Pašaluk

Pašaluk (tur. paşalik), takođe ejalat (otur. ایالت),‎ ili beglerbegluk, je u Osmanskom carstvu, najveća upravno-teritorijamna jedinica, čiji je glavar, paša (beglerbeg) bio podređen direktno Porti, a dobijao je često titulu vezira. Velikom administrativnom reformom 1864. godine ejalete zamenjuju vilajeti.

Pašaluci su se delili na sandžake, kojima su upravljali begovi. Naše zemlje pod turskom vlašću pripadale su do početka XVI veka Rumelijskom pašaluku sa sedištem u Sofiji.

Nakon velikih osvajanja u Ugarskoj osnovan je 1541. Budimski pašaluk, posle zauzeća Banata Temišvarski pašaluk, 1580. Bosanski pašaluk. Krajem veka formiran je pašaluk u Jegru (Eger), a početkom 17. veka sa sedištem u Kanjiži (Nagykanizsa), kojima su pripadali i neki naši krajevi.

Makedonski sandžaci (solunski, ohridski, skopski, ćustendilski) te vučitrnski sandžak ostali su i dalje u Rumelijskom pašaluku, sandžaci Kruševac, Smederevo, Zvornik, Srem (Mitrovica), Požega i Bečkerek pripali su sredinom 16. veka Budimpeštanskom pašaluku. Bečkerek je ubrzo pripao Temišvarskom pašaliku, a neki drugi delovi te teritorije ušli su 1580. u sastav novonastalog Bosanskog pašaluka, najjačeg na našem području.

Početkom 17. veka Podravina (Požega i Valpovo) pripala je Kaniškom pašaluku, dok je Kruševački sandžak ušao je u sastav Rumelijskog, a Bačka Jegerskog pašaluka.

U doba svog najvećeg teritorijalnog obima (16-17. vek) Turska je imala 28 pašaluka.

Spisak pašaluka u Evropi (1363-1867)

Vidi još

Literaura

Šabanović, Hazim (1959). Bosanski pašaluk: Postanak i upravna podjela. Sarajevo: Naučno društvo Bosne i Hercegovine.
Šuletić, Nebojša (2008). „Beglerbegluk”. Enciklopedija srpskog naroda. Beograd: Zavod za udžbenike. str. 81.