Odbor za standardizaciju srpskog jezika

Odbor za standardizaciju srpskog jezika je stručno telo koje za cilj ima očuvanje i njegovanje srpskog jezika. Osnivači Odbora su Srpska akademija nauka i umetnosti, Crnogorska akademija nauka i umjetnosti, Akademija nauka i umjetnosti Republike Srpske, Matica srpska, Institut za srpski jezik u Beogradu, filološki fakulteti u Beogradu i Prištini i filozofski fakulteti u Novom Sadu, Nikšiću, Nišu, Istočnom Sarajevu i Banjoj Luci, kao i Univerzitet u Kragujevcu i Srpska književna zadruga. Odbor za standardizaciju je nastao zaključivanjem sporazuma 12. decembra 1997. godine. Administrativne poslove Odbora obavlja Institut za srpski jezik, dok rezultate rada objavljuje Matica srpska ili Institut na svojim javnim glasilima ili zasebnim publikacijama. Prvi predsednik Odbora bio je Pavle Ivić, koji je na toj funkciji bio do svoje smrti (1999). Predsednici nakon P. Ivića bili su: Milka Ivić (1999—2001), Ivan Klajn (2001—2017), Sreto Tanasić (2017—danas).

Ciljevi Sporazuma o osnivanju Odbora

Ciljevi Sporazuma o osnivanju Odbora za standardizaciju srpskog jezika (1997) su:

• objedinjavanje ljudi od nauke i struke kao i njihovih institucija na cjelokupnom govornom prostoru srpskog jezika kako bi programi istraživanja standardnojezičke i komunikacijske problematike bili što plodotvorniji;
• sistematsko normiranje srpskog jezika, s ekavskim i ijekavskim izgovorom, sveobuhvatno i u pojedinostima, i izrada odgovarajućih dokumenata i priručnika, kao i donošenje akata koji bi obezbjeđivali prohodnost mjerodavnih inovacija u normativistici i jezičkoj praksi;
• doprinošenje međunarodnoj saradnji domaćih institucija i stručnih pojedinaca sa stranima i uklapanju srpskog jezika i srbistike u međunarodne projekte i standarde, terminološke, komunikacijske i informatičke, a, kada je neophodno, i oglašavanje u međunarodnim forumima, agencijama i institucijama;
• unapređivanje saradnje s državnim organima kako bi srbistika, i materijalno, i kadrovski, i programski, mogla jačati i osposobljavati se za adekvatno reagovanje na nove izazove, procese i programe koji se, i zavisno od tehnoloških (r)evolucija i nezavisno od njih, nameću ili se mogu nametati na domaćoj i međunarodnoj sceni.

Potpisnici sporazuma o osnivanju

Sporazum je potpisan 12. decembra 1997. godine u sjedištu SANU u Beogradu. Potpisnici sporazuma su:

• akademik Aleksandar Despić, predsjednik SANU;
• akademik Dragutin P. Vukotić, predsjednik CANU;
• akademik Petar Mandić, predsjednik ANURS;
• prof. dr Božidar Kovaček, potpredsjednik Matice srpske;
• prof. dr Slobodan Remetić, direktor Instituta za srpski jezik;
• prof. dr Slobodan Grubačić, dekan Fililoškog fakulteta u Beogradu;
• prof. dr Tomislav Bekić, dekan Filozofskog fakulteta u Novom Sadu;
• prof. dr Branislav Ostojić, predstavnik Filozofskog fakulteta u Nikšiću;
• prof. dr Marinko Božović, dekan Fililoškog fakulteta u Prištini;
• prof. dr Veselin Ilić, dekan Filozofskog fakulteta u Nišu;
• prof. dr Gojko Babić, dekan Filozofskog fakulteta u Istočnom Sarajevu;
• prof. dr Milan Dragičević, prodekan Filozofskog fakulteta u Banjoj Luci;
• prof. dr Slobodan Tanasijević, prorektor Univerziteta u Kragujevcu;
• prof. dr Novica Petković, predsjednik Upravnog odbora Srpske književne zadruge.

Rad Odbora

SANU, Institut za srpski jezik SANU, Matica srpska, fakulteti u Beogradu i Novom Sadu imaju po dva člana u Odboru, a ostali po jednog. Po pravilu, Odbor se sastaje najmanje jednom godišnje, kada analizira planove i izveštaje. Svaka institucija-osnivač imenuje svog člana (odn. članove) na zahtev Odbora, a ona ga može i razrešiti. Osim što se rad Odbora odvija u plenumu, postoje i komisije sačinjene od stručnjaka za određene jezičke oblasti (oni nisu svi članovi Odbora).

Komisije

Odbor za standardizaciju ima devet komisija i svaka ima svog predsednika, sekretara i zamenika predsednika:

1. Komisija za fonologiju (predsednik prof. dr Jelica Jokanović Mihajlov)
2. Komisija za morfologiju i tvorbu reči (predsednik prof. dr Živojin Stanojčić)
3. Komisija za sintaksu (predsednik prof. dr Milivoj Alanović)
4. Komisija za leksikologiju i leksikografiju (predsednik dr Rada Stijović)
5. Komisija za praćenje i proučavanje pravopisne problematike (predsednik prof. dr Mato Pižurica)
6. Komisija za istoriju jezičkog standarda (predsednik prof. dr Slobodan Remetić)
7. Komisija za odnose sa javnošću i rešavanje neodložnih pitanja, tzv. Mali odbor (predsednik prof. dr Sreto Tanasić)
8. Komisija za standardni jezik u školstvu, administraciji, izdavaštvu i javnim glasilima (predsednik prof. dr Veljko Brborić)
9. Komisija za korpus (predsednik prof. dr Duško Vitas)

Nakon što članovi komisija rasprave o nekom pitanju, oni sačinjavaju nacrte odluka, koje potom predaju Malom odboru na razmatranje. Kada Mali odbor usvoji (a zatim i oglasi) odluku, ona postaje punovažna.

Spoljašnje veze

• Stranicu posvjećana Odboru za standardizaciju srpskog jezika, na mrežnom mjestu Projekta Rastko
• Zvanični sajt SANU
• Zvanični sajt CANU
• Zvanični sajt ANURS
• Zvanični sajt Matice srpske
• Stranica Instituta za srpski jezika, na sajt SANU
• Zvanični sajt Fililoškog fakulteta u Beogradu
• Zvanični sajt Filozofskog fakulteta u Novom Sadu
• Zvanični sajt Filozofskog fakulteta u Nikšiću
• Zvanični sajt Filzofskog fakulteta u Prištini
• Zvanični sajt Filozofskog fakulteta u Nišu
• Zvanični sajt Filozofskog fakulteta u Istočnom Sarajevu
• Zvanični sajt Filozofskog fakulteta u Banjoj Luci
• Zvanični sajt Univerziteta u Kragujevcu
• Zvanični sajt Srpske književne zadruge