Mitropolit beogradski Leontije
Leontije Lambrović[1] (1801—1813) bio je beogradski mitropolit, poreklom Grk.
| Leontije (Lambrović) | |
|---|---|
| Lični podaci | |
| Mesto rođenja | Jedrene, Osmansko carstvo |
| Mesto smrti | Kišinjev, Ruska Imperija |
Bio je Karađorđev protivnik i u prijateljstvu sa dahijama. S ruskim predstavnikom Rodofinikinom[2] se mešao u srpske unutrašnje borbe. Njegovom krivicom pogubljen je Hadži-Ruvim. Prema rečima Leopolda fon Rankea, Srbi su Leontija "mrzeli toliko koliko i same Turke".[3]
Dolazak Leontija na položaj mitropolita
urediLeontijev dolazak na položaj mitropolita beogradskog bio je u seni ubistva njegovog dobrotvora i učitelja, mitropolita Metodija. Mitropolit karlovački Stefan Stratimirović, istina sa rezervom, ukazuje na to da je „izvesna senka lukavosti i nečasnog držanja pala na njega“[4] prilikom uzdizanja na vladičanski položaj. Neki istoričari iznose pretpostavke da je mitropolit Leontije bio umešan i u smrt hadži Mustafe-paše jer je on mogao biti „jedini i najsigurniji svedok crnog zločina njegovog".[5]
Ubistvo mitropolita Metodija i Hadži Mustafa-paše je u značajnoj meri pomoglo dolasku na vlast dahija, koji su u Beogradskom pašaluku zaveli jedan od najstrašnijih terora tog vremena. Prethodni događaji su zbližili mitropolita Leontija i dahije. Mitropolit Leontije je, u samom početku, pokazao svoju odanost prema dahijama tako što je, saznavši od arhimandrita manastira Bogovađe Hadži-Ruvima da se narod sprema na ustanak,[5] istog je oklevetao kod svog prijatelja Kučuk Alije. Odmah je, naredbom Kučik Alije, usledilo pogubljenje Hadži-Ruvima na Kalemegdanu, 28. januara 1804. godine.
U vreme kad je srpskom narodu i srpskom duhovništvu bilo potrebno više razumevanja i pomoći, ovaj čin mitropolita je okarakterisan kao izdajnički i naišao je na podozrenje u narodu i vernicima.
Mitropolit Leontije u vreme Ustanka
urediTek pošto je 1804. godine izgubio moćnog zaštitnika (Kučuk Aliju), mitropolit je pobegao u srpski štab[6], ali sa Srbima nije ostao, nego je otišao u Carigrad. Tamo se povezao sa portom, što je opet izazvalo veliko podozrenje srpskih starešina.
Leontije se 1806. godine vratio u Beograd. Pošto je ocenio da se ratna sreća okrenula Srbima, stao je uz ustanike. Međutim, Karađorđe je znao da ima posla sa izdajnikom i starim saradnikom dahija i nije hteo da ga trpi pored sebe, nego ga je uputio u Smederevo, gde se nalazio Sovjet (srpska vlada).
Prota Mateja Nenadović svedoči da je „vožd mrzeo Leontija kao najgoreg Turčina” i to zbog toga „što su sve četiri dahije poslali među Srbe vladiku, a (on) došao je u vojsku i Srbe savetovao da se prođu bune, no da se agama pokore”[7].
Mitropolit je znao iskoristiti, svoje prisustvo u Sovjetu, ali nakon preseljenja prestonice u Beograd, na nagovor Karađorđa, isključen je iz Sovjeta. Od tada, mitropolit Leontije počinje svoju borbu protiv Karađorđa i Mladena Milovanovića, predsednika Sovjeta.[8]. Koristio je najpogodnije trenutke za antirevolucionarnu propagandu i sejanje nepoverenja kod naroda prema ustaničkim vođama.[9] Verske liturgije i narodne zborove je često koristio u te svrhe.
Zbog ovih aktivnosti, Karađorđe je više puta pokušao da ga protera iz Srbije, ali je naišao na protivljenje ruske diplomatije na čelu sa Konstantinom Rodofinikinom[10].
Život nakon ustanka
urediPosle propasti ustanka 1813. godine, mitropolit prelazi Dunav i napušta tadašnju Srbiju i tim položaj mitropolita beogradskog. Nastanio se u Kišinjevu, gde je umro 1822. godine[11].
Reference
uredi- ^ Mala enciklopedija „Prosveta“, četvrto izdanje, Beograd. Izdavačka radna organizacija „ Prosveta", Beograd. 1986.
- ^ "Sion", Beograd 21. mart 1874.
- ^ Ranke 1991, str. 67.
- ^ Mitropolit Srevan Statimirović, "Ličnosti u srpskom ustanku od 1804". Srpski književni glasnik, Beograd (1900). p. 260.
- ^ a b Milenko Vukičević „ Mitropolit Leontije Lambrović". Glasnik Pravoslavne crkve, Beograd (1900). p. 31.
- ^ Istorija priključenija u Srbiji ot god. 1804-1812. Letopis Matice srpske, knj. V, Budim (1826). p. 37.
- ^ Cite book|title=Lazar Arsenijevic-Batalaka, „Istorija srpskog ustanka”|year=|publisher= Beograd (1898). p. 302-303
- ^ Mateja Nenadović "Memoari". pp. 237.
- ^ Milenko Vukičević „Mitropolit Leontije Lambrović". Glasnik Pravoslavne crkve, Beograd (1900). p. 268.
- ^ Serbije placevnoje. str. 25.
- ^ Dr Ljubivoje Cerović, „ Srbi u istočnoevropskoj dijaspori". Ministarstvo Republike Srbije za veze sa Srbima izvan Srbije, Beograd, 1997.
Literatura
uredi- Vuković, Sava (1996). Srpski jerarsi od devetog do dvadesetog veka. Beograd: Evro.
- Ljubivoje Cerović, „ Srbi u istočnoevropskoj dijaspori". Ministarstvo Republike Srbije za veze sa Srbima izvan Srbije, Beograd, 1997.
- Mala enciklopedija „Prosveta“, četvrto izdanje, Beograd. Izdavačka radna organizacija „ Prosveta", Beograd. 1986.
- Mitropolit Srevan Statimirović, "Ličnosti u srpskom ustanku od 1804". Srpski književni glasnik, Beograd (1900). p. 260.
- Milenko Vukičević „ Mitropolit Leontije Lambrović". Glasnik Pravoslavne crkve, Beograd (1900). p. 31.
- Istorija priključenija u Srbiji ot god. 1804-1812. Letopis Matice srpske, knj. V, Budim (1826). p. 37.
- Lazar Arsenijevic-Batalaka," Istorija srpskog ustanka". Beograd (1898). p. 302-303.
- Mateja Nenadović "Memoari". pp. 237.
- Milenko Vukičević „ Mitropolit Leontije Lambrović". Glasnik Pravoslavne crkve, Beograd (1900). p. 268.
- Radosavljević, Nedeljko V. (2007a). Pravoslavna crkva u Beogradskom pašaluku 1766—1831: Uprava Vaseljenske patrijaršije. Beograd: Istorijski institut SANU.
- Radosavljević, Nedeljko V. (2007b). „Beogradski mitropoliti od 1739. do 1804. godine” (PDF). Istorijski časopis. 55: 219—234.
- Ranke, Leopold (1991). Srpska revolucija. Beograd: Srpska književna zadruga.
- Milenko Vukičević, „ Mitropolit Leontije Lambrović" Glasnik Pravoslavne crkve, Beograd 1900
