Opština Tutin
Opština Tutin je jedna od opština Srbije. Nalazi se u jugozapadnoj Srbiji, u Raškom okrugu.
| Opština Tutin | |
|---|---|
_7694.NEF.jpg) Sa leve strane zgrada u kojoj se nalazi sedište opštine Tutin
| |
| |
| Osnovni podaci | |
| Država |  Srbija
|
| Upravni okrug | Raški |
| Sedište | Tutin |
| Stanovništvo | |
| Stanovništvo |  33.053 (2022)
|
| Geografske karakteristike | |
| Površina | 742 km2 |
|
| |
| Ostali podaci | |
| Vremenska zona | UTC+1 (CET), leti UTC+2 (CEST) |
| Predsednik opštine | Salih Hot (SDA) |
| Veb-sajt | www.tutin.rs |
Prema popisu stanovništva iz 2011. godine, opština Tutin ima 31.155 stanovnika. Većinu, prema popisu iz 2011. čine Bošnjaci 28041 (90%), Muslimana ima 1092 (3,50%) a Srba 1090 (3,48%). Prema podacima sa poslednjeg popisa 2022. godine u opštini je živelo 33.053 stanovnika.[1]
Opština Tutin kao jedna od raških opština nalazi se na teritoriji jugozapadne Srbije i ograničena je teritorijama 7 drugih opština: Novim Pazarom, Sjenicom, Zubinim Potokom i Istokom iz Srbije, a Rožajama, Petnjicom i Bijelim Poljem iz Crne Gore.
Teritorija opštine Tutin sa prosečnom nadmorskom visinom od 1000 m prostire se na površini od 741 km² što je čini, zajedno sa gradom Novim Pazarom, drugom opštinom Raškog okruga, dok je po broju stanovnika (30.054) treća opština istog okruga.
Geografija i topografija uredi
Opština Tutin spada među najviše opštine u Srbiji, sa prosečnom nadmorskom visinom iznad 1.000 m. Ispod 800 m nadmorske visine nalazi se samo 15 km² teritorije opštine. Njih čine delovi dolina Sebečevske i reke Ibar. Između 800 i 1.000 m nadmorske visine nalaze se, uglavnom, više površine oko ovih reka, kao i Tutinska kotlina i Koštan-polje koji zauzimaju 174 km² površine opštine. Najveća prostranstva, 463 km², čine tereni Pešterske visoravni i nižih planina (Velike Ninaje, Huma i Jaruta) sa visinama od 1.000 do 1.500 m. Gornja granica naseljenosti je 1.300 m nadmorske visine. Tereni između 1.500 i 2.000 m nadmorske visine čine 88 km² (pojas Mokre Gore i Mokre planine). Iznad 2.000 m nadmorske visine nalazi se samo 0,7 km² u okviru kojih je smešten najviši planinski vrh u opštini, Pogled. Stalno nenaseljeni tereni nalaze se na visinama iznad 1.300 m, prostirući se na 187 km². Reljef opštine Tutin karakterišu visoravni, brdovito zemljište, brežuljci, bregovi, brda, planine, planinski venci, brojni planinski predeli (sedla), klisure, kotline, vrtače, pećine i reke sa nizom manjih pritoka. Ravničarsko zemljište je retko. Ima ga na područjima Gornje i Donje Pešteri i u dolini reka: Vidrenjaka, Ibra, Kovačke reke, Smolučke reke, Godulje i Populje. Obeležja ravničarskog prostora ima i rejon sela Velje Polje i delovi sela Gornji i Donji Crniš. Najbrojniji su brežuljci (najmanja uzvišenja), bregovi (nešto veća uzvišenja od brežuljaka) i brda (uzvišenja do 500 m nadmorske visine). Na teritoriji opštine Tutin izdvaja se nekoliko planinskih oblasti: Mojstirsko-draške planine, Gornja i Donja Pešter. Reljef Mojstirsko-draške oblasti čine visoke planine. Strmo, iznad Ribarića i Ćulija (Čulija), uzdiže se planina Veprnja (1.393 m). Južno od Veprnje, pruža se široki planinski masiv Ponora, Slomne gore i Poljane, na kojima se ističu visoki vrhovi: Novin vrh (1.806 m) i Pogled (2.154 m). Guste šume na ovoj planini ispresecane su brojnim prostranim pašnjacima. Iznad sela Drage i Vrbe uzdižu se masivi: Kosov ravan i Vuksanove rupe. Na tom području se ističu vrhovi Orlosed (1.689 m) i Zogića stanovi (1.947 m). Središnje naselje Gornje Pešteri je Leskova. Ceo basen je planinski sa nadmorskom visinom od 1.028 do 1.334 m. Severno od ovog novonastalog naselja pružaju se sela Gradac i Braćak, kao i prostrano polje sve do Karajukića Bunara (u sjeničkoj opštini). Ovo prostranstvo presecaju dva veća uzvišenja: Gračanski krš (1.364 m) i Trojan (1.351 m).
Klima uredi
Na celom području dominantna je planinska klima, sa dugim i snežnim zimama i kraćim i svežim letima, osim dolina Ibra i Vidrenjaka u kojima klima ima karakteristike subplaninskog tipa.
- Najhladniji mesec — januar — prosečna temperatura 3,4 °C
- Najtopliji mesec — avgust — prosečna temperatura 17 °C
- Prosečna godišnja temperatura 7,8 °C
- Najvlažniji mesec — januar i decembar — prosečna vlažnost 85%
- Najsušniji mesec — maj — prosečna vlažnost 69%
- Prosečne godišnje padavine 610 l/m²
- Broja dana preko 25° — 74
- Broj dana sa jako niskom temperaturom (ispod nule) — 132
- Broj dana pod snegom — 85 dana
- Najviše padavina — mesec jun — prosek 68 l/m²
- Najmanje padavina — mesec januar — prosek 31 l/m²
- Prosečan broj sunčanih sati — 5,13 h/dan
Demografija uredi
| Sastav stanovništva – opština Tutin | |||
|---|---|---|---|
| Ukupno | 33.053 (100,00%) | 31.155 (100,00%) | 29.740 (100,00%) |
| Bošnjaci | 30.413 (92,01%) | 28.041 (90,00%) | 28.319 (94,23%) |
| Srbi | 704 (2,13%) | 1.090 (3,48%) | 1.299 (4,32%) |
| Muslimani | 340 (1,03%) | 1.092 (3,50%) | 223 (0,74%) |
| Ostali | 1.488 (6,17%) | 932 (2,99%) | 83 (0,28%) |
Vidi još uredi
Reference uredi
- ^ „Konačni rezultati popisa stanovništva, domaćinstava i stanova 2022. (knjiga 1, nacionalna pripadnost opštine i gradovi)”. popis2022.stat.gov.rs. Pristupljeno 21. 12. 2022.
