Propolis
Propolis je smeša voska i lepljivih materija koje pčele sakupljaju sa pupoljaka višegodišnjih biljaka. Pčele učvršćuju propolisom saće i zatvaraju pukotine. Ima dezinfekcionu ulogu voštanih ćelija i celog pčelinjeg staništa. Propolis sadrži lako ispariva eterična ulja, koja imaju jasna izražena antimikrobna dejstva. Po izgledu, propolis je smolasta materija žuto-zelene do tamnocrvene boje; ako se duže čuva, postaje tamniji, i pod uticajem sunca gubi elastičnost, ima karakterističan smolast miris i gorak ukus, a po strukturi je gust i homogen.
Propolis sadrži 30% pčelinjeg voska, 40% smole i balzama 5-15%, tanina i nešto polena 5-10% eteričnih ulja. Deluje protiv mikroba, gljivica, virusa, zapaljenja; ima anestetički uticaj, sprečava rast biljaka i klijanje semena, stimuliše regeneraciju tkiva i povećava imunološku reaktivnost organizma.
Svrha
urediVekovima, pčelari su pretpostavlja da pčele zatvaraju košnicu sa propolisom da zaštiti koloniju od elemenata, kao što su kiša i hladni zimski vetrovi. Međutim, u 20. veku istraživanje je otkrilo da su pčele ne samo opstale, već i napredovale, uz povećanu ventilaciju tokom zimskih meseci, u većini umerenih regiona u svetu. Postoje razni recepti za pravljenje propolisa ali najrasprostranjeniji na našim prostorima je recept sa odmjerom od 1 litar etil alkohola(96%) na 120 do 150 grama sastruganog propolisa sa košnice.
Novija istraživanja pokazuju da pčela propolis koriste za
- zatvaranje alternativnih ulaza u košnicu
- priprema ćelija, pre nego matica položi jaja u njih poliranjem
- sprečavaju truljenje ukoliko u košnicu uđe miš ili gušter, suviše je težak da ga pčele iznesu i one ga prekrivaju propolisom
Sastav
urediSastav propolisa se razlikuje od košnice do košnice. Takođe položaj pčelinjaka i vremenski uslovi utiču da se pojavljuju razlike u sastavu propolisa. Tu se nalaze smole sa drveća (kod nas topola i hrast), voskovi, eterična ulja i još oko 50 komponenti u količinama manjim od 5%.
Literatura
uredi- Mr Pantelija Pantelić, „Azbuka pčelarstva“, Beograd 2001.
