Monun
Monun ili Monunios je bio ilirski kralj iz plemena Dardanaca koji je živeo u 3. veku p. n. e. (vladao oko 300-280. godine p. n. e.). Bio je sin Bardila II ili možda Graba. Činjenica da je nekoliko dardanskih vladara imalo isto ime razlog je određenim zabunama; historičar Džon Vilkis navodi: "Niti je sigurno da je to bio isti vladar koji je stekao moć među Taulantima", zatim, "Nije utvrđeno da se radi o istom Monuniusu koji je ponudio pomoć protiv Kelta..."[1]
| Monun | |
|---|---|
 Kovanica iz doba kralja Monina | |
| Lični podaci | |
| Datum smrti | 280. p. n. e. |
| Mesto smrti | Ilirija, |
| Period | 300-280. |
| Prethodnik | Bardil II |
Prvi njegov spomen u pisanim izvorima je u vezi saveza protiv makedonskog kralja Ptolomeja Kerauna, koji sklopio jedan drugi Makedonac, Ptolomej, Lizimahov sin, sa Monunom Ilirijem (Monunio Illyrio), sinom kralja Bardila II i njegov naslednik, a možda i Graba koji je vladao 25 god ranije.[2]
Monun i novac
urediIistoričar Vilkis navodi i da je Monun bio prvi Ilir koji je kovao svoj novac i to u Dyrhaciumu (današnji Drač, u Albaniji). Da li se radi o stvarnom suverenitetu i potpunoj potčinjenosti ove grčke kolonije ili je to bio formalni suverenitet sa jačim političkim, ekonomskim i kulturnim suverenitetom nije jasno.[3][4] Poznato je da su grčki autonomni gradovi na svojim kovanicama imali znak autonomnosti u vidu signiranja magistrata i monetarnog službenika. Upravo takav signir magistrata ima i na dirahijskom novcu signiran i imenom i vladarskom titulom Monuna. Po tome se zaključuje da Monunijev "suverenitet" nad ovim jadranskim gradom nije značio i suverenitet Ilirske kraljevine, kojoj je Monun bio na čelu.
U Albaniji je pronađeno i 40 srebrnih novčića za koje se vjeruje da su bili Monunovi. Na novčićima se nalazi prikaz krave koja doji i gleda tele a iznad njih je donja vilična kost vepra. Na drugoj strani se nalazi dvostruko pravougaono polje podijeljeno na četiri dela sa simetričnim simbolima. Sa spoljađnje strane pravougaonika nalazi se ime (M)ONOYNIOY - Monunius i BACIΛEΩ(Σ) - kralj.[5]
Kod Ohridskog jezera, u blizini ilirsko-makedonske granice pronađen je bronzani šljem na kome je upisano Monuniusovo ime.
Reference
uredi- ^ John Wilkes - Iliri; Laus, Split 2001
- ^ [1] Arhivirano na sajtu Wayback Machine (14. јул 2020) Faluna Papazoglu - Poreklo i razvoj ilirske države ANUBiH - KNJIGA XXX , CENTAR ZA BALKANOLOŠKA ISPITIVANJA Knjiga l. SARAJEVO, 1969
- ^ [2] Архивирано на сајту Wayback Machine (30. novembar 2020) Duje Rendić – Miočević – O tipologiji novca kralja Monunija i pitanje njegovog identiteta ANUBiH - KNJIGA XIX , CENTAR ZA BALKANOLOŠKA ISPITIVANJA Knjiga l7. SARAJEVO, 1981
- ^ [3] Zef Mirdita - Dardanci i Dardanija u antici Hrvatski institut za povijest, Zagreb, 2015
- ^ Miočević, 1968