Pert
Pert (engl. Perth) je administrativni centar i najnaseljeniji grad Zapadne Australije, jedne od australijskih država. Prema proceni iz 2012. u gradu je živelo 1.897.548 stanovnika. Sa svojih 1,6 miliona stanovnika u široj okolini Pert je četvrti grad po veličini u Australiji posle Sidneja, Melburna i Brizbejna. Sa trendom rasta od 2% godišnje, Pert je grad koji se najbrže razvija u Australiji. Grad se nalazi na obali Indijskog okeana i reke Svon. Bio je domaćin Igara Komonvelta, 1962. godine.
| Pert Perth | |
|---|---|
 Kolažni prikaz gradskih znamenitosti Perta | |
 Zastava
 Grb
| |
| Administrativni podaci | |
| Država |  Australija |
| Savezna država | Zapadna Australija |
| Osnovan | 1829. |
| Stanovništvo | |
| Stanovništvo | |
| — 2014. | 2.021.203 |
| Geografske karakteristike | |
| Koordinate | 31° 57′ 11″ J; 115° 51′ 32″ I / 31.952967° J; 115.858994° I |
| Aps. visina | 2 m |
| Površina | 5.386[1] km2 |
  Pert Pert na karti Australije | |
| Ostali podaci | |
| Gradonačelnik | Lisa Skafidi[2] |
| Veb-sajt | |
| cityofperth.wa.gov.au | |
Kapetan Džejms Stirling osnovao je Pert 1829. godine kao administrativni centar kolonije Svon reka. Status grada (koji trenutno pripada manjem gradu Pert) stekao je 1856. godine.[3] Grad je svoje ime nasledio zbog uticaja ser Džordža Marija, tadašnjeg člana parlamenta u Pertširu i državnog sekretara za rat i kolonije. Stanovništvo grada znatno se povećalo kao rezultat zlatnih groznica u Zapadnoj Australiji krajem 19. veka. Tokom učešća Australije u Drugom svetskom ratu, Fremantl je služio kao baza za podmornice koje su delovale na Pacifičkom teatru, a flota letećih brodova Katalina Američke mornarice bila je stacionirana u zalivu Matilda.[4] Priliv imigranata nakon rata, uglavnom iz Britanije, Italije, Grčke i Jugoslavije, doveo je do brzog rasta stanovništva. Nakon toga usledio je nagli porast ekonomske aktivnosti koji je potekao iz nekoliko rudarskih bumova krajem 20. i početkom 21. veka, i Pert je postao regionalno sedište za nekoliko velikih rudarskih operacija.
Geografija uredi
Ovaj odeljak bi trebalo proširiti. Možete pomoći dodavanjem sadržaja. |
Klima uredi
U gradu je zastupljena mediteranska klima sa vrelim i prilično suvim letima, koje prekidaju samo kratkotrajne oluje. Zime su vlažne i blage. Leti temperatura redovno prelazi 35 stepeni, ponekad i 40. Zimi retko pada ispod 0 stepeni. Zimi su česte jake oluje sa grmljavinom i obilnim kišama. Prosečna temperatura najtoplijeg februara je 24,5 stepeni, a rekordna najviša 46. Prosečna temperatura u julu je 13,1 stepen. Sneg nikad nije zabeležen u gradu.
