Muzička škola „Stanković” Beograd
Muzička škola „Stanković“ u Beogradu, osnovana je 1911. godine, pod pokroviteljstvom kralja Petra I, kao muzičko-pedagoška institucija. Jedna je od najstarijih obrazovnih institucija u Beogradu. Pri osnivanju je radila u okviru Pevačkog društva „Stanković“. Ime je dobila po srpskom kompozitoru, horovođi i pijanisti, Korneliju Stankoviću[1], koji je prvi uveo osnovne harmonske zapise srpskih izvornih i duhovnih kompozicija.
| Muzička škola Stanković | |
|---|---|
 Zgrada Muzičke škole Stanković | |
| Opšte informacije | |
| Mesto | Beograd |
| Opština | Savski venac |
| Država |  Srbija |
| Vreme nastanka | 1911. |
| Tip kulturnog dobra | spomenik kulture |
| Nadležna ustanova za zaštitu | Zavod za zaštitu spomenika kulture |
| beogradskonasledje | |
Muzička škola „Stanković“[2], jedna je od ustanova koje su udarile temelj srpskoj muzičkoj kulturi. Sve do početka Drugog svetskog rata, kada je osnovana Muzička akademija u Beogradu, ova škola je, zajedno sa Muzičkom školom „Mokranjac“, predstavljala jedini izvor svih muzičkih kadrova — kompozitora, muzičkih umetnika, muzikologa, pedagoga — za rad ne samo u Beogradu i Srbiji, već i znatno šire. Kroz ovu školu prošli su kao učenici, nastavnici ili direktori većina onih koji su predstavljali ili još uvek predstavljaju okosnicu srpske muzičke kulture, nosioci svih vidova muzičkog stvaralaštva. Koncertni život, opera, kamerni ansambl, filharmonija, druge muzičke škole, Muzička akademija, sve je to na neki način poteklo iz rada i rasta Muzičke škole „Stanković“.
Kroz ovu školu prošli su mnogi, danas priznati muzički umetnici, a u školi su predavali vrsni pedagozi i muzički eksperti poput Meri Žeželj, bračnog para Binički, Branka Cvejića, Vojislave Vuković-Terzić, Aleksandra Živanovića, Aleksandra Pandurovića i ostalih poznatih muzičkih pedagoga.[3] Ova škola se uvek izdvajala po kvalitetu učenika i profesorskog kadra, o čemu svedoče brojne nagrade i priznanja. Sedište Muzičke škole „Stanković“ je u ulici kneza Miloša broj 1a, međutim, na toj lokaciji ne može da se održava nastava jer je pre deset godina porušen deo školske zgrade uz obećanje da će se izgraditi novi objekat za potrebe škole. Nažalost, obećanje ni dan danas nije ispunjeno, pa jedna od najstarih i najpriznatijih škola u Beogradu radi pod otežanim uslovima. Uprkos tome, škola i danas niže brojne rezultate, a učenici i danas zaslužno drže rejting škole „Stanković“.[4]
Istorija uredi
Prvi direktor škole bio je Stanislav Binički. Tada, u školi su se predavali klavir, solo-pevanje, violina, solfeđo i teorija muzike. Hinko Maržinac je postao direktor 1921. godine, koji je uveo nove predmete, a Petar Krstić, kao direktor od 1923. godine, osnovao je nastavnički odsek. Velike promene nastale su 1925. godine, kada je novi direktor Petar Stojanović osnovao opersko-dramski odsek, kamernu klasu, horsku školu, učenički orkestar i večernje kurseve za odrasle. Emil Hajek, novi direktor od 1929, podigao je školu na konzervatorijumski nivo. U desetogodišnjem periodu od 1937. do 1947, Milenko Živković je menjao i proširio nastavni plan i osnovao odsek škole u Zemunu, koji je danas Muzička škola „Kosta Manojlović“. Posle Drugog svetskog rata, od 1947, škola je državna ustanova, i dobija rang srednje muzičke škole.
