Википедија

Polikarpov I-16

Polikarpov I-16 je bio sovjetski lovački avion iz perioda 1930-ih godina i Drugog svjetskog rata. Bio je najvažniji sovjetski lovac tog vremena, učestvujući u nekoliko ratnih sukoba.

Polikarpov I-16
Polikarpov I-16 lovački avion.
Opšte
Zemlja porekla Sovjetski Savez
Prvi let30. decembar 1933.
I-16 u bojama republikanske Španije.

Razvoj uredi

Prototip CKB-12 je u vrijeme nastanka bio izuzetno napredan avion - jednokrilac sa uvlačivim stajnim trapom i elisom promjenjivog koraka. Već prve verzije su bile brže i do 100 km/h od lovaca drugih zemalja. Konstrukcija trupa je bila drvena, a krila metalna, sa dijelovima presvučenim platnom. Lovac je bio malih dimenzija i odlične pokretljivosti, brzine penjanja i obrušavanja. Mitraljezi brzine gađanja 1800 metaka u minuti su bili efikasni protiv tadašnjih aviona lake konstrukcije.

Ruski nadimak aviona I-16 je bio „ишак“ ili „ишачок“ (magarac), od početnih slova oznake aviona (i-š).

Jedna od mnogobrojnih verzija aviona I-16 je bila i I-16 SPB (brzi obrušavajući bombarder) sa bombom od 100 kg ispod trupa. U razvojne zanimljivosti treba ubrojiti kačenje aviona I-16 na bombarder Tupoljev TB-1 ili TB-3 (za odbranu istog ili obrušavanje na zemaljske ciljeve). Ova kombinacija je operativno iskorištena 1941. za napade na mostove u Rumuniji.

U borbi uredi

 
I-16 je uz Polikarpov I-15 bio glavni lovac španske Republike.

I-16 se prvi put našao u borbi za vrijeme Španskog građanskog rata 1936—1939. zajedno sa avionima Polikarpov I-15. Pokretljivost, brzina i dobre osobine su odmah istakle I-16 u borbama, i dobio je dva nadimka: Mosca (Muva, Mušica - od republikanaca) i Rata (Pacov - od fašista). Fašisti do pojave Meseršmita Bf-109B nisu imali nijedan avion koji se po brzini mogao mjeriti sa I-16, i jedinice opremljene avionom su imale male gubitke. Bf-109B i novije verzije su preotele primat u vazduhu od I-16 krajem rata, a Španci su nastavili da koriste zarobljene I-16 tip 10 sve do 1952.

Drugo ratište za I-16 je bilo Kina i Mongolija (Halhin Gol), gdje su se borili protiv raznih japanskih tipova aviona. Inicijalno vrlo uspješni, ravnoteža je uglavnom uspostavljena japanskim tipovima Nakadžima Ki-27 i Micubiši A5M od 1939. Primat su preuzeli Japanci potpuno pojavom lovca Micubiši A6M Zero.

Kasnije verzije aviona su dobijale sve jače motore i bolje naoružanje, ali je u vrijeme njemačkog napada na SSSR 1941. avion već bio djelimično zastario. Uprkos tome, veliki dio lovaca sovjetskog RV su bili I-16, i podnijeli su glavni teret vazdušnih borbi sa Nijemcima i njihovim saveznicima u prvoj godini rata. Herojski su korišteni i za udare u protivničke avione (Taran - vazdušni ovan), napade na zemaljske ciljeve i druge zadatke.

Danas se I-16 smatra za jedan od najznačajnijih borbenih aviona u istoriji.