| Klima Perta, Zapada Australija | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Pokazatelj \ Mesec | Jan. | Feb. | Mar. | Apr. | Maj | Jun | Jul | Avg. | Sep. | Okt. | Nov. | Dec. | God. |
| Apsolutni maksimum, °C (°F) | 44,4 (111,9) |
46,2 (115,2) |
42,4 (108,3) |
39,5 (103,1) |
34,3 (93,7) |
26,2 (79,2) |
25,8 (78,4) |
30,0 (86) |
34,2 (93,6) |
37,2 (99) |
40,4 (104,7) |
44,2 (111,6) |
46,2 (115,2) |
| Maksimum, °C (°F) | 31,2 (88,2) |
31,6 (88,9) |
29,6 (85,3) |
25,9 (78,6) |
22,3 (72,1) |
19,5 (67,1) |
18,4 (65,1) |
19,1 (66,4) |
20,4 (68,7) |
23,4 (74,1) |
26,8 (80,2) |
29,3 (84,7) |
24,79 (76,62) |
| Minimum, °C (°F) | 18,1 (64,6) |
18,4 (65,1) |
16,8 (62,2) |
13,8 (56,8) |
10,4 (50,7) |
8,6 (47,5) |
7,9 (46,2) |
8,3 (46,9) |
9,5 (49,1) |
11,6 (52,9) |
14,4 (57,9) |
16,4 (61,5) |
12,85 (55,12) |
| Apsolutni minimum, °C (°F) | 8,9 (48) |
9,9 (49,8) |
6,3 (43,3) |
4,7 (40,5) |
1,3 (34,3) |
−0,7 (30,7) |
0,0 (32) |
1,3 (34,3) |
1,0 (33,8) |
2,2 (36) |
5,0 (41) |
7,9 (46,2) |
−0,7 (30,7) |
| Količina kiše, mm (in) | 20,2 (0,795) |
13,1 (0,516) |
19,7 (0,776) |
35,7 (1,406) |
89,4 (3,52) |
124,5 (4,902) |
145,9 (5,744) |
126,0 (4,961) |
84,8 (3,339) |
38,8 (1,528) |
21,8 (0,858) |
10,9 (0,429) |
733,2 (28,866) |
| Dani sa padavinama (≥ 1mm) | 1,7 | 1,2 | 2,5 | 4,6 | 8,6 | 11,8 | 14,4 | 13,0 | 10,9 | 5,7 | 3,7 | 2,0 | 80,1 |
| Popodnevna relativna vlažnost, % | 39 | 38 | 40 | 46 | 50 | 56 | 57 | 54 | 53 | 47 | 44 | 41 | 47,1 |
| Sunčani sati — mesečni prosek | 356,5 | 314,9 | 295,5 | 246,0 | 211,7 | 180,6 | 188,4 | 219,8 | 232,4 | 299,8 | 320,4 | 359,4 | 3.225,4 |
| Izvor: Bureau of Meteorology[5] | |||||||||||||
Istorija uredi
Pre otkrića uredi
Pre nego što su Evropljani naselili ovaj kraj, ovde su boravili plemena Whadjuk i Noongar pre 40.000 godina. Dokaz su arheološke iskopine blizu reke Svon. Pre 1829. ovaj kraj se zvao Borlo, ime koje su mu dali Aboridžini. 10. januara 1697. godine se Pert prvi put pojavljuje u evropskoj dokumentaciji u spisima holandskog kapetana Viljema de Vleminga.
Otkriće i kasniji period uredi
Pert je 1829. osnovao kapetan Džejms Stirling. Ime je dobio po mestu Pert u Škotskoj koje je danas daleko manje i ima svega 43 hiljade stanovnika.
Stanovništvo uredi
Prema popisu, u gradu je 2006. živelo 1.256.035 stanovnika.
| 1991. | 1996. | 2001. | 2006. |
|---|---|---|---|
| 1.018.702[6] | 1.096.829[6] | 1.176.542[6] | 1.256.035[6] |
Etničke grupe uredi
2006. godine najveće etničke grupe :
- Englezi 28,6%
- Australijanci 25,6%
- Irci 6,2%
- Škoti 6,1%
- Italijani 4,5%
- Kinezi 2,9%
- Aboridžini 0,2%
Privreda uredi
Ovaj odeljak bi trebalo proširiti. Možete pomoći dodavanjem sadržaja. |
Saobraćaj uredi
Aerodrom Pert opslužuje grad.
Reference uredi
- ^ „Greater Perth: Basic Community Profile”. 2011 Census Community Profiles. Australian Bureau of Statistics. 28. 3. 2013. Arhivirano iz originala (xls) 01. 05. 2022. g. Pristupljeno 9. 4. 2014.
- ^ „2011 Electoral Boundaries”. State of Western Australia – Office of the Electoral Distribution Commissioners. 2014. Arhivirano iz originala 27. 2. 2013. g. Pristupljeno 20. 2. 2014.
- ^ „Lord Mayorality”. Kalgoorlie Miner. 13. 8. 1929. str. 4. Pristupljeno 20. 3. 2015.
- ^ „The Catalina Base”. The University of Western Australia, Archives and Records Management Services. Arhivirano iz originala 26. 09. 2013. g. Pristupljeno 25. 8. 2013.
- ^ „Climate statistics for Australian locations”. Bureau of Meteorology. Pristupljeno 18. 4. 2020.
- ^ a b v g „Australian Bureau of Statistics: 2006 Census QuickStats by Location”. Arhivirano iz originala 17. 10. 2019. g. Pristupljeno 6. 12. 2012.
Literatura uredi
- „Great Circle Distance between PERTH and ADELAIDE”. Geoscience Australia. mart 2004.
- „Great Circle Distance between PERTH and DARWIN CITY”. Geoscience Australia. mart 2004.
- „Great Circle Distance between PERTH and MELBOURNE”. Geoscience Australia. mart 2004.
