Rab (ostrvo)
Rab je ostrvo u Hrvatskoj, u Kvarnerskom zalivu. Poznato je po Svetom Marinu, osnivaču San Marina, koji potiče sa ovog ostrva.
Položaj uredi
Ostrvo Rab sa susjednim ostrvima čini rapsku ostrvsku grupu koja se, smještena na kvarnerskom prostoru, nalazi na izuzetno povoljnom geografsko-saobraćajnom i geografsko-turističkom položaju u odnosu na evropsko i domaće turističko tržište.
Ostrvo Rab (Arbe) se pruža u smjeru sjeverozapad-jugoistok, paralelno s kopnom podvelebitskog primorja.
Za ostrvo su specifične geomorfološke karakteristike koje čine grebeni i udoline koje se pružaju smjerom SZ-JI.
Najveća vazdušna dužina ostrva Rab, od rta Gavranić do rta Sorinj, iznosi 22 km. Zahvaljujući svom nepravilnom obliku, širina ostva je različita. Tako je najuži na južnom dijelu od rta Krkland do zaseoka Perčinić u Barbatu 3 km, dok je najširi, i to 10 km, u svom sjevernom dijelu od rta Šilp u Loparu do rta Kristofor na sjeverozapadu ostrva.
Povoljne mikroklimatske prilike karakteriše srednja godišnja temperatura od 14,9°C te godišnja količina padavina od 1108,8 mm, što je karakteristika prelazne klime između sredozemne i kontinentalne.
Prosječno godišnje trajanje sunca na ostrvu Rabu je 2417 sati.
Uz bogatstvo flore, na Rabu se nalazi raznolik životinjski svijet, kako na kopnu, tako i u moru.
Prirodno bogatstvo, bogata prošlost i kulturno-istorijsko nasljeđe osnove su turističke djelatnosti, koja je glavna privredna grana sa stoljetnom tradicijom.
Razvojem turizma, na ostrvu je smanjen udio poljoprivrednog stanovništva, a povećan udio aktivnog stanovništva u tercijarnim djelatnostima. Nove mogućnosti zapošljavanja u tercijarnim djelatnostima, te dopunske zarade od kućne radinosti koje je omogućio turizam zadržale su ljude na ostrvu. Zbog toga Rab spada među rijetka ostrva na kojima od polovine 19. stoljeća broj stanovnika ne opada.
Jedan od najpoznatijih Rabljana je sveti Marin, osnivač državice San Marino.
Na sjeverozapadnom dijelu ostrva, uz duboku uvalu, smjestilo se naselje Supetarska Draga. Ime sela izvedeno je iz naziva samostana sv. Petra u Drazi. U sredini prostrane plodne doline 1059. godine osnovana je benediktinska opatija sv. Petra u Drazi.
Barbat, najjužnije selo ostrva, proteže se morskim pojasom duž Barbatskog kanala. Sudeći prema ostacima nekadašnjih građevina, na ovom su području postojala vrlo stara naselja. Na uzvišenju sv. Damijan vide se ostaci stare gradine i crkvice sv. Damijana, koja se spominje u XIV stoljeću. Ove ruševine potiču još iz doba grčkih naseobina i vrlo je vjerovatno da se radilo o grčkoj vojnoj koloniji osnovanoj u IV stoljeću prije Hrista. Pretpostavlja se da bi ruševine na brdu sv. Damijan mogle biti ostaci antičkog grada Ptolemejeve Kolente. U podnožju brda, kod zaseoka Perčinić, za vrijeme oseke u moru se primjećuju ostaci zidina grada što su ga osnovali bjegunci sklanjajući se na Rab u bijegu pred Atilom.
Pri kraju uvale Eufemija, na maloj uzvisini uz more, smješten je samostan sv. Eufemije. Crkvica sv. Eufemije spominje se već u XIII stoljeću i prema njoj je samostan dobio ime. U samostanu se čuva i jedna od najbogatijih starih biblioteka. U Hronici samostana bilježeni su svi važniji događaji u životu ostrva Raba u posljednjih sedam stoljeća.
Istorija uredi
Rab je 1838. godine bio ostrvo površine 30 kvadratnih milja, sa glavnim mestom Rabom i ukupno 3500 žitelja.[1]
Rab se prvi put spominje u putopisu grčkog geografa Pseudo Skilaksa koji ostrva Rab i Pag spominje pod zajedničkim imenom “Mentorides”.
Stanovništvo uredi
Za razliku od ostalih kvarnerskih ostrva, koje karakteriše relativno veliki broj naselja, ostrvo Rab ima relativno mali broj naselja. Na ostrvu ih ima 8: Banjol, Barbat, Kampor, Lopar, Mundanije, Palit, Rab i Supetarska Draga.
Izuzimajući Mundanije sva su ostala rapska naselja locirana u blizini mora. Zbog toga se tretiraju kao turistička naselja.
Na položaj naselja u rapskoj opštini uticali su klima i sastav podloge. Sva su rapska naselja nastala u prostorima zaštićenim od bure. Taj je uticaj toliko velik tako da su sva naselja okrenuta na jugozapad.
Veoma značajna karakteristika naselja na ostrvu Rabu jest to da su vezana uz flišne zone što ukazuje na veliku ulogu poljoprivrednog iskorištavanja u prošlosti.
Rab je među onim malobrojnim jadranskim ostrvima koji ne bilježe pad broja stanovnika. Štaviše, broj stanovnika stalno se povećava. No ipak, broj stanovnika oscilira prema godišnjem dobu. Tokom ljeta broj raste dok zimi pada zbog sezonskog rada i oslanjanja na turizam sezonskog tipa.
Nagli turistički razvitak iz korijena je promijenio način života, tako da sada gotovo sve stanovništvo ostrva posredno ili neposredno živi od turizma.
Reference uredi
- ^ "Srbskij narodnij list", Budim 1839. godine
