Pavle Simić

Pavle Simić
Pavle Simić
Lični podaci
Datum rođenja	1818
Mesto rođenja	Novi Sad,
Datum smrti	17. januar 1876. (57/58 god.)

Pavle Simić (Novi Sad, 1818 — Novi Sad, 17. januar 1876) bio je srpski slikar.

Biografija uredi

Rođen je u trgovačkoj porodici, ali je rano ostao bez roditelja, pa ga je prihvatio deda, sveštenik u Staroj Kanjiži. Tu je mali Pavle, gledajući ikonostase Teodora Ilića Češljara, zaželeo da postane umetnik. Srednju školu je učio u Somboru i Subotici, a zatim je prešao u Novi Sad u radionicu slikara Aloiza Kastanjija (ital. Luigi Castagni), Italijana iz Mantove. Decembra 1837. odlazi u Beč i upisuje se na Slikarsku akademiju. Studirao je do 1841 na odseku istorijskog slikarstva kod Jozefa Firiha (nem. Joseph von Führich), sledbenika nazarena, a 1840. je odlikovan Gundelovom nagradom za istaknute đake.^[1]

Delo uredi

Simić je slikao uglavnom ikonostase i portrete. Prvi njegov rad na ikonostasu je ikonostas crkve u Pirošu, slikan 1848-49. Zatim dolaze ikonostasi: manastira Kuveždina, 1850-53; crkve u Šapcu, 1853-56; prestone ikone u Starom Futogu, 1855; ikonostas crkve u Đurđevu, u Šajkaškoj, 1857; crkve u Senti, 1859; u Bačkom Despot sv. Ivanu, 1860; Nikolajevske crkve u Novom Sadu, 1863; kapele Platona Atanackovića, na Almaškom groblju u Novom Sadu, 1864; crkve u Bašaidu, u Banatu, 1864-66; crkve manastira Orahovice u Slavoniji, 1867; crkve u Glini, 1866-68; Saborne crkve u Somboru, 1870-73 i Harišove kapele u Zemunu, 1875. U crkvenom slikarstvu bio je pod velikim uticajem bečkih nazarena. Mek po koloritu, ponekad čak i sladunjav, polagao je naročito pažnju na kompoziciju i jasan harmoničan crtež.

Simić je daleko značajniji kao portretist. Napravio je priličan broj portreta, raznih veličina, među kojima su podjednako dobri i oni veliki i oni mali. Na portretima je ozbiljan, strog crtač, a u boji osećajan, mek i proziran. Neki njegovi portreti (Probojčevića, Čoveka u belom prsluku ili Prote Mateje) idu među najbolja dela srpskog slikarstva iz sredine XIX veka. Od malih portreta ističu se portreti Agripine Grujić i Milice Stojadinović-Srpkinje. Umeo je da se pozabavi i najfinijim psihološkim studiranjem svojih modela (Portret umetnikove majke).

Simić je radio i istorijke kompozicije. Načinio je četiri takve za manastir Kuvaždin, sve četiri iz života Namanjića i monumentalnih dimenzija, ali su one uništene za vreme okupacije u toku Drugog svetskog rata. Ostale su dve manje slike: Hadži Đera i Hadži Ruvim i Ilija Birčanin predaje harač. Obe se nalaze u Galeriji Matice srpske u Novom Sadu.

Izdao je i dve litografije: Majska skupština 1848, za koju je godinama pripremao portrete učesnika, i Crnogorski pevač, sa 22 lika, koju je posvetio srpskome književniku Todoru Pavloviću. Lazar Tomanović piše da se ne zna gde se original ove slike nalazi.^[2]

Bio je oženjen Jelisavetom, ćerkom Grigorija Jovšića, gradonačelnika Novog Sada. Njihova ćerka Mileva Simić (1859-1946) bila je učiteljica, književnica i prevodilac.^[3]

Majstor prerušavanja uredi

Simić je na originalan način prikazivao sebe kao slučajnog učesnika događaja na slici koju je slikao, ili je možda sebe „video” kao jednu od ličnosti ili svedoka stvarnih ili izmišljenih događaja.

Na jednoj od njegovih mnogobrojnih slika iz istorije, pod nazivom „Hadži Ruvim i Hadži Đera” iz 1849. godine, Pavle ... je prikazao sebe krajnje levo kraj prozora, kao učesnika istorijskog događaja pisanja pisma Hadži Ruvima Nenadovića (Neškovića) turskom sultanu, pred početak Prvog srpskog ustanka. Iako ovo možda nije prvi primer da jedan srpski slikar prikazuje sebe među likovima na nekom svom delu, on je u to vreme svakako bio najrečitiji, jer je to već jednom učinio godinu ranije, na čuvenoj „Majskoj skupštini u Sremskim Karlovcima” 1848. godine.^[4]

Galerija uredi

Prota Vasilije Nikolajević, 1846.
Slika „Hadži Ruvim i Hadži Đera” iz 1849. godine, na kojoj je Pavle prikazao sebe (krajnje levo kraj prozora)
Episkop Platon Atanacković, 1863.
„IV Majski sabor 1848“, slika Pavla Simića
Jovan Pavlović, slika Pavla Simića
Portret dr Đorđa Stojakovića
Polaganje Hrista u grob, 1856, GMS

Vidi još uredi

Spisak srpskih slikara

Reference uredi

^ Österreichisches Biographisches Lexikon 1815-1950, tom 12, str. 276
^ Tomanović 2007, str. 95.
^ Mileva Simić - Orden Kralja Aleksandra za pedagogiju i književnost („Večernje novosti”, 20. jul 2016)
^ Petar Petrović Majstori prerušavanja - Svaka slika ima svoju priču, Gde se sve kriju slikari među ličnostima na svojim slikama Narodni muzej Beograd, Pristupljeno: 9.10.2019.

Literatura uredi

I. Kukuljević, Slovnik umjetnikah jugoslavenskih, Zagreb 1860.
V. Petrović i M. Kašanin, Srpska umetnost u Vojvodini, Novi Sad 1927.
V. Stajić, Novosadske biografije, V, Novi Sad 1940, 1942-49.
Tekst dr Miodraga Kolarića, višeg naučnog saradnika Narodnog muzeja, Beograd, za Enciklopediju Jugoslavije JLZ 1968.
Tomanović, Lazar (2007). Putopisna proza. Gradska biblioteka i čitaonica Herceg Novi.

[1] Österreichisches Biographisches Lexikon 1815-1950, tom 12, str. 276

[FOOTNOTEТомановић200795-2] Tomanović 2007, str. 95.

[3] Mileva Simić - Orden Kralja Aleksandra za pedagogiju i književnost („Večernje novosti”, 20. jul 2016)

[4] Petar Petrović Majstori prerušavanja - Svaka slika ima svoju priču, Gde se sve kriju slikari među ličnostima na svojim slikama Narodni muzej Beograd, Pristupljeno: 9.10.2019.

[1]

[2]

[3]

[4]