Opština Kula
Opština Kula je jedna od opština u Republici Srbiji. Nalazi se u AP Vojvodina i spada u Zapadnobački okrug. Po podacima iz 2004. opština zauzima površinu od 481 km² (od čega na poljoprivrednu površinu otpada 45404 ha, a na šumsku 279 ha).
| Opština Kula | |
|---|---|
 Zgrada SO Kula
| |
 Grb | |
| Osnovni podaci | |
| Država |  Srbija
|
| Autonomna pokrajina | Vojvodina |
| Upravni okrug | Zapadnobački |
| Sedište | Kula |
| Stanovništvo | |
| Stanovništvo |  35.592 (2022)[1]
|
| Geografske karakteristike | |
| Površina | 481 km2 |
|
| |
| Ostali podaci | |
| Vremenska zona | UTC+1 (CET), leti UTC+2 (CEST) |
| Predsednik opštine | Damjan Miljanić (SNS) |
| Veb-sajt | www.kula.rs |
Sedište opštine je grad Kula. Opština Kula se sastoji od 7 naselja. Prema podacima sa poslednjeg popisa 2022. godine u opštini je živelo 35.592 stanovnika[1] (prema popisu iz 2011. bilo je 43.101 stanovnika).[2] U opštini se nalazi 8 osnovnih i 4 srednje škole.
Geografija uredi
Opština Kula ističe se središnjim položajem u Bačkoj. Međufunkcionalna spona i faktor okupljanja svoje teritorije je grad Kula. Iako je u svojoj opštini ekscentrično položena, po svojim višestrukim funkcijama Kula ima centralno značenje. Tako izraženi funkcionalni centralitet sem Vrbasa i Sombora nema ni jedno naselje kanalske zone. Specifičnost saobraćajno-geografskog položaja Kulske teritorije naglašena je momentom tranzitno-čvorišne dekoncentracije na šire područje Velikog Kanala, zbog čega je i Crvenka mogla preuzeti deo tranzitno-čvorišnih funkcija. U tom smislu Crvenka se pojavljuje kao sekundarna polarizacijska tačka koja prema sebi privlači deo Kulske teritorije i ima odgovarajuću ulogu u funkcionalnoj regionalizaciji. S relativno kompleksnijim regionalnim učincima.
Reljef uredi
Reljefna jednoličnost ovog područja je prividna, jer pri detaljnijem posmatranju dolaze do izražaja određeni kontrasti, najizrazitiji u pojavi i rasprostranjenosti povišene lesne zaravni (lesnog platoa), koja u odnosu na nižu lesnu terasu ostavlja utisak povišenog i zasečenog reljefnog bloka. I jedan i drugi reljefni elemenat ističu se tlima visokog boniteta što se odražava u pojmu agrarne vrednosti ovih krajeva.
Klima uredi
Klimatska kontinentalnost odražava se negativnim januarskim i visokim julskim temperaturama. Za godišnji tok temperatura je upadljivo da se ekstremi ne podudaraju s letnjim i zimskim solsticijem, ali s izuzecima od ove pretežne pravilnosti.
Naseljena mesta uredi
Demografija uredi
Naselja sa većinskim srpskim stanovništvom su Lipar, Nova Crvenka, Sivac i Crvenka. Kula ima relativnu srpsku većinu, Kruščić relativnu crnogorsku. Ruski Krstur ima rusinsku većinu.
Demografska kretanja stanovništva pokazuju pozitivne iznose mehaničkog kretanja broja stanovnika opštine u celini. Pozitivna kretanja pokazuju i dva vodeća naselja opštine - Kula i Crvenka. Ostala naselja iskazuju naizmenično oscilatorne tendence s negativnim vrednostima u poslednjem popisnom cenzusu.
Heterogenost i izmešanost bitna je karakteristika nacionalnog sastava ovog kraja. Najbrojnije je srpsko stanovništvo, a od nacionalnosti najzastupljeniji su Mađari. Crnogorci su najznačajnija imigraciona komponenta. Etnički specifikum kraja su Rusini sa svojom zanimljivom i bogatom kulturnom baštinom.
Privreda uredi
U privrednim funkcijama osnovno značenje imaju industrija i poljoprivreda. Industrija sa svojim kapacitetima i proizvodnjom daleko prelazi opštinske okvire. Neke industrijske grane poprimaju po važnosti i vrsti proizvodnje državne relacije, a neke se pojavljuju i na stranom tržištu sa svojim kvalitetnim proizvodima. Industriju u celini karakteriše pravilan izbor proizvodne orijentacije i dinamičan razvoj. U prostornom rasporedu, pored aglomerativnih, dolaze do izražaja i disperzne tendencije.
U slici agrarnog pejzaža dolaze do izražaja društveni posedi. Vizuelno naglašeni velikim prostranstvom i individualni posedi s pravilnom kraćom i užom pacelacijom. Brojčanu prevlast imaju livade, a ostale kategorije tla odraz su ekološke sredine reljefnih elemenata. Iako je vodeće naselje Kula položeno na istočnoj periferiji opštinske teritorije, raspored naselja u celini odražava gotovo izotelno rastojanje. Na dodiru dvaju reljefnih elemenata prostiru se Kula Crvenka i Sivac. Ruski Krstur je najznačajnije naselje lesne terase na kojoj se nalazi i Kruščić. Na lesnoj zaravni nalaze se svega dva naselja opštine - Lipar i Nova Crvenka. Kula i Crvenka kao vodeća naselja svrstana su u kategoriju gradskih naselja s gradskim prospektima i rekonstruisanim centralnim delovima. I u ostalim naseljima nailazimo u centralnim delovima na elemente gradske arhitekture. Rasprostranjenje i vertikalne linije arhitektonskih objekata su proporcionalne s veličinom i značenjem naselja.
Reference uredi
- ^ a b „Konačni rezultati popisa stanovništva, domaćinstava i stanova 2022. (knjiga 1, nacionalna pripadnost opštine i gradovi)”. popis2022.stat.gov.rs. Pristupljeno 21. 12. 2022.
- ^ „Uporedni pregled broja stanovnika 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002. i 2011.” (PDF). Beograd: Republički zavod za statistiku. 2014.
- ^ Etnička struktura nakon popisa 2011.
Literatura uredi
- Kulska komuna, Ekonomska politika - Beograd)
- Kula, „Poslovni monitor“, maj. 1994.
- Monografija fabrike „Sloboda“, Jež, Beograd. 1970.
- Katalog Kula. 1973.
- Vojvodina - znamenitosti i lepote, književne novine, Beograd, 1968.
- Franc Blanc - Kula und seine deutschen, Volflfgang Hen, Štutgart, 1976.
- Opština Kula - Geografska monografija, Kula - Novi Sad, 1982. (pp. 268, 269) Dr Josip Pleše, prof. univerziteta.