Sala muzičke škole Stanković je do 2015. godine bila mesto održavanja Međunarodnog takmičenja solo pevača „Lazar Jovanović” do momenta kada je takmičenje dobilo novog domaćina, organizaciju Kulturni element i novu lokaciju održavanja, Kolarčev narodni univerzitet.[5]
Direktori uredi
| Direktor | od | do |
|---|---|---|
| Stanislav Binički | 1911 | 1921 |
| Hinko Maržinac | 1921 | 1923 |
| Petar Krstić | 1923 | 1925 |
| Petar Stojanović | 1925 | 1929 |
| Emil Hajek | 1929 | 1935 |
| Mihailo Vukdragović | 1935 | 1937 |
| Milenko Živković | 1937 | 1947 |
| Božidar Trudić | 1947 | 1951 |
| Vlastimir Pleštić | 1951 | 1960 |
| Žarko Cvejić | 1960 | 1974 |
| Jovan Đorđević | 1974 | 1979 |
| Bojan Brun | 1979 | 1987 |
| Miodrag Sretenović | 1987 | 2006 |
| Obrad Nedeljković | 2006 | 2017 |
| Vanjuška Martinović | 2017 |
Arhitektura zgrade uredi
Prvobitna kuća je podignuta devedesetih godina 19. veka kao prizemni stambeni objekat, a za potrebe muzičke škole i pevačke družine „Stanković“ dozidana su dva sprata 1914. godine po projektu arhitekte Petra Bajalovića.[6] Zdanje je akademski oblikovano, podeljeno na tri horizontalna registra, rustično prizemlje, zonu spratova sa središnjim ispustom (erkerom) i potkrovnu zonu. Pored toga, prisutni su i izvesni dekorativni elementi secesije. Prozorski otvori drugog sprata su zalučeni, naglašeni arhivoltama. U središtu krovne ograde sa balustradama je atika u formi umanjenog modela hrama, simbolično ukazujući na zgradu kao „hram muzike“, u čijem unutrašnjem polju je natpis „Dom i škola pevačke družine Stanković“, a iznad na timpanonu je godina izgradnje 1913.
Nad ulazom u objekat nalazi se reljef „Starac sa guslama i dečak“ sa odlikama secesije. Na parapetima, netipičnim poljima između prozora prvog i drugog sprata, nalaze se i reljefni portreti kompozitora Kornelija Stankovića, Davorina Jenka i predsednika pevačke družine „Stanković“, Živojina Simića.
Najveća prostorija enterijera je koncertna sala sa galerijom, sa profilacijama i štuko-dekoracijom u stilu secesije.
Zbog kulturno-istorijske i arhitektonsko-urbanističke vrednosti, zgrada Muzičke škole Stanković je utvrđena za kulturno dobro – spomenik kulture.[7]
Vidi još uredi
Reference uredi
- ^ Gordana Krajačić, Kornelije Stanković: 1831—1981, Beograd 1981.
- ^ Pravila Muzičke škole Pevačke družine "Stanković", Beograd 1923; Kosta P. Manojlović, Istorijski pogled na postanak, rad i ideje muzičke škole u Beogradu, Beograd 1924; Glasnik muzičkog društva „Stanković“, god. 1928-1929, Beograd 1929; Stana Đurić Klajn, Muzika i muzičari, Beograd 1956; Stana Đurić Klajn, Istorijski razvoj muzičke kulture u Srbiji, Beograd 1971; Pedeset godina Muzičke škole "Stanković" u Beogradu : 1911-1961, Beograd 1961.
- ^ Jelena Milojković Đurić, Usponi srpske kulture: književni i umetnički život: 1900-1918, Sremski Karlovci, Novi Sad 2008.
- ^ ZAVRŠENO RENOVIRANJE FASADE MUZIČKE ŠKOLE „STANKOVIĆ" NA VRAČARU Arhivirano na sajtu Wayback Machine (15. novembar 2011), Pristupljeno 13. 4. 2013.
- ^ „Međunarodno takmičenje solo pevača "Lazar Jovanović"”. kulturnielement.org. Kulturni element. Arhivirano iz originala 11. 10. 2016. g. Pristupljeno 20. 10. 2017.
- ^ Divna Đurić Zamolo, Petar Bajalović: Graditelji Beograda 1815-1914, Beograd 1981.
- ^ Odluka, „Službeni list grada Beograda“ br. 16/87
Spoljašnje veze uredi
- Zvanična prezentacija
- Učenička prezentacija škole na portalu „Facebook“
- Investiranja u brend „Stanković“ kao evropsku muzičku školu budućnosti
- Vek od osnivanja Muzičke škole „Stanković“ („Politika“, 26. april 2011)
- „Stanković“ u novom ruhu („Večernje novosti“, 30. avgust 2011)
- Republički zavod za zaštitu spomenika kulture - Beograd
- Lista spomenika
- Republički zavod za zaštitu spomenika kulture-Beograd/Baza nepokretnih kulturnih dobara
