Oklopni transporter

Oklopni transporter je oblik oklopnog vozila konstruisan da transportuje pešadiju do bojnog polja. Osnovno naoružanje oklopnih transportera čini mitraljez većeg kalibra, a mogu biti naoružani i topom manjeg kalibra, bestrzajnim topom, minobacačem ili lanserom protivtenkovskih raketa. Osnovna namena oklopnog transportera nije učešće u direktnoj borbi, već bezbedan prevoz pešadije do bojnog polja. Cilj oklopnog transportera je da zaštiti pešadiju od šrapnela i zaseda. Oklopni transporteri se kreću pomoću točkova ili gusenica.

Čehoslovačko-poljski oklopni transporter i amfibija 8h8 OT-64 SKOT. Od 1963. godine proizveden je oko 4500 primeraka u različitim varijantama. Po mnogim karakteristikama bio je ispred svoga vremena.

Francuski oklopni transporter i amfibija 4h4 VAB. Od 1976. godine proizveden je u oko 5000 primeraka u različitim varijantama. Po mnogim karakteristikama bio je ispred svog vremena.

Najpoznatiji oklopni transporteri su američki M113, britanski FV432, francuski VAB i ruski BTR. U poređenju sa njima, borbena vozila pešadije su jače oklopljena, bolje naoružana i konstruisana za direktnu borbu.

Istorijat

Britanski Mark IX

Tokom Prvog svetskog rata, razvijen je britanski tenk Mark I sa posebnim prostorom za transport pešadije. Po nekim definicijama, ovo je bio prvi oklopni transporter. Prvi specijalizovani oklopni transporter je bio Mark IX iz 1918. godine.

Tokom Drugog svetskog rata, nemački Sd. Kfz. 251 i američki M3 su imali ulogu sličnu modernim oklopnim transporterima. Vozila ovog tipa su često konstruisana u obliku oklopnog automobila sa prostorom za prevoz pešadije, ali je posle Drugog svetskog rata počeo razvoj specijalizovanih oklopnih transportera.

Posle Drugog svetskog rata, razvijene su razne vrste specijalizovanih oklopnih transportera. U SAD je konstruisan čitav niz guseničarskih vozila, koji se zaustavio na M113, kojih je napravljeno oko 80.000.

U Sovjetskom Savezu je razvijena serija BTR, od BTR-40 do 8x8 vozila BTR-90.

Konstrukcija

Ukrajinski BTR-80

Većina oklopnih transportera koristi dizel motor, sličan onima koji se koriste u autobusima ili kamionima. Mnogi oklopni transporteri su i amfibijska vozila. Oklopne transportere sa gusenicama u vodi pokreću gusenice, dok točkaše pokreću propeleri.

Oklop borbenih transportera je najčešće napravljen od jednostavnog čelika ili aluminijuma, koji je dovoljan za zaštitu od ličnog pešadijskog naoružanja i većeg dela šrapnela. Većina protivtenkovskih oružja je u stanju da uništi oklopni transporter.

Najčešći oblici naoružanja oklopnog transportera su mitraljez od 12.7 ili 14,5 mm, dok se u određenim slučajevima koristi automatski top od 30mm. Određeni modeli su naoružani bacačem granata, dok je ruski BTR-90 naoružan sistemom navođenih protivtenkovskih raketa, što mu daje mogućnost protivtenkovskih dejstava.

Vidi još

• Pešadija
• Borbeno vozilo pešadije
• Oklopni automobil

Spoljašnje veze

• „Tenkovi na točkovima – kineska oklopna vozila 6h6“, str. 12, magazin „Odbrana“, Arsenal br. 87, Milosav C. Đorđević, 15. mart 2014.