Oklopni transporter M-60
M-60 je oklopni transporter razvijen i proizveden u bivšoj Jugoslaviji krajem pedesetih i početkom šezdesetih godina prošlog veka.
| Oklopni transporter M-60 | |
|---|---|
|
| |
| Osnovne karakteristike | |
| Zemlja porekla |  SFRJ
|
| Namena | oklopni transporter |
| Proizvođač | FAMOS |
| Početak proizvodnje | 1962 |
| Uveden u upotrebu | 1962 |
| Broj primeraka | oko 790 |
| Brzina na putu | 45 km/h |
| Doseg | 400 - 250 km |
| Dimenzije i masa | |
| Dužina | 5,02 m |
| Širina | 2,77 m |
| Visina | 2,385 sa mitraljezom kalibra 12,7, 1,86 bez mitraljeza m |
| Oprema | |
| Glavno naoružanje | teški mitraljez Brauning M2 HB, 12,7 mm |
| Sporedno naoružanje | mitraljez M-53, 7,92 mm |
| Oklop | 10 - 25 mm |
| Motor | Famos FFTR |
| Snaga (KS) | 150 KS |
| Posada | |
| Posada | 3 + 10 |
Razvoj uredi
OT M-60 je bio prvo oklopno vozilo serijski proizvođeno u SFRJ. Razvoj je započeo 1956. godine. Vozilo je bilo originalne konstrukcije, koncepcijski zasnovano na američkom modelu M-59, rodonačelniku serije M-113 i austrijskom „Saureru 4K 4FA“. Prvi prototip je proizveden u junu 1958. Sve do početka serijske proizvodnje, nosilo je tajnu oznaku Objekat M-590. Serijska proizvodnja je započela 1962. i M-60 je javno prikazan na vojnoj paradi za Dan pobede iste godine.
Taktičko-tehničke karakteristike i kvalitet izrade nisu zadovoljile zahteve JNA, pa je u FAMOS-u počeo razvoj unapređenog modela koji je uveden u proizvodnju 1970. Novi model je dobio oznaku OT M-60P (poboljšani). Godine 1973, razvijena je protivoklopna verzija sa dva bestrzajna topa M-60. Tokom serijske proizvodnje od 1962. do 1979, proizvedeno je oko 790 komada ovog transportera, od kojih je 190 primeraka izvezeno u Irak. [1]
Sa razvojem sovjetskog BMP-1[2], čitav koncept oklopnog transportera postaje zastareo i komandne strukture JNA krajem šezdesetih donose odluku o napuštanju daljeg razvoja oklopnog transportera i prelazak na novi koncept borbenog vozila pešadije.
Opis uredi
OT M-60 je naoružan teškim mitraljezom kalibra 12,7 mm za dejstva na ciljeve u vazduhu i na zemlji i spregnutim mitraljezom M53 kalibra 7,92 mm. [3]
Vozač je smešten sa leve strane vozila, suvozač sedi sa njegove desne strane i rukuje puškomitraljezom, komandir sedi iza vozača, dok mitraljezac sedi iza suvozača u kupoli i rukuje teškim mitraljezom sa radijusom kretanja od 360° smeštenim na nosaču iznad kupole. Tronožac sa desne strane omogućava korišćenje teškog mitraljeza za dejstva po ciljevima na tlu. Na krovu vozila se nalaze tri otvora za njegovo napuštanje.
Deset vojnika se smešta se na podužne klupe na zadnjoj strani vozila, odakle može da dejstvuje ličnim naoružanjem kroz tri bočna otvora sa svake strane, a vozilo napušta kroz dvokrilna vrata smeštena na zadnjem kraju. [4]
Vozilo savladava vertikalne prepreke do visne od 0,6 m i rovove širine do 2 m, uspone do 60%, bočne nagibe do 40% i vodene prepreke do dubine 1,35 m brzinom od 8 km/h.
Borbena upotreba uredi
OT M-60 je učestvovao u svim sukobima na teritoriji bivše Jugoslavije. Vozilo se pokazalo kao relativno pouzdano, ali su u borbenim uslovima došli do izražaja bitni nedostaci kao što su slaba pokretljivost, slaba oklopna zaštita, nedovoljna vatrena moć i mala brzina. Uništavalo ga je praktično bilo koje protivoklopno sredstvo. [5]
Imajući u vidu ove očigledne nedostatke, korišćen je pretežno za prevoz hrane i municije do borbene linije, kao i za evakuaciju pešadije i ranjenika.
Značaj uredi
U vreme svog nastanka, OT M-60 je po tehničko - taktičkim karakteristikama bio sličan većini oklopnih vozila koja su se mogla naći u većini armija sveta. I pored očiglednih nedostataka, predstavlja važnu prekretnicu u razvoju industrije naoružanja i ima izuzetno značajnu ulogu u razvoju oklopnih vozila u bivšoj Jugoslaviji.
Varijante uredi
- OT M-60 - prvi serijski model
- OT M-60P - unapređeni model
- OT M-60PB - protivtenkovski model sa dva bestrzajna topa M-60 kalibra 82 mm
- OT M-60PK - komandno vozilo bataljona
Reference uredi
- ^ „M-60P”. Vojska.net. Pristupljeno 17. 3. 2013.
- ^ Army Guide - BMP-1, Infantry fighting vehicle, Pristupljeno 5. 4. 2013.
- ^ „M-60P, Tracked armoured personnel carrier”.
- ^ „The Yugoslavian M-60P APC - TankNutDave.com[[Kategorija:Botovski naslovi]]”. Arhivirano iz originala 20. 05. 2013. g. Pristupljeno 20. 03. 2013. Sukob URL—vikiveza (pomoć)
- ^ „Oklopni transporter M-60”. Stef124.tripod.com. Arhivirano iz originala 10. 3. 2004. g. Pristupljeno 17. 3. 2013.
Literatura uredi
- Borbena vozila, general-major prod. dr. Milorad Dragojević, dipl. inž., Vojnoizdavački i novinski centar, Beograd 1990.
- Foss, Christopher F. (2000). Jane's Tanks and Combat Vehicles Recognition Guide. HarperCollins Publishers Limited. ISBN 978-0-00-472452-2.
