Osmi dalmatinski korpus NOVJ

Osmi dalmatinski udarni korpus bio je korpus Narodnooslobodilačke vojske Jugoslavije formiran je 7. oktobra 1943. naredbom Vrhovnog komandanta NOV i POJ Josipa Broza Tita od Devete, Devetnaeste, Dvadesete i 26. divizije i Srednjedalmatinkog, Kninskog, Dinarskog, Mosečko-svilajskog, Segetsko-marinskog, Imotskog, Makarskog, Mosorskog, Neretvanskog, Grahovo-peuljskog, Glamočkog i Livanjskog partizanskog odreda. Pri formiranju imao je ukupno 13.049 boraca. Naredbom Vrhovnog štaba NOV i POJ od 24. oktobra 1943. Štabu Osmog korpusa privremeno je bila potčinjena i Mornarica NOVJ.

Osmi dalmatinski udarni korpus
Borci 8. korpusa marširaju kroz oslobođeni Mostar februara 1945.
Postojanje	7. oktobar 1943 — 1. mart 1945.
Formacija	9. dalmatinska divizija 19. severnodalmatinska divizija 20. dalmatinska divizija 26. dalmatinska divizija
Jačina	13.049 boraca
Deo	Narodnooslobodilačke vojske Jugoslavije
Angažovanje	Operacija Citen Operacija Reselšprung Oslobođenje Dalmacije 1944. Kninska operacija Mostarska operacija
Komandanti
Komandant	Pavle Ilić
Načelnik štaba	Maksimilijan Baće
Politički komesar	Ivan Kukoč

Prvi komandant korpusa bio je Pavle Ilić Veljko, zatim Vlado Ćetković, a nakon njegove pogibije, oktobra 1944. Petar Drapšin. Politički komesari korpusa bili su Ivan Kukoč, do 25. januara 1944. i potom Boško Šiljegović, do kraja rata.

Za postignuti uspeh prilikom oslobođenja Knina, Vrhovni komandant NOV i POJ Josip Broz Tito je 10. decembra 1944. pohvalio Osmi korpus, a Glavni štab NOV i PO Hrvatske mu je 25. decembra 1944. dodelio naziv udarni.

Mobilizacijom novih boraca korpus je krajem decembra 1944. imao oko 35.000 boraca, a februara 1945. 45.524 borca. Naredbom Generalštaba JA Osmu korpus je 1. marta 1945. korpus je preformiran u Četvrtu armiju JA, čim je Štab korpusa prestao da postoji.

Komandni sastav korpusa

• Komandanti korpusa:
  • Pavle Ilić Veljko — vršilac dužnosti od formiranja korpusa do decembra 1943.
  • Sreten Žujović — vršilac dužnosti od decembra 1943. do januaru 1944.
  • Vlado Ćetković — od januara do oktobra 1944.
  • Milan Kuprešanin — vršilac dužnosti od oktobra do novembra 1944.
  • Petar Drapšin — od novembra 1944. do marta 1945.

• Politički komesari korpusa:
  • Ivan Kukoč — od formiranja korpusa do januara 1944.
  • Boško Šiljegović — od januara 1944. do marta 1945.

• Načelnici Štaba korpusa:
  • Maksimilijan Baće — od formiranja korpusa do decembra 1943.
  • Milan Kuprešanin — od decembra 1943. do novembra 1944.
  • Ante Biočić — od novembra 1944. do marta 1945.

Literatura

• Vojna enciklopedija tom VI. Beograd. 1973.  COBISS.SR 168834823
• Leksikon Narodnooslobodilačkog rata i revolucije u Jugoslaviji 1941—1945. tom II. Beograd—Ljubljana: Narodna knjiga—Partizanska knjiga. 1980.  COBISS.SR 49300743
• Anić, Nikola (2004). POVIJEST OSMOG KORPUSA NARODNOOSLOBODILAČKE VOJSKE HRVATSKE 1943-1945. Zagreb: Dom i svijet.