Orden Svetog Stanislava
Orden Svetog Stanislava (polj. Order Świętego Stanisława, rus. Орден Святого Станислава) je prvobitno bilo odlikovanje Poljsko-litvanske državne zajednice, zatim Kraljevine Poljske (1765—1831) i na kraju Ruske Imperije (1831—1917). Orden se prestao dodijeljivati 1917. godine. Danas postoje dva priznata ordena koja tvrde da potiču iz prvobitnog Ordena Svetog Stanislava: to su ruski dinastički Orden Svetog Stanislava (Kuća Romanovih) i poljski Orden preporoda Poljske.[1]
| Orden Svetog Stanislava | |
|---|---|
 Zvijezda Imperatorskog i carskog Ordena Svetog Stanislava I stepena | |
Dodeljuje  Ruska Imperija | |
| Tip |  |
| Status | nije aktivan |
| Moto | Nagrađujući, on potiče |
| Ustanovljen | 7. maj 1765. |
Istorijat uredi
Viteški red Svetog Stanislava osnovao je 1765. poljski kralj Stanislav II Ponjatovski (1732—1798), a ime je dobio prema istoimenom krakovskom biskupu iz 11. vijeka. Nakon podjele Poljske među velikim silama, gdje je Rusija dobila pozamašan dio, ruski car Aleksandar I (1777—1825) preuzeo je spomenuto odlikovanje 1815. i nastavio ga dodjeljivati kao rusko u četiri stepena. Orden se dodjeljivao u početku za vojne uspjehe, ali kasnije sve više postaje odlikovanje namijenjeno pojedincima koji su se istakli na humanitarnom, privrednom, kulturno-naučnom planu ili opštenarodnom dobru. Zvijezda Ordena Svetog Stanislava I stepena bila je rezervisana samo za strane državljane. Od polovine 19. vijeka, dotadašnji lik svetitelja na ordenu prelazi u monogram u obliku dva isprepletena slova "S" koji predstavljaju akronim Svetog Stanislava.[2]
Opis ordena uredi
Zvijezda Ordena Svetog Stanislava I stepena nalazi se na svilenoj lenti dužine 150 centimetara, a širine 11 centimetara. Boja lente je crveno - bijela, a boje se mijenjaju na način: bijela, crvena, bijela, crvena, bijela, crvena, bijela. Sama zvijezda ima osam krakova, a svaki krak pet šiljaka. Centralni dio zvijezde čine tri koncentrična kruga. Spoljni krug ispunjen je zelenim emajlom u kojem je osam pozlaćenih grančica (po dvije vezane cvijetom). U manjem krugu je štampanim slovima zapisan tekst: PRAEMIANDO INCITAT, odnosno "Nagrađujući, on (ruski car) potiče"’. U najmanjem krugu, u samom centru zvijezde, je zlatni monogram Svetog Stanislava "SS".[2]
Reference uredi
- ^ Duckers, Peter (2008). European orders and decorations to 1945. Botley, Oxford, UK: Shire Publications. str. 67. ISBN 978-0-7478-0670-7.
- ^ a b Huzjan, Vledimir (2011). „Odlikovanja i plaketa Vatroslava Jagića”. Historia Varasdiensis. vol. 1, br. 1: 191.