Podujevo
Podujevo (alb. Podujeva, Podujevë, Besiana, Besianë) je gradsko naselje i sedište istoimene opštine u Srbiji, koje se nalazi u severoistočnom delu Kosova i Metohije i pripada Kosovskom upravnom okrugu. Prema popisu iz 2011. godine bilo je 23.453 stanovnika.[b]
| Podujevo | |
|---|---|
 Pogled na Podujevo iz gradskog parka | |
| Administrativni podaci | |
| Država |  Srbija |
| Autonomna pokrajina | Kosovo i Metohija |
| Upravni okrug | Kosovski |
| Opština | Podujevo |
| Stanovništvo | |
| Stanovništvo | |
| — 2011. | 23.453 |
| Geografske karakteristike | |
| Koordinate | 42° 54′ 42″ S; 21° 11′ 30″ I / 42.911667° S; 21.191667° I |
| Vremenska zona | UTC+1 (CET), leti UTC+2 (CEST) |
| Aps. visina | 636 m |
.svg)  Podujevo Podujevo na karti Srbije | |
| Registarska oznaka | PR |
Atar naselja se nalazi na teritoriji katastarske opštine Podujevo površine 915 ha.
Istorija uredi
Podujevo se kao veliko selo u turskom tefteru popisa oblasti Brankovića 1455. godine pominje kao selo sa 43 srpske kuće, popom Stepanom i njegovim bratom Petrom, na čelu spiska. Pod istim imenom javlja se i u popisu Vučitrnskog sandžaka 1487. godine. U Dubrovačkom arhivu čuva se podatak da su 1660. godine dubrovački trgovci kupovali vunu u Podujevu. Godine 1806. u Prvom srpskom ustanku Stanoje Glavaš je od Prokuplja prodro do Podujeva gde je podigao šanac prema Turcima. Srpska vojska je, u Prvom balkanskom ratu, prema pisanju Srpskih novina, oslobodila Podujevo 21. oktobra (po julijanskom kalendaru 7. oktobra[1]) 1912.
Nepoznato je mesto gde se srpska srednjovekovna seoska crkva nalazila u tadašnjem selu Podujevu. Najverovatnije je da je bila na sadašnjem brdu Merćezu koje su Turci pretvorili u tvrđavu i graničnu kulu. Posle Prvog svetskog rata na brdu je podignuta nova crkva koja je posvećena Sv. Iliji. U Drugom svetskom ratu albanski fašisti i Nemci su srušili njeno kube i oštetili je. Crkva je obnovljena 1971. godine. Ovde se nalazi i Crkva Svetog Andreja u Podujevu.
Osnovna škola u Podujevu otvorena je 1921. godine. Prvi učitelj bio je Božo Šolak.
Demografija uredi
Prema popisu iz 1981. godine grad je bio većinski naseljen Albancima. Nakon rata 1999. godine većina Srba i Crnogoraca je napustila Podujevo.
Broj stanovnika na popisima:
 |
| ||||||||||||||||||||||||
Poznate ličnosti uredi
- Dragan Maksimović, srpski glumac
- Radoslav Radivojević, srpski reditelj, glumac, književnik
- Jadranka Šešelj, nekadašnji kandidat za predsednika Srbije i supruga Vojislava Šešelja
- Dragan Vučelić, srpski glumac i voditelj
- Fadilj Vokri, jugoslovenski i albanski fudbaler
- Fatmir Sejdiju, albanski političar i separatista
Vidi još uredi
Napomene uredi
- ^ Republika Kosovo (alb. Republika e Kosovës) jednostrano je proglašena država na teritoriji Republike Srbije, protivno Ustavu Srbije i Rezoluciji 1244 Saveta bezbednosti Ujedinjenih nacija. Prema Rezoluciji 1244, cela teritorija Kosova i Metohije, pravno gledano, nalazi se u sastavu Srbije dok ne bude postignuto konačno rešenje. Srbija ne priznaje jednostrano otcepljenje, po međunarodnom pravu, njene teritorije, preciznije autonomne pokrajine pod privremenom upravom Ujedinjenih nacija (UNMIK). Vlada sa sedištem u Prištini ima defakto vlast nad većinom teritorije, dok pojedine strukture Srbije funkcionišu na severu i u srpskim enklavama.
- ^ Popis iz 2011. na Kosovu i Metohiji su sproveli organi samoproglašene Republike Kosovo. Ovaj popis je bio bojkotovan od strane velikog broja Srba, tako da je realan broj Srba na Kosmetu znatno veći od onog iskazanog u zvaničnim rezultatima ovog popisa.
Reference uredi
- ^ http://www.digitalna.nb.rs/wb/NBS/novine/srpske_novine/1912/10/09#page/1/mode/1up
- ^ Nacionalni sastav stanovništva FNR Jugoslavije 1961. godine pod2.stat.gov.rs
- ^ Nacionalni sastav stanovništva SFR Jugoslavije 1981. godine pod2.stat.gov.rs
- ^ Etnički sastav stanovništva Kosova i Metohije 2011. godine pop-stat.mashke.org (jezik: albanski)
- ^ Savezni zavod za statistiku i evidenciju FNRJ i SFRJ: Popis stanovništva 1948, 1953, 1961, 1971, 1981. i 1991. godine.
Literatura uredi
- Jagoš Đilas: Školstvo na Kosovu , Zajednica za naučni rad, Priština, 1976
