Opština Istočni Stari Grad
Opština Istočni Stari Grad (ranije Srpski Stari Grad) je opština grada Istočno Sarajevo u Republici Srpskoj, BiH. Administracija opštine se nalazi u naselju Hreša. Prema podacima Agencije za statistiku Bosne i Hercegovine na popisu stanovništva 2013. godine, u opštini je popisano 1.131 lice.[4]
| Opština Istočni Stari Grad | |
|---|---|
 Grb | |
| Osnovni podaci | |
| Država |  Bosna i Hercegovina
|
| Entitet |  Republika Srpska
|
| Sjedište | Hreša |
| Stanovništvo | |
| Stanovništvo |  1.079[1] 1.116[2]1.418[3] (2017 2013 1996) |
| Geografske karakteristike | |
| Površina | 105 km2 |
|
| |
| Ostali podaci | |
| Vremenska zona | UTC+1 (CET), ljeti UTC+2 (CEST) |
| Načelnik opštine | Bojo Gašanović [1] (SDS) |
| Poštanski broj | 71144 |
| Pozivni broj | 57 |
| Krsna slava | Sveti Pantelejmon |
| Veb-sajt | Opština Istočni Stari Grad |
Opština uredi
Prema Zakonu o teritorijalnoj organizaciji i lokalnoj samoupravi Republike Srpske iz 1994. godine, jedna od opština u Republici Srpskoj je bila i Opština Stari Grad koja je uključivala dio naseljenih mjesta bivše jugoslovenske opštine Stari Grad (Sarajevo).[a] Na dijelu nekadašnje sarajevske gradske opštine Stari Grad i dijela opštine Ilijaš koji su pripali Republici Srpskoj, a pod nazivom Srpski Stari Grad nakon potpisivanja Dejtonskog sporazuma, nastavila je da egzistira današnja opština Istočni Stari Grad.
Geografija uredi
Položaj uredi
Područje Opštine Istočni Stari Grad se sastoji iz dva dijela, većeg južnog dijela i znatno manjeg sjevernog dijela. Veći južni dio se proteže u pravcu sjever-jug 8–12 km, a istok zapad 2–6 km i entitetski pripada Republici Srpskoj. Površina opštine iznosi 105 km², što predstavlja 0,205% od površine Bosne i Hercegovine koja iznosi 51.209,2 km² ili 0,419% od površine Republike Srpske koja iznosi 25.035 km². Opština Istočni Stari Grad se nalazi u centralnom dijelu Bosne i Hercegovine i centralno-istočnom dijelu Republike Srpske. Ovaj prostor sa aspekta geografske regionalizacije pripada planinsko-kotlinskoj oblasti, odnosno podregiji Centralne Bosne (regionalizacija prof. dr Jovan Đ. Marinković). U geomorfološkom smislu područje Istočnog Starog Grada pripada unutrašnjim Dinaridima. Graniči sa ukupno pet opština. Što se tiče Federacije Bosne i Hercegovine područje graniči sa opštinama Stari Grad i Ilijaš u Kantonu Sarajevo. Granične opštine iz Republike Srpske su Istočno Novo Sarajevo, Pale i Sokolac.[5] Prema Prostornom planu Republike Srpske opština Istočni Stari Grad je smještena u regiji Istočno Sarajevo. Najbliže veće naseljeno mjesto, ujedno i centar ove regije je Istočno Sarajevo.
