Otkrivenje Jovanovo
Knjiga Otkrivenja, poznata i kao Otkrovenje Jovanovo (grč. Ἀποκάλυψις), deo je Novog zaveta.[1] Sadržajno, sva je usmerena ka budućnosti. Dok Knjiga postanja, na prvim stranicama Biblije, donosi himnu o stvaranju, Otkrivenje, kao poslednja knjiga Svetog pisma, zaključuje Bibliju vizijom Novog Sveta, Novog Neba i Nove Zemlje. Kao nijedna knjiga Biblije, Otkrivenje je bilo najrazličitije tumačeno zbog apokaliptičke forme, što je u novo vreme dovelo do pojava hrišćanskih sekti na zapadu.[2]
Naziv uredi
Grčka reč Ἀποκάλυψις (apokalipsa) označava objavu Božju ljudima o nečem skrovitom i samo njemu poznatom, često s obzirom na budućnost.
Književna vrsta uredi
Nije sasvim jasna granica između književne vrste otkrivenja i književne vrste proročanstva. Generalno, drži se da se apokaliptička književna vrsta nadovezuje na proročku, no dok su proroci slušali Božje objave, autori raznih otkrivenja imaju vizije, koja obično imaju simbolična značenja. Tako u apokalipsi posebno značenje imaju brojevi, stvari, likovi, delovi tela. Pritom ne treba tražiti neki međusobni sklad svih upotrebljenih simbola, a prilikom tumačenja potrebno je poznavanje nakane, vremena i načina mišljenja autora apokalipse, kako se ne bi došlo do krivih i proizvoljnih tumačenja. Književnu vrstu apokalipse, osim hrišćana i pre njih, koristile su i neke jevrejske sekte, naročito to vredi za kumranske spise, ali već i za neke jevrejske starozavetne proroke, poput Jezekilja, Zaharija i Danila.
Autor uredi
Autor Otkrivenja predstavlja se kao Jovan, koji se nalazio na ostrvu Patmos u progonstvu. Hrišćanska predanja ga poistovećuje s apostolom Jovanom. Justin Mučenik (oko 150.) spominje tu tradiciju još više raširenu krajem 2. veka. Čini se da ipak nisu sve drevne Crkve delile to mišljenje, pa ni sama knjiga nije sve do 5. veka uvrštena u njihov biblijski kanon. Od ostalih Jovanovih spisa ili onih proizašlih iz njegove škole (Jevanđelje po Jovanu, poslanice), ovo se razlikuje jezikom i stilom, kao i određenim teološkim pogledima. Danas se generalno drži da je spis napisao neko iz neposrednog Jovanovog okruženja.
Vreme nastanka uredi
Otkrivenje je najverovatnije nastalo u doba vladanja cara Domicijana, oko 95. godine. Jedan manji deo naučnika drži da je knjiga napisana već za Neronovog progona hrišćana, malo pre 70. godine.
Struktura uredi
Otkrivenje započinje kratkim uvodom (Otk 1,1-3), a nastavlja se pismima sedmerim maloazijskim crkvama (Otk 1,4-3,22), nakon čega slede proročka viđenja o događajima pre i za vreme »velikoga dana Božjega« (Otk 4,1-22,15), te zaključak (Otk 22,16-21).
Sadržaj uredi
Otkrivenje je namenjeno da podigne moral hrišćana u vreme progonstva, te to progonstvo posmatra u svetlu »velikoga Dana«, preuzimajući tu temu iz Staroga zaveta. Progonitelji Crkve, u prvom redu tadašnje Rimsko carstvo, prikazano je kao »Zver« koja, na podsticaj Sotone (Otk 12; 13,2-4), želi nauditi Crkvi.
U uvodnom viđenju Bog je prikazan kao vrhovni gospodar svemira i ljudske sudbine (Otk 4), a on daje Jaganjcu, koji predstavlja Hrista, nalog o uništenju progonitelja (Otk 5). Viđenje predviđa i ratove, bolesti i glad (Otk 6). Božji vernici pritom uživaju posebnu zaštitu, ali njihova prava pobeda ostvariće se tek na nebu (Otk 7). Grešnike Bog ne želi uništiti, nego ih ovim zlima opominje da se obrate (Otk 8-9). Poglavlja 10-16 drugim slikama ponavljaju istu poruku. Konačno, grešnici koji se ne obraćaju bivaju kažnjeni (Otk 17), nakon čega sledi tužaljka nad razorenim Vavilonom, koji predstavlja Rim (Otk 18), te pobedna pesma otkupljenih pravednika (Otk 19,1-10).
Novi krug viđenja ponovno govori o uništenju »Zveri« delovanjem Hrista (Otk 19,11-21). Crkva iskušava blagostanje, nakon kojega sledi novi napad Sotone i njegovo uništenje (Otk 20). Time konačno biva uspostavljeno nebesko kraljevstvo u kojem je savršena radost i u kojem je smrt uništena, a sve se završava slikom novoga Jerusalima (Otk 21).
Poruka knjige uredi
Glavna poruka knjige je da se Bog može voleti, ali da se Boga treba i bojati. Bog je pak u liku Jaganjca (Isus Hristos) prisutan uz sve one koji slušaju reč Gospodnju, kroz sve vreme i u svim teškoćama, probama i progonstvima. Zbog toga iskreni vernici, oni kojima je od postanka sveta ime zapisano u Knjizi Života, ne treba ničeg da se boje, jer na kraju će zlo biti pobeđeno, a oni će naći svoje mesto u nebeskom kraljevstvu radosti i večnoga života.[3]
Vidi još uredi
Reference uredi
- ^ „Projekat Rastko: prevod Emilijan Čarnić : Jovanovo Otkrivenje - Apokalipsa”. www.rastko.rs.
- ^ „Sveti Andrej Kesarijski, Tumačenje otkrovenja”. Arhivirano iz originala 14. 06. 2012. g. Pristupljeno 03. 07. 2012.
- ^ „TUMAČENJE OTKRIVENJA – Svetosavlje”. svetosavlje.org.
