („Večernje novosti“, 17. avgust 2013)
- ^ "Kolo", 23. januar 1943
- ^ „Predala sam se glumi srcem i dušom”. Politika. 18. 1. 2009.
- ^ Nagrada festivala „Dani Zorana Radmilovića“ Miri Stupici („Politika“, 15. oktobar 2013)
- ^ Izložba o Miri Stupici u Muzeju Narodnog pozorišta („Večernje novosti“, 23. septembar 2013)
- ^ Stolica, Radomir (2004). „Medalja Belog anđela”. Srpski dinar. 23: 86—87.
- ^ Mira Stupica: Bilo je i lepših, ali ja sam imala dar („Večernje novosti“, 16. avgust 2015)
- ^ Novosti u poseti Miri Stupici: Životom još dobro vladam („Večernje novosti“, 9. decembar 2015)
- ^ Preminula Mira Stupica (RTS, 19. avgust 2016)
- ^ Preminula Mira Stupica („Večernje novosti”, 19. avgust 2016)
- ^ Umrla je glumica veka („Politika”, 19. avgust 2016)
Spoljašnje veze uredi
- Mira Stupica na sajtu IMDb (jezik: engleski)
- Stanice Mire Stupice („Večernje novosti“, 9. novembar 2010)
- Mira Stupica, pristupljeno 10. decembra 2015.
- Ispovest glumice veka - Mire Stupice (B92, 24. jun 2014)
- Životna ispovest Mire Stupice: Biće ovo, deco, sve u redu, pristupljeno 17. avgusta 2016.
- Mira je rođena da živi večno („Politika”, 19. avgust 2016)
- Svest o trenutku kada se valja povući („Politika”, 14. avgust 2020)
- Glumica veka i prva dama Jugoslavije („Politika”, 18. mart 2023)