- „Great Circle Distance between PERTH and SYDNEY”. Geoscience Australia. mart 2004.
- Bolton, Geoffrey (2008). Land of Vision and Mirage: a history of Western Australia since 1826. Perth: University of Western Australia Press. ISBN 978 0 9802964 0 2.
- Appleyard, R. T. and Manford, Toby (1979). The Beginning: European Discovery and Early Settlement of Swan River Western Australia. University of Western Australia Press. ISBN 0-85564-146-0.
- „Historical Timeline”. Kings Park and Botanic Garden -Botanic Gardens & Parks Authority. Arhivirano iz originala 05. 12. 2013. g. Pristupljeno 10. 3. 2011.
- „Origins of Street Names in PERTH” (PDF). Landgate. Arhivirano iz originala (PDF) 12. 12. 2013. g. Pristupljeno 9. 3. 2011.
- „The Catalina Base”. The University of Western Australia, Archives and Records Management Services. Arhivirano iz originala 26. 09. 2013. g. Pristupljeno 25. 8. 2013.
- Gordon Stephenson, Alistair Hepburn (1955). „Plan for the metropolitan region, Perth and Fremantle, Western Australia, 1955 : a report prepared for the Government of Western Australia”. Pristupljeno 11. 1. 2014.
- Corporation, Australian Broadcasting (15. 2. 2008). „Moment in Time — Episode 1”. Pristupljeno 2008-07-14.
- „Grandfather Glenn's blast from the past”. The Daily Telegraph (UK). 5. 11. 1998. Arhivirano iz originala 28. 07. 2020. g. Pristupljeno 2008-07-14.
- A.J. Koutsoukis (2002) A brief history of Western Australia Willeton, W.A. A & M Bookshop. ISBN 0-949701-07-6.
- J. Gregory (2003) City of Light: A History of Perth since the 1950s Perth: City of Perth
- C.T. Stannage (1979) The People of Perth: A Social History of Western Australia's Capital City Perth: City of Perth
- A Plan of Swan River Settlement and Surrounding Country, 1831
- Stirling, Horace (25. 12. 1926). „The Swan River Settlement”. The Western Mail. str. 27. Pristupljeno 7. 12. 2019.
- Appleyard, R. T.; Manford, Toby (1979). The Beginning: European Discovery and Early Settlement of Swan River Western Australia. University of Western Australia Press. ISBN 0-85564-146-0.
- „Shipwrecks Audio Transcript: Gilt Dragins & Elephant Tusks”. ABC online. 2003. Pristupljeno 14. 2. 2009.
- Pratt, Kate. „The Baudin Expedition of 1800–1804”. Terra Australis 2001 WA Association Inc. Arhivirano iz originala 16. 1. 2009. g. Pristupljeno 14. 2. 2009.
- „The Captains: Nicholas Baudin”. Australian Broadcasting Corporation. Arhivirano iz originala 4. 1. 2009. g. Pristupljeno 14. 2. 2009.
- Goulding, Dot (2007). Recapturing Freedom: Issues Relating to the Release of Long-term Prisoners Into the Community. Hawkins Press. str. 14. ISBN 978-1876067182.
- Fornasiero, Jean; Monteath, Peter and West-Sooby, John. Encountering Terra Australis: the Australian voyages of Nicholas Baudin and Matthew Flinders. Kent Town, South Australia,Wakefield Press. 2004. ISBN 1-86254-625-8.
- Marchant, Leslie R. (1998). France Australe : the French search for the Southland and subsequent explorations and plans to found a penal colony and strategic base in south western Australia 1503–1826. Perth: Scott Four Colour Print, c. ISBN 0-9588487-1-8.
- Marchant, Leslie R. (2004). French Napoleonic Placenames of the South West Coast. Greenwood, WA. R.I.C. Publications. ISBN 1-74126-094-9.
- Niendorf, Matthew J. "'A Land Not Exactly Flowing with Milk & Honey': Swan River Mania in the British Isles and Western Australia 1827-1832," Dissertations, Theses, and Masters Projects, 2016.
- Straw, Leigh S.L (2006). A Semblance of Scotland: Scottish Identity in Colonial Western Australia. The Grimsay Press. ISBN 9781845300326.
- Toft, Klaus The Navigators – Flinders vs Baudin, Sydney, Duffy and Snellgrove. 2002. ISBN 1-876631-60-0.
Spoljašnje veze uredi
- Grad Pert
- Turistička organizacija
- Watch historical footage of Perth and Western Australia from the National Film and Sound Archive of Australia's collection.
- Historical photos of Perth from the State Library of Western Australia
- Tourism Australia Page