Pustinjak

Pustinjak ili isposnik (zastarelo: otšelnik) je čovek koji je iz duhovnih razloga otišao od sveta, da bi živeo na osamljenom, pustom mestu. Pustinjaci su se još nazivali i eremiti (grč. ἔρημος — „pustinja“), anahoreti (grč. ἀναχωρέω — „povući se, uzmicati“) ili monasi (grč. μόνος — „sam, osamljen“), premda su neki od ovih naziva vremenom dobili određenija značenja.

Istorija uredi

Prvi pustinjaci pojavili su se u hrišćanstvu početkom 4. veka, kad su prestali progoni hrišćana i kada je hrišćanstvo postalo službena religija Rimskog carstva. Pustinjaštvo se razvilo najprije u egipatskoj i Sinajskoj pustinji, a najpoznatiji pustinjak bio je Sveti Antonije Veliki. Iz Egipta, pustinjaštvo se proširilo najpre na područje Judejske pustinje, gde je uspostavljeno nekoliko središta pustinjačkoga života, a potom i celim Bliskim istokom odakle dolazi i na Zapad. Prvobitno se taj termin primenjivao samo na hrišćane koji su imali duhovne motive da se okrenu ovom načinu života, naime pustinjsku teologiju Starog zaveta, odnosno četrdeset godina lutanja pustinjom nakon napuštanja Egipta, što je trebalo da dovede do promene srca.^[1]

U Katoličkoj crkvi se vremenom razvilo više pustinjačkih redova, a najpoznatiji su kartuzijanci i kamaldolezi. Isposništvo kao sporadični fenomen postojalo je u religijama Indije, Kine, Japana i drugih zemalja Istoka (judaizam, budizam, taoizam itd.). U različita vremena susretali su se sledeći tipovi nehrišćanskog monaškog života: pustinjaci Serapis u Egiptu; asketski budisti; Eseni, koji su živeli poput monaha na Mrtvom moru oko 3. veka p e.; Jevrejski podvižnici, zvani terapeuti, koji su živeli u blizini Aleksandrije; gnostici novoplatonskog smisla; asketski sledbenici boga Mitre. Ermitaž u Kini je delovao kao alternativa političkoj karijeri, ali ideološki je u velikoj meri bio povezan sa njim.^[2]

Isposništvo u pravoslavlju uredi

Serafim Sarovski

Monaški život (stgrč. μοναχος [monakhos] — monahos — „samotnik“) U pravoslavlju je isposnica oblik monaškog, „skitskog“ ili „pustinjskog“ života, samoća povezana sa dobrovoljnim prihvatanjem dodatnih asketskih zaveta pored opštih statutarnih propisa (na primer, intenzivna molitva, strog post, ćutanje). Primarno hrišćanstvo nije poznavalo monaštvo. I tek od drugog veka nove ere pojavili su se hrišćanski monasi (pustinjaci). Poreklo monaštva u hrišćanstvu povezano je sa imenom sv. Antonije Veliki. Reč monah je grčkog porekla i znači: sam, onaj koji vodi usamljeni život. Tim imenom se nazivaju ljudi koji su se odrekli života u svetu, i dali svečani zavet neporočnog života, poslušnosti i siromaštva. Monaha koji živi u potpunoj samoći zovemo još i: Pustinjak ili eremit (grč. ἔρημος — „pustinja“), jer su se takvi izvorno povlačili u pustinje, anahoret ili otšelnik (grč. ἀναχωρέω — „povući se„) Monasi se ne žene, odnosno monahinje se ne udaju. Žive u muškim ili ženskim manastirima. Monasi dobijaju poseban blagoslov Crkve, bez kojeg ne bi mogli stupiti u zajednicu sebi sličnih podvižnika (manastirsko bratstvo ili sestrinstvo).^[3]

Poznati pustinjaci uredi

Reference uredi

Izvori uredi

Milutin Dušanić, Veronauka u kući: pravoslavna verska čitanka, Izdavački fond Arhiepiskopije beogradsko-karlovačke, Beograd, 1996, str. 194—207

Spoljašnje veze uredi

Mediji vezani za članak Pustinjak na Vikimedijinoj ostavi

[1] Monah pustinjaka^{[mrtva veza]}

[2] Enciklopedija-pravoslavnog-duhovnog-zivota

[3] Kirijak Otšelnik

[1]

[2]

[3]