Википедија

Om (jedinica)

Om je SI izvedena jedinica električnog otpora (izvedena od ampera i vata). Simbol je grčko veliko slovo omega (Ω). Om je dobio ime po Georgu Omu, nemačkom fizičaru koji je otkrio vezu između napona i jačine struje, izraženu u Omovom zakonu.

Om
Laboratorijski standardni otpornik od jednog oma, oko 1917.
Informacije o jedinici
SistemSI izvedena jedinica
JedinicaElektrična otpornost
SimbolΩ 
Imenovan poGeorg Om
IzvedenaΩ = V/A
Jedinična pretvaranja
1 Ω u ...... je jednak sa ...
   SI osnovne jedinice   kg⋅m2⋅s−3⋅A−2

Po definiciji iz Omovog zakona, sprava ima otpor od jednog oma ako napon od jednog volta izaziva struju od jednog ampera da teče (R = V/I). Isto tako, sprava koja troši jedan vat snage sa jednim amperom struje koja teče kroz tu spravu ima otpor od jednog oma (R = P/I2).

Mera u omima je recipročna meri u simensima, SI jedinici električne provodnosti. Recipročna vrednost oma se takođe zove mo, od oma napisanog unazad.

Kompleksna količina impedanse je generalizacija otpora. Njen realni deo je otpor, a imaginarni reaktansa. Radi pravilnosti, impedansa, otpor i reaktansa imaju jedinicu om.

Om se od 1990. godine održava internacionalno pomoću kvantnog Hol efekta, gde se koristi konvencijom utvrđena vrednost za fon Klicingovu konstantu ustanovljenu na osamnaestoj Generalnoj konferenciji težina i mera kao

R{K-90} = 25812,807 Ω.

Definicija uredi

 
Jedna od funkcija mnogih tipova multimetara je merenje otpora u omima.

Om se definiše kao električni otpor između dve tačke provodnika kada je konstantna razlika potencijala od jednog volta, primenjena na ove tačke, proizvodi u provodniku struju od jednog ampera, pri čemu provodnik nije sedište nijedne elektromotorne sile.[1]

 

u kojoj se pojavljuju sledeće jedinice: volt (V), amper (A), simens (S), vat (W), sekunda (s), farad (F), henri (H), džul (J), kulon (C), kilogram (kg) i metar (m).

Nakon redefinisanja osnovnih jedinica SI iz 2019. godine, u kojoj su amper i kilogram redefinisani u smislu osnovnih konstanti, na om utiče veoma malo skaliranje u merenju.

U mnogim slučajevima otpor provodnika je približno konstantan unutar određenog opsega napona, temperatura i drugih parametara. Oni se nazivaju linearnim otpornicima. U drugim slučajevima otpor varira, kao na primer u slučaju termistora, koji pokazuje snažnu zavisnost njegovog otpora od temperature.

U engleskom jeziku samoglasnik jedinica sa prefiksom kiloohm i megaohm se obično izostavlja, proizvodeći kilohm i megohm.[2][3][4][5]

Istorija uredi

Brzi uspon elektrotehnologije u poslednjoj polovini 19. veka stvorio je zahtev za racionalnim, koherentnim, doslednim i međunarodnim sistemom jedinica za električne veličine. Telegrafistima i drugim ranim korisnicima električne energije u 19. veku je bila potrebna praktična standardna jedinica mere za otpor. Otpor se često izražavao kao višekratnik otpora standardne dužine telegrafskih žica; različite agencije su koristile različite osnove za standard, tako da jedinice nisu bile lako zamenljive. Tako definisane električne jedinice nisu bile koherentan sistem sa jedinicama za energiju, masu, dužinu i vreme, što je zahtevalo da se faktori konverzije koriste u proračunima koji povezuju energiju ili snagu sa otporom.[6]

Predloženi su različiti standardi artefakata kao definicija jedinice otpora. Godine 1860. Verner Simens (1816–1892) objavio je predlog za ponovljiv standard otpornosti u Pogendorfovom Analima fizeke i hemije.[7] On je predložio stub od čiste žive, preseka jednog kvadratnog milimetra, dužine jedan metar: Simensova jedinica žive. Međutim, ova jedinica nije bila koherentna sa drugim jedinicama. Jedan od predloga je bio da se osmisli jedinica zasnovana na živinom stubu koja bi bila koherentna – zapravo da se prilagodi dužina kako bi otpor bio jedan om. Nisu svi korisnici jedinica imali resurse za izvođenje metroloških eksperimenata sa potrebnom preciznošću, tako da su bili potrebni radni standardi koji su pojmovno zasnovani na fizičkoj definiciji.

