Mitropolit beogradski Teodosije
Mitropolit Teodosije (svetovno Teodor Mraović; Baja, 27. februar 1815 — Beograd, 30. januar 1891) je bio beogradski mitropolit od 1883. do 1889.
| Teodosije Mraović | |
|---|---|
 | |
| Osnovni podaci | |
| Pomesna crkva | Srpska pravoslavna crkva |
| Arhiepiskopija | Beogradska |
| Mitropolija | Beogradska |
| Čin | mitropolit |
| Sedište | Beograd |
| Godine službe | 1883-1889 |
| Prethodnik | Mitropolit Mihailo |
| Naslednik | Mitropolit Inokentije |
| Lični podaci | |
| Svetovno ime | Teodor Mraović |
| Datum rođenja | 30. januar 1815. |
| Mesto rođenja | Baja, Austrijsko carstvo |
| Datum smrti | 27. februar 1891. |
| Mesto smrti | Beograd, Kraljevina Srbija |
Životopis uredi
Život pre ustoličenja uredi
Teodosije je rođen u Baji 30. januara 1815, na praznik Sveta tri jerarha i kršten je na Sretenje kao Teodor, od oca Petra i majke Perside Mraović. Gimnaziju je završio u Baji, filozofiju u Pečuju, prava u Pešti, a bogosloviju u Sremskim Karlovcima. Kao svršeni bogoslov stigao je u Kneževinu Srbiju na poziv mitropolita Petra Jovanovića.[1] Novi srpski mitropolit tražio je karlovačkog mitropolita da mu pošalje nekoliko učenih i sposobnih mladih ljudi, da mu pomognu oko nove organizacije srpske crkve u Kneževini. Svu četvoricu bogoslova zamonašio je mitropolit Petar po dolasku u Srbiju. U čin đakona i prezvitera rukopoležen je 1841. godine u Beogradu, a u čin arhimandrita proizveden je, prema episkopu šumadijskom Savi, 1860. godine. U Beogradu je kao profesor Bogoslovije proveo ceo radni vek - 31 godinu. Teodosije je decenijama pored zaposednute profesorske katedre na bogosloviji, bio i katiheta na liceju i gimnaziji, te član konzistorije.
Ustoličenje uredi
Posle odlaska mitropolita Mihajla iz zemlje, Beogradskom mitropolijom je od 18. oktobra 1881. godine pa sve do aprila 1883. godine upravljao kao administrator bivši episkop šabački i negotinski Mojsije. Kao administrator bio je samovoljan i činio je, kalo piše Čedomir Marjanović u svojoj „Istoriji srpske crkve“, brojne kanonske greške. Kad je vršen izbor za novog mitropolita, a saznavši da će kandidat za novog mitropolita biti arhimandrit Teodosije Mraović, a ne on, odbio je da prisustvuje izbornom saboru pa je ukazom od 6. aprila 1883. godine bio razrešen dužnosti.
Za novoga mitropolita izabran je 23. marta 1883. godine Teodosije Mraović, profesor bogoslovije u penziji. Za arhiepiskopa beogradskog i mitropolita srpskog rukopoložen je u Karlovcima 27. marta 1883. godine od strane karlovačkog patrijarha Germana Anđelića.
Posle ustoličenja uredi
Vreme u kome je mitropolit Todosije upravljao crkvom bilo je obeleženo nizom kriza; od velike Timočke bune radikala 1883. godine, Srpsko-bugarskog rata 1885. godine, sprovođenje novog Ustava Srbije iz 1888. godine, razvod braka Kralja Milana i Kraljice Natalije, i na kraju, do dramatične abdikacije kralja Milana. U vreme naprednjačke uprave Srbijom, kada je crkvom upravljao Teodosije, kako ističe Marjanović, „razvio se ateizam koji je širio Vasa Pelagić kod prostijeg sveta, i kabinetski naučnici kod inteligencije“, pa je, kako bi ojačao obrazovanje sveštenstva, donet 31. oktobra 1886. godine nov zakon o bogosloviji. Za rektora Beogradske bogoslovije tada je postavljen jedan od najobrazovanijih bogoslova 19. veka arhimandrit Nikodim Milaš.
Mitropolit Teodosije je bio, kako piše episkop Sava, „sjajan znalac srpskog narodnog pojanja“ i osnivač „fonda za negovanje crkvenog pojanja“. Nosio je, kako piše Slobodan Jovanović, „na malom telu veliku dugačku glavu s jakim kukastim crvenim nosom; koračao je u crkvi s teatralnim dostojanstvom i zadržao je i u starim godinama nešto od onog lepog pojanja kojim se u mladosti odlikovao. Ali, van crkvenih svečanosti, to je bio beznačajan čovek, koji je svoj položaj smatrao za sinekuru; „žene, pesme, i vino“, a uz to i karte, bili su glavna stvar njegovog života“. Ukratko, Teodosije, je „ličio na one prečanske kaluđere na koje se Dositije bio okomio“. A zapravo, prema Grujiću, Teodosije je u svom vremenu bio čuven po lepom, prijatnom i čistom glasu i „veštini u pojenju“ i po tome što je osnovao fond od 50.000 dinara[2] za negovanje crkvene pesme i muzike. Fondom je upravljlo pevačko društvo „Kornelije Stanković“. Bio je i jedan od članova utemeljača Srpskog arheološkog društva 1883. godine.[3]
Kada je kralj Milan abdicirao 22. februara 1889. godine u korist svoga maloletnog sina kralja Aleksandra Obrenovića i kada je austrofilska naprednjačka stranka ustupila mesto rusofilskoj liberalnoj i radikalnoj stranci dotadašnja „jerarhija“ je podnela ostavku i dozvolila Mihajlu da se vrati u zemlju i preuzme položaj mitropolita.
Kraj života uredi
Arhiepiskop beogradski i mitropolit Srbije Teodosije umro je nakon kratkog bolovanja u Beogradu 27. februara 1891. godine. Sahranjen je sa velikim počastima u staroj Markovoj crkvi u Beogradu.
Dodeljen mu je Kraljevski orden Belog orla i Orden Svetog Save.[4]
Reference uredi
- ^ "Srpski sion", Sremski Karlovc 22. mart 1892.
- ^ "Srpski sion", Sremski Karlovci 1892.
- ^ Anonim (1884). „Članovi Srpskog arheološkog društva”. Starinar Srpskog arheološkog društva. 1: 4.
- ^ Acović, Dragomir (2012). Slava i čast: Odlikovanja među Srbima, Srbi među odlikovanjima. Belgrade: Službeni Glasnik. str. 569.
Literatura uredi
- Puzović, Predrag (1995). „Ukidanje Negotinske i Šabačke eparhije 1886. godine” (PDF). Bogoslovlje: Časopis Pravoslavnog bogoslovskog fakulteta u Beogradu. 39 (1-2): 143—158.
- Slijepčević, Đoko M. (1966). Istorija Srpske pravoslavne crkve. knj. 2. Minhen: Iskra.
- Slijepčević, Đoko M. (1980). Mihailo, arhiepiskop beogradski i mitropolit Srbije. Minhen: Iskra. Arhivirano iz originala 23. 10. 2016. g. Pristupljeno 23. 10. 2016.
- Šemjakin, Andrej L. (2003). „Mitropolit Mihailo u emigraciji: Zajedno sa Nikolom Pašićem protiv Milana Obrenovića” (PDF). Zbornik Istorijskog muzeja Srbije. 31: 219—238.
Spoljašnje veze uredi