Karakteristike uredi

 
Polikarpov I-16
  • Lovac, jurišni avion, avion za obuku
  • Posada: 1, 2 (avion za obuku)
  • Prvi let prototipa: 31. decembar 1933.
  • Uveden u upotrebu: 1934-1935.
  • Kraj proizvodnje: 1942.
  • Proizvođač: Polikarpov
  • Dimenzije
  • Dužina: (do tipa 18) 6.075 m, (18, 24, UTI) 6.125 m
  • Razmah: 9 m
  • Visina: (do tipa 18) 2.45 m, (18, 24, UTI) 2.56 m
  • Površina krila: ? m²
  • Mase
  • Prazan: (tip 1) 998 Kg, (tipovi 4, 5, 10) 1266, (tip 18) 1410, tip 24 1490 Kg
  • Opterećen: (tip 1) 1345 Kg, (tip 4) 1422, (tip 5) 1660, (tip 10) 1715, (tip 17) 1810, (tip 18) 1830, (tip 24) 1912 Kg
  • Maksimalna poletna masa: (tip 24) 2062 Kg
  • Pogonska grupa
  • Motor: jedan, (tip 1) 480 KS M-22 sa 9 cilindara, (tip 4) 725 KS M-25A, (tipovi 5, 10, 17) 775 KS M-25B, (tipovi 18 i 24) 1000 KS M-62R

Performanse uredi

  • Maksimalna brzina: (tip 1) 360 Km/h, (tipovi 4 do 18) 450-465 Km/h, (tip 24) 525 Km/h
  • Radijus dejstva: (tipovi 1-18) 800 Km, (tip 24) 400, sa dopunskim rezervoarima 700 Km
  • Operativni plafon: tipično oko 9000 m
  • Brzina uzdizanja: tipično oko 850 m u minuti

Naoružanje uredi

  • Streljačko:
    • (tipovi 1, 4, 5) 2 mitraljeza 7.62 mm ŠKAS u krilima sa po ? metaka svaki
    • (tip 10) 2 mitraljeza 7.62 mm ŠKAS u krilima sa po ? metaka svaki i 2 mitraljeza 7.62 mm ŠKAS u trupu ispred kabine sa po ? metaka svaki
    • (tip 17) 2 topa 20 mm ŠVAK u krilima sa po ? granata svaki i 2 mitraljeza 7.62 mm ŠKAS u trupu ispred kabine sa po ? metaka svaki
    • (tip 18) - kao tip 10 ili tip 17
    • (tip 24) - kao tip 17
    • (tip SPB) razni topovi i mitraljezi
  • Bombe:
  • (tip SPB) najviše do 100 Kg
  • Rakete:
  • razne verzije su kasnije dobile podkrilne nosače za 2 rakete RS-82

Vidi još uredi

Literatura uredi

  • Šavrov, V. B. (2002). Istoriя konstrukciiй samoletov v SSSR do 1938 gg. (na jeziku: (jezik: ruski)). Moskva: Mašinostroenie. ISBN 978-5-217-03112-2. 
  • Chant, Christopher (1977). „Polikarpov I-16”. Drugi svjetski rat - Avioni (na jeziku: (jezik: srpski)). Zagreb: Alfa. str. 110—111. 
  • Gunston, Bill (1999). The Illustrated Directory of Fighting Aircraft of World War II. Salamander Books. str. 82—85. ISBN 9781840650921. .
  • Rendulić, Zlatko (1974). Vazduhoplovne doktrine - gledišta i tehnika. Beograd, Vojnoizdavački zavod.
  • Rendulić, Zlatko (2014). Lovačka avijacija 1914-1945. (na jeziku: (jezik: srpski)). Valjevo: Teovid. ISBN 978-86-83395-36-1. 
  • Jarrett, Philip (2000). Flugzeuge. München: Covengarden. str. 80. ISBN 978-3-8310-9066-2. 
  • Simons, David; Withington, Thomas. Die Geschichte der Fligerei (na jeziku: (jezik: nemački)). Bath: Parragon Books Ltd. ISBN 978-1-4054-8950-8. 

Spoljašnje veze uredi

 
Polikarpov I-16 na Vikimedijinoj ostavi.


Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Поликарпов_И-16&oldid=27555183”