Godine 1861, Latimer Klark (1822–1898) i ser Čarls Brajt (1832–1888) predstavili su rad na sastanku Britanske asocijacije za unapređenje nauke[8] u kome su predložili da se uspostave standardi za električne jedinice i predložili nazive za ove jedinice izvedene iz imena eminentnih filozofa, 'Oma', 'Farada' i 'Volte'. BAAS je 1861. imenovao komisiju uključujući Maksvela i Tomsona da izveštava o standardima električnog otpora.[9] Njihovi ciljevi su bili da osmisle jedinicu pogodne veličine, kao deo kompletnog sistema za električna merenja, koherentnu sa jedinicama za energiju, stabilnu, ponovljivu i zasnovanu na francuskom metričkom sistemu.[10] U trećem izveštaju komiteta, 1864, jedinica otpora se pominje kao „jedinica B.A., ili Omad“.[11] Do 1867. jedinica se nazivala jednostavno om.[12]

B.A. om je trebalo da bude 109 CGS jedinica, ali je zbog greške u proračunima definicija bila za 1,3% premala. Greška je bila značajna za pripremu radnih standarda.

Dana 21. septembra 1881, Congrès internationale des électriciens (međunarodna konferencija električara) definisala je praktičnu jedinicu oma za otpor, na osnovu CGS jedinica, koristeći živin stub od 1 kvadratnih mm u preseku, približno 104,9 cm dužine na 0 °C,[13] slično aparatu koji je predložio Simens.

Zakonski om, ponovljivi standard, definisan je na međunarodnoj konferenciji električara u Parizu 1884. godine kao otpor živinog stuba određene težine i dužine 106 cm; ovo je bila kompromisna vrednost između B.A. jedinice (ekvivalentno 104,7 cm), Simensove jedinice (100 cm po definiciji) i CGS jedinice. Iako se naziva „pravnim“, ovaj standard nije usvojen ni u jednom nacionalnom zakonodavstvu. „Međunarodni“ om je preporučen jednoglasnom rezolucijom na Međunarodnom kongresu elektrotehnike 1893. u Čikagu.[14] Jedinica je zasnovana na omu jednakom 109 jedinica otpora C.G.S. sistema elektromagnetnih jedinica. Međunarodni om je predstavljen otporom koji se nudi nepromenljivoj električnoj struji u stubu žive konstantne površine poprečnog preseka dužine 106,3 cm, mase 14,4521 grama i 0 °C. Ova definicija je postala osnova za pravnu definiciju oma u nekoliko zemalja. Ovu definiciju su 1908. godine usvojili naučni predstavnici nekoliko zemalja na Međunarodnoj konferenciji o električnim jedinicama i standardima u Londonu.[14] Standard živinog stuba je održan do Generalne konferencije za tegove i mere 1948. godine, na kojoj je om redefinisan u apsolutnim terminima umesto kao standard artefakta.