Opšte karakteristike prostora uredi
Područje Opštine Istočni Stari Grad u geomorfološkom smislu pripada unutrašnjim Dinaridima. U obuhvatu plana mogu se izdvojiti dvije fizičko-geografske cjeline: klisura doline rijeke Miljacke i planinski masiv Trebevića i Ozrena. Iz samih naziva ovih fizičko-geografskih cjelina je vidljiva značajna vertikalna i horizontalna diseciranost reljefa. Najniža tačka obuhvata plana je na izlasku Miljacke sa teritorije Opštine i iznosi oko 620 metara. Najviša tačka je vrh planine Trebević sa 1.629 metra. Na teritoriji opštine Istočni Stari Grad dominira visinski pojas 1.000—1.400 metara na preko 2/3 ukupne površine opštine.[5]
Naseljena mjesta uredi
Područje Opštine Istočni Stari Grad čine naseljena mjesta i dijelovi naseljenih mjesta koji su na posljednjem popisu stanovništva 1991. bili u sastavu sarajevske opštine Stari Grad: Blizanci, Bulozi, Vučija Luka, Gornje Biosko, Gornje Međuše, Dovlići, Donje Biosko, Donje Međuše, Kumane, Njemanica, Sarajevo dio — Stari Grad, Studenkovići, Faletići, Hreša, Šljeme i naselja koje su 1991. bila u sastavu opštine Ilijaš: Vuknić, Lipnik, Rakova Noga, Sirovine, i Šljeme.
Na području Opštine Istočni Stari Grad postoje četiri mjesne zajednice: MZ Bulozi, MZ Vučija Luka, MZ Trebević, MZ Hreša.
Prirodna dobra uredi
Na spisku Prirodnih dobara Republike Srpske, za teritoriju opštine Istočni Stari Grad, planirano je formiranje Parka prirode Ozren — Bukovik — Vučija Luka, koji bi se pored ove opštine prostirao i na teritoriji opština Pale i Sokolac.
Istorija uredi
Na teritoriji opštine, u selu Bulozi, na uzvišenju između Pala i Sarajeva na lae se ostaci srednjovjekovnog utvrđeni grada Hodidjeda. Prema izvorima, na uzvišenju Gradac nalazio se stari grad Hodidjed koji je izgrađen krajem XIV i početkom XV vijeka. Smatra se da je podignut pre obližnjeg Starog Grada. Sa uzvišenja se kontrolisao prolaz u zemlju Pavlovića, srednjovjekovnih knezova koji su vladali ovom oblasti. Pretpostavlja se da je u ovom mjestu sjedio djed, starješina Crkve bosanske, te otud i naziv mjestu.
Srpska skupština Opštine Stari Grad, je konstituisana 22. februara 1992. godine, kada je izabrano i rukovodstvo opštine. Opština je službeno formirana 21. jula 1993. godine, usvajanjem Zakona o obrazovanju Srpske opštine Stari Grad Sarajevo, a činili su čine teritorije bivše opštine Stari grad Sarajevo, naseljene Srbima. Za prvog načelnika izabran je Kosta Plakalović, a prvo sjedište Opštine bilo je u Lovačkom domu na Crepoljsku. Administracija opštine je sada smještena je u naselju Hreša. Poslije potpisivanja Dejtonskog sporazuma opština je nosila ime Srpski Stari Grad, ali je taj naziv Ustavni sud BiH proglasio neustavnim, pa je nov naziv Istočni Stari Grad.
Političko uređenje uredi
Opštinska administracija uredi
Načelnik opštine predstavlja i zastupa opštinu i vrši izvršnu funkciju u Istočnom Starom Gradu. Izbor načelnika se vrši u skladu sa izbornim Zakonom Republike Srpske i izbornim Zakonom BiH. Opštinsku administraciju, pored načelnika, čini i skupština opštine. Institucionalni centar opštine Istočni Stari Grad je naselje Hreša, gdje su smješteni svi opštinski organi.
