Patrijaršijski upravni odbor Srpske pravoslavne crkve
Patrijaršijski upravni odbor Srpske pravoslavne crkve je vrhovna izvršna (upravna i nadzorna) vlast nad crkveno-samoupravnim organima (ranije i izvršni organ Patrijaršijskog savjeta). Predsjednik Patrijaršijskog upravnog odbora je patrijarh srpski. Izvršni organ Patrijaršijskog upravnog odbora je Patrijaršijska upravna kancelarija, a nju čine tri odeljenja: Opšte - pravno, Finansijsko i Ekonomsko odeljenje. Na čelu Patrijaršijske upravne kancelarije nalazi se direktor, dok svako od navedenih odeljenja ima načelnika. Direktora Patrijaršijske upravne kancelarije postavlja Sveti arhijerejski sinod, a načelnike odeljenja Patrijaršijski upravni odbor.
Sastav uredi
Patrijaršijski upravni odbor sastavljaju: patrijarh (odnosno njegov zakoniti zamjenik), dva člana Svetog arhijerejskog sinoda, jedan predstavnik manastira, tri sveštenika i sedam svetovnjaka. Članove Svetog arhijerejskog sinoda određuje Sveti arhijerejski sinod iz svoje sredine, a ostale redovne članove i njihove zamjenike Patrijaršijski savjet iz svoje sredine, na šest godina.[1]
U slučajevima potrebe, a naročito gdje se traži saglasnost Svetog arhijerejskog sinoda i Patrijaršijskog upravnog odbora, može patrijarh ili njegov zamjenik sazvati zajedničku sjednicu oba tijela radi savjetovanja i rješavanja.[2]
Patrijaršijski upravni odbor punovažno rješava ako je na sjednici prisutna natpolovična većina svih članova. Odluke se donose većinom glasova prisutnih. U slučaju jednake podjele glasova odlučuje glas onoga koji predsjedava. On i proglašava donesene odluke.[3]
Djelokrug uredi
Patrijaršijski upravni odbor:[4]
- objavljuje i izvršava, ukoliko u njegov djelokrug spadaju, uredbe i odluke Patrijaršijskog savjeta;
- kontroliše samoupravne crkvene organe u njihovom radu i radi toga po potrebi šalje svoje naročite izaslanike;
- donosi za opšte potrebe Srpske pravoslavne crkve predračun opštih rashoda i prihoda i sastavlja završne račune koje podnosi na odobrenje Patrijaršijskom savjetu;
- odobrava za potrebe eparhija predračune rashoda i prihoda i završne račune eparhija i odobrava eparhijski razrez prinosa od crkvenih opština i manastira;
- odobrava osnivanje fondova, primanje zadužbina (zaklada) i njihovih pravila;
- upravlja fondovima, zadužbinama (zakladama) i dobrima koja su namijenjena opštim potrebama Crkve i vrši nadzor i kontrolu nad svima crkvenim fondovima, zadužbinama (zakladama) i dobrima;
- stara se da crkve, manastiri i sve druge crkvenovjerske ustanove imaju zakonske dokaze o svojini svojih dobara;
- priprema i izrađuje u granicama svoga djelokruga izvještaje i predloge iz oblasti crkvene samouprave i podnosi ih Patrijaršijskom savjetu;
- objavljuje štampane izveštaje o stanju svih crkvenih fondova i zadužbina (zaklada);
- konačno rješava o zaduženju i otuđenju nepokretnih crkvenih imanja koja su namijenjena opštim potrebama crkve i odobrava takve odluke u pogledu eparhijskih, manastirskih i crkvenoopštinskih imanja, u oba slučaja, ako suma ne prelazi 2.000.000 dinara;
- konačno rješava o otpisivanju potraživanja koja pripadaju opštoj crkvenoj imovini Srpske pravoslavne crkve, a za koja se dokaže da se od dužnika ne mogu naplatiti i o rashodovanju stvari te imovine i odobrava takve odluke u pogledu eparhijskih, manastirskih i crkvenoopštinskih potraživanja i rashodovanja stvari ako suma prelazi, i to kod potraživanja 50.000 dinara, a kod rashodovanja stvari 100.000 dinara;
- odobrava odluke u svima slučajevima uzimanja ili davanja pod zakup imanja crkvenoopštinskih, manastirskih i eparhijskih ako je zakupna cijena veća od 200.000 dinara godišnje, a kod ostalih imanja bez obzira na visinu zakupne cijene;
- rješava po žalbama konačno u posljednjem stepenu po onim predmetima koje eparhijski savjeti odnosno eparhijski upravni odbori rješavaju u prvom odnosno drugom stepenu;
- bira svoje stalne činovnike i ostale službenike koje patrijarh postavlja i utvrđuje dekretom;
- upravlja u sporazumu sa Svetim arhijerejskim sinodom prosvjetnim i dobrotvornim zavodima za cijelu Crkvu koji se izdržavaju na teret predračuna rashoda i prihoda za opšte potrebe Crkve. Od ovoga se izuzimaju monaške, bogoslovske i druge vjersko-prosvjetne škole i zavodi čija uprava spada u nadležnost Svetog arhijerejskog sinoda;
- nastojava da se osnivaju fondovi i zadužbine na korist Crkve;
- propisuje poslovnik za sebe i za eparhijske savjete koje odobrava Patrijaršijski savjet;
- vrši po potrebi i druge poslove materijalne prirode ukoliko po Ustavu ne spadaju u čiju drugu nadležnost.