Vidi još uredi

Reference uredi

  1. ^ BIPM SI Brochure: Appendix 1, p. 144
  2. ^ IEEE/ASTM SI 10-2002: IEEE/ASTM Standard for Use of the International System of Units (SI): The Modern Metric System. SASB/SCC14 - SCC14 - Quantities, Units, and Letter Symbols. 2002-12-30. 
  3. ^ Thompson, Ambler; Taylor, Barry N. (2008). „Chapter 9.3 Spelling unit names with prefixes”. Guide for the Use of the International System of Units (SI) (PDF) (2nd corrected printing, 2008 izd.). Gaithersburg, Maryland, USA: National Institute of Standards and Technology, U.S. Department of Commerce. CODEN NSPUE3. NIST Special Publication 811. Arhivirano (PDF) iz originala 2021-01-31. g. Pristupljeno 2021-01-31. „Reference [6] points out that there are three cases in which the final vowel of an SI prefix is commonly omitted: megohm (not megaohm), kilohm (not kiloohm), and hectare (not hectoare). In all other cases in which the unit name begins with a vowel, both the final vowel of the prefix and the vowel of the unit name are retained and both are pronounced.”  (85 pages)
  4. ^ „NIST Guide to the SI”. Gaithersburg, Maryland, USA: National Institute of Standards and Technology (NIST), Physical Measurement Laboratory. 2016-08-25. Chapter 9: Rules and Style Conventions for Spelling Unit Names, 9.3: Spelling unit names with prefixes. Special Publication 811. Arhivirano iz originala 2021-01-31. g. Pristupljeno 2021-01-31.  [1]
  5. ^ Aubrecht II, Gordon J.; French, Anthony P.; Iona, Mario (2012-01-20). „About the International System of Units (SI) Part IV. Writing, Spelling, and Mathematics”. The Physics Teacher. 50 (2): 77—79. Bibcode:2012PhTea..50...77A. doi:10.1119/1.3677278. 
  6. ^ Hunt, Bruce J. (1994). „The Ohm Is Where the Art Is: British Telegraph Engineers and the Development of Electrical Standards” (PDF). Osiris. 2. 9: 48—63. S2CID 145557228. doi:10.1086/368729. Arhivirano iz originala 2014-03-08. g. Pristupljeno 2014-02-27. 
  7. ^ Siemens, Werner (1860). „Vorschlag eines reproducirbaren Widerstandsmaaßes”. Annalen der Physik und Chemie (na jeziku: nemački). 186 (5): 1—20. Bibcode:1860AnP...186....1S. doi:10.1002/andp.18601860502. 
  8. ^ Clark, Latimer; Bright, Sir Charles (9. 11. 1861). „Measurement of Electrical Quantities and Resistance”. The Electrician. 1 (1): 3—4. Pristupljeno 27. 2. 2014. 
  9. ^ Report of the Thirty-First Meeting of the British Association for the Advancement of Science; held at Manchester in September 1861. septembar 1861. str. xxxix—xl. 
  10. ^ Williamson, A.; Wheatstone, C.; Thomson, W.; Miller, W. H.; Matthiessen, A.; Jenkin, Fleeming (septembar 1862). Provisional Report of the Committee appointed by the British Association on Standards of Electrical Resistance. Thirty-second Meeting of the British Association for the Advancement of Science. London: John Murray. str. 125—163. Pristupljeno 27. 2. 2014. 
  11. ^ Williamson, A.; Wheatstone, C.; Thomson, W.; Miller, W. H.; Matthiessen, A.; Jenkin, Fleeming; Bright, Charles; Maxwell, James Clerk; Siemens, Carl Wilhelm; Stewart, Balfour; Joule, James Prescott; Varley, C. F. (septembar 1864). Report of the Committee on Standards of Electrical Resistance. Thirty-fourth Meeting of the British Association for the Advancement of Science. London: John Murray. str. Foldout facing page 349. Pristupljeno 27. 2. 2014. 
  12. ^ Williamson, A.; Wheatstone, C.; Thomson, W.; Miller, W. H.; Matthiessen, A.; Jenkin, Fleeming; Bright, Charles; Maxwell, James Clerk; Siemens, Carl Wilhelm; Stewart, Balfour; Varley, C. F.; Foster, G. C.; Clark, Latimer; Forbes, D.; Hockin, Charles; Joule, James Prescott (septembar 1867). Report of the Committee on Standards of Electrical Resistance. Thirty-seventh Meeting of the British Association for the Advancement of Science. London: John Murray. str. 488. Pristupljeno 27. 2. 2014. 
  13. ^ „System of measurement units”. Engineering and Technology History Wiki. Pristupljeno 13. 4. 2018. 
  14. ^ a b Fleming, John Ambrose (1911). „Units, Physical”. Ur.: Chisholm, Hugh. Encyclopædia Britannica (na jeziku: engleski). 27 (11 izd.). Cambridge University Press. str. 738–745; see page 742. „An Electrical Congress was held in Chicago, U.S.A. in August 1893, to consider......and at the last one held in London in October 1908 were finally adopted” 

Literatura uredi

Spoljašnje veze uredi

 
Om na Vikimedijinoj ostavi.
Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Ом_(јединица)&oldid=27549144”