Načelnik opštine Istočni Stari grad je Bojo Gašanović ispred Srpske demokratske stranke, koji je na tu funkciju stupio nakon lokalnih izbora u Bosni i Hercegovini 2020. godine. Sastav skupštine Opštine Istočno Stari Grad je prikazan u tabeli.[6]
Javne ustanove uredi
U Opštini funkcioniše organizaciona jedinica u sastavu Pošta Srpske, dok u sastavu Doma zdravlja "Pale", za teritoriju Istočnog Starog Grada djeluje i ambulanta porodične medicine "Stari Grad", smještena u centralnom opštinskom naselju, Hreši. Tokom 2006. godine osnovano je Javno komunalno preduzeće "Glog", koje pored komunalnih djelatnosti odvoženja otpada, održavanja saobraćajnica i javnih površina, u sklopu svoje registrovane djelatnosti ispunjava uslove rada prihvatilišta za životinje. Prihvatilište je sagrađeno i prilagođeno držanju i smještanju napuštenih pasa s područja istočne Republike Srpske i nalazi se u naselju Hreša.[7]
Na području opštine, kao jedna od organizacionih jedinica Šuma Srpske, posluje šumska uprava "Bistrica" kao ispostava šumskog gazdinstva "Romanija" Sokolac. Šumsko gazdinstvo "Romanija", preko uprave "Bistrica" upravlja i gazduje sa šumama i šumskim zemljištem na šumskoprivrednom području opštine Istočni Stari Grad.[8]
U aprilu 2022. godine sa radom je počeo biro Zavoda za za zapošljavanje Republike Srpske.
U sklopu Republičke uprave za geodetske i imovinsko-pravne poslove, na Hreši posluje područna kancelarija Istočni Stari Grad.[9]
Tokom 2023. godine, Poreska uprava Republike Srpske je pokrenula proces uspostavljanja Područne jedinice Istočni Stari Grad.[10]
Kultura uredi
Opština Istočni Stari Grad ne posjeduje dom kulture. Centralna ustanova kulture za teritoriju Opštine Berkovići je Narodna biblioteka Istočni Stari Grad, u kojoj se u skladu sa mogućnostima organizuju književne večeri, promocije romana, razne radionice za djecu i učenike, kao i niz drugih kulturnih manifestacija. U Istočnom Starom Gradu djeluje i Srpsko kulturno i prosvjetno društvo "Prosvjeta", koje je pokretač velikog broja kulturnih događaja. Na olimpijskoj planini Trebević na 1.266 metara nadmorske visine smješten je Planinski dom "Sveti Luka" koji je kao umjetnička kolonija do sada ugostio dvije likovne kolonije, održao međunarodnu smotru glumačkih akademija, ustanovio manifestaciju "Ljeto na Trebeviću", književne večeri, predstave za djecu, večeri narodnog stvaralaštva.
Obrazovanje uredi
Prema Odluci o privremenom broju i prostornom rasporedu osnovnih škola u Republici Srpskoj iz 1994. kojom se utvrđuje broj i prostorni raspored osnovnih škola kao i broj izdvojenih odjeljenja osnovnih škola u Republici Srpskoj, na teritoriji Srpske Opštine Stari Grad, egzistirala su izdvojena odjeljenja Osnovne škole "Mokro" iz Mokrog, koja su djelovala u Bulozima, Vučjoj Luci, Hreši i Gornjem Biosku .[b]
Sport uredi
Na teritoriji opštine osnovan je Džudo klub "Crepoljsko" čiji članovi pokazuju zapažene rezultate. Takmičari Smučarskog kluba "Mladen Grujić" ostvaruju pozitivne rezultate na regionalnim, republičkim i državnim takmičenjima, o čemu svjedoče i brojne osvojene medalje na pomenutim prvenstvima. Svake godine opština u saradnji sa smučarskim klubom organizuje Memorijal "Mladen Grujić" u nordijskom skijanju. Na području opštine nema uređenih objekata za bazične sportove poput košarke, odbojke, atletike, gimnastike, što je preduslov za masovnije bavljenje sportom, kako takmičarskim tako i rekreativnim, dok su sportski tereni izgrađeni u centralnom naselju opštine, Hreši kao i na Vučijoj Luci.[11]
Opština Istočni Stari Grad, je jedna od rijetkih opština u Republici Srpskoj i cijeloj Bosni i Hercegovini u kojoj egzistira Golf klub. Golf klub „Smreka” je osnovan na teritoriji naselja Vučija Luka, gdje su izgrađeni i tereni za organizovano igranje ovoga sporta.[12]
Religija uredi
Na teritorija opštine Istočni Stari Grad, najveći broj stanovništva, je pravoslavne vjeroispovijesti, i pripadaju srpskoj pravoslavnoj crkvi. Jedini vjerski objekat na teritoriji opštine je Hram Svetog Pantelejmona u selu Vučija Luka, koji je izgrađen tokom 2002. godine.
Privreda uredi
Opština je bogata šumskim bogatstvima, a pogodna je i za razvoj stočarstva i proizvodnju određene vrste poljoprivrednih proizvoda (krompir, raž, zob i pšenica). U Opštini djeluje drvoprerađivačkom društvu „Pilana“ Vučija Luka, kao i rudnik mermera na Hreši koji zapošljavaju veći broj radnika. U Opštini postoji veći broj privatnih preduzeća za proizvodnju rezane građe, kao i preduzeća koja se bave trgovinom i ugostiteljstvom, motažom centralnog grijanja, stočnom pijacom, trgovinom stoke, trgovinom sjemenske robe i stočnom hranom.
Saobraćaj uredi
Preko teritorije Opštine Istočni Stari Grad prelaze dvije značajne saobraćajnice: magistralni put Sarajevo — Pale — Goražde — Višegrad — granica prema Srbiji (M5) i regionalni put Sumbulovac — Hreša — administrativna linija Republike Srpske. Osnovno obelježje putne mreže na teritoriji opštine je da je ona saobraćajno-tehnički vrlo stara i dotrajala i sa minimalnim rekonstrukcijskim intervencijama na njoj. Mreža saobraćajnica po rangovima je vrlo nerazvijena i kao takva ne može da odgovori na sve zahtjeve programskog razvoja privrede i stanovništva opštine i šire regije. Shodno stepenu tehničkog stanja, regionalnom značaju, namjeni i gustini putna mreža je na nivou opštine klasifikovana u ukupno tri kategorije: magistralni, regionalni i lokalni put. Ukupna dužina svih puteva na teritoriji opštine iznosi 129 km.[5]
Stanovništvo uredi
Broj stanovnika prema procjenama iznosi 3.185 stanovnika (2004. godine zvanična procjena Zavod za statistiku Republike Srpske), a prosječna gustina naseljenosti opštine je 41 st/km². Opština je naseljena uglavnom Srbima.
Stanovništvo 1991. uredi
Nacionalni sastav 2013. (konačni rezultati BHAS) uredi
Napomene uredi
Vidi još uredi
Reference uredi
- ^ „Procjena broja stanovnika 2017.”
- ^ „Popis stanovništva, domaćinstava i stanova u Republici Srpskoj 2013, REZULTATI POPISA”
- ^ „Procjena broja stanovnika 1996.”
- ^ a b „Popis stanovništva u BiH 2013.” (PDF). Arhivirano iz originala (PDF) 30. 06. 2016. g. Pristupljeno 26. 08. 2016.
- ^ a b v Opština Istočni Stari Grad/Geografija Arhivirano na sajtu Wayback Machine (1. april 2012), Pristupljeno 17. 4. 2013.
- ^ „Istočni Stari Grad”. izbori.ba. Pristupljeno 24. 6. 2021.
- ^ „Prihvatilište za pse”. JKP "Glog". Arhivirano iz originala 20. 12. 2016. g. Pristupljeno 3. 12. 2016.
- ^ „Organizacija”. Šume Republike Srpske. Pristupljeno 3. 12. 2016.
- ^ „Kontakt informacije”. Republička uprava za geodetske i imovinsko-pravne poslove. Pristupljeno 28. 08. 2023.
- ^ „Odluka” (PDF). Ministarstvo finansija. Pristupljeno 28. 08. 2023.
- ^ „Sport”. Opština Istočni Stari Grad. Arhivirano iz originala 20. 12. 2016. g. Pristupljeno 3. 12. 2016.
- ^ „O nama”. Golf klub Smreka. Pristupljeno 28. 8. 2023.
Izvori uredi
- Zvanična stranica opštine Istočni Stari Grad (jezik: srpski)
- Zvanična stranica Grada Istočno Sarajevo (jezik: srpski